گنجور

 
عارف قزوینی

شماره ۱ - مس قلب در خور اکسیر: دل به تدبیر بر آن زلف چو زنجیر افتاد - وای بر حالت دزدی که به شبگیر افتاد

شماره ۲ - بوسه و جان: دلم ز کف سر زلف تو را رها نکند - دل از کمند تو وارستگی خدا نکند

شماره ۳ - قافله سالار دل: تا گرفتار بدان طره طرار شدم - به دوصد قافله دل قافله سالار شدم

شماره ۴ - بلای هجر: بلای هجر تو تنها همان برای من است - چه جرم رفت که یک عمر این جزای من است

شماره ۵ - راز دل: از غم هجر تو روزگار ندارم - غیر وصال تو انتظار ندارم

شماره ۶ - خم دو طره: خم دو طره طرار یار یکدله بین - به پای دل ز خمش صد هزار سلسله بین

شماره ۷ - درد عشق: جز سر زلف تو دل را سر و سامانی نیست - سر شب تا سحرش غیر پریشانی نیست

شماره ۸ - اندیشه وصل: از سر کوی تو یک چند سفر باید کرد - ز دل اندیشه وصل تو به در باید کرد

شماره ۹ - سفر بی خبر: بی‌خبر از سر کوی تو سفر خواهم کرد - همه آفاق پر از فتنه و شر خواهم کرد

شماره ۱۰ - هاله زلف: ز زلف بر رخ همچون قمر نقاب انداخت - فغان که هاله به رخسار آفتاب انداخت

شماره ۱۱ - گیسوی نگار: می از اندازه فزونش بده ای ساقی بزم - تا خراب افتد و ما دست به کاری بزنیم

شماره ۱۲ - شکنج طره: شکنج طره زلفت شکن شکن شده است - دلم شکنجه در آن زلف پر شکن شده است

شماره ۱۳ - خوشی به گریه: فتادم از نظر آن لحظه‌ای که دور شدم - خوشم به گریه که از دست هجر کور شدم

شماره ۱۴ - شرمسار دیده: خسته از دست روزگار شدم - ماندم آنقدر تا ز کار شدم

شماره ۱۵ - عوض اشک: عوض اشک ز نوک مژه خون می‌آید - با خبر باش دل از دیده برون می‌آید

شماره ۱۶ - مرا هجرت کشد: مرا هجرت کشد آخر نهانی - خوش است آن مرگ از این زندگانی

شماره ۱۷ - مراد دل: گر مراد دل خود حاصل از اختر نکنم - آسمان ناکسم ار چرخ تو چنبر نکنم

شماره ۱۸ - حکایت هجران: سزد بر اوج فلک سرکشی کند سر من - اگر به طالع من بازگردد اختر من

شماره ۱۹ - وادی عشق: وادی عشق چو راه ظلمات آسان نیست - مرو ای خضر که این مرحله را پایان نیست

شماره ۲۰ - مرگ دوست: به مرگ دوست مرا میل زندگانی نیست - ز عمر سیر شدم مرگ ناگهانی نیست

شماره ۲۱ - غم چشم: به رغم چشم تو بی‌پا من از شراب شدم - خدا خراب کند خانه‌ات خراب شدم

شماره ۲۲ - غم تن: مرا که نیست غم تن چه قید پیرهن است - به تنگ جان من از زندگی ز ننگ تن است

شماره ۲۳ - عهد با جانان: من این جانی که دارم عهد با جانان خود کردم - که گر پایش نریزم دشمنی با جان خود کردم

شماره ۲۴ - بمیرم یا نمیرم: باز ز ابروی کمان و نوک مژگان زد به تیرم - بار الها چاره‌ای کن سخت در چنگش اسیرم

شماره ۲۵ - دست به دامان: گر رسد دست من به دامانش - می‌زنم چاک تا گریبانش

شماره ۲۶ - پیام آزادی: پیام دوشم از پیر می‌فروش آمد - بنوش باده که یک ملتی به هوش آمد

شماره ۲۷ - ناله مرغ: ناله مرغ اسیر این همه بهر وطن است - مسلک مرغ گرفتار قفس همچو من است

شماره ۲۸: آورد بوی زلف توام باد زنده باد - ز آشفتگی نمود مرا شاد زنده باد

شماره ۲۹ - لباس مرگ: لباس مرگ بر اندام عالمی زیباست - چه شد که کوته و زشت این قبا به قامت ماست

شماره ۳۰ - جور: جور این قدر به یک تن تنها نمی‌شود - گویی اگر که می‌شود حاشا نمی‌شود

شماره ۳۱ - خیال عشق: خیال عشق تو از سر به در نمی‌آید - ز من علاج به جز ترک سر نمی‌آید

شماره ۳۲ - دل خوار کرد: دل خوار کرد در بر هر خار و خس مرا - نگذاردم به حال خود این بوالهوس مرا

شماره ۳۳ - حال دل: حال دل با تو مرا اشک بصر می‌گوید - راز پنهان من از خانه به در می‌گوید

شماره ۳۴ - زاهد و باده: گذشت زاهد و لب تر ز دور باده نکرد - ببین چه دور خوشی دید و استفاده نکرد

شماره ۳۵ - گدای عشق: گدای عشقم و سلطان حسن شاه من است - به حسن نیت عشقم خدا گواه من است

شماره ۳۶ - یاد وطن: هر وقت ز آشیانه خود یاد می‌کنم - نفرین به خانواده صیاد می‌کنم

شماره ۳۷ - پارتی زلف: پارتی زلف تو از بس که ز دل‌ها دارد - روز و شب بی‌سببی عربده با ما دارد

شماره ۳۸ - خیانت وطن: دوباره فتنه چشم تو فتنه برپا کرد - دلم ز شهر چو دیوانه رو به صحرا کرد

شماره ۳۹ - زاهدان ریایی واعظان دروغی: واعظا گمان کردی داد معرفت دادی - گر مقابل عارف ایستادی استادی

شماره ۴۰ - بیداری دشمن غفلت دوست: ز خواب غفلت هر دیده‌ای که بیدار است - بدین گناه اگر کور شد سزاوار است

شماره ۴۱ - بی‌هنری و تن‌آسایی: ببند ای دل غافل به خود ره گله را - زیان بس است ز مردم ببر معامله را

شماره ۴۲ - زهدفروشان: اندر قمار عشق تو بالای جان زدند - هرچند باختند قماری کلان زدند

شماره ۴۳ - آرزو: بیمار درد عشق و پرستارم آرزوست - بهبود زان دو نرگس بیدارم آرزوست

شماره ۴۴ - کوی میکده: به کوی میکده هرکس که رفت باز آمد - ز قید هستی این نشئه بی‌نیاز آمد

شماره ۴۵ - فرقه‌بازی و جهالت: ز بس به زلف تو دل بر سر دل افتاده - گذار شانه بر آن طره مشکل افتاده

شماره ۴۶ - جمهوری عشق سلطنت حسن: عشق مریزادت آن دو بازوی پر زور - قادر و قاهر تویی و ما همه مقهور

شماره ۴۷ - تیغ زبان پرده‌های ریا: محشر هرجا روم آنجا سر پا خواهم کرد - بین چه آشوب من بی‌سر و پا خواهم کرد

شماره ۴۸ - تمدن بی تربیت نسوان سفر نیمه راه: بفکن نقاب و بگذار در اشتباه ماند - تو بر آن کسی که می‌گفت رخت به ماه ماند

شماره ۴۹ - خوش آن زمان: خوش آن زمان که دلم پای‌بند یاری بود - به کوی باده‌فروشانم اعتباری بود

شماره ۵۰ - یادگار یک صباح خماری: دیشب خرابی میم از حصر و حد گذشت - این سیل کوه ساز خم آمد ز سد گذشت

شماره ۵۱ - گریه: هزار عقده ز دل ای سرشک واکردی - بیا بیا که چه خوش آمدی صفا کردی

شماره ۵۲ - در استقبال غزل رئیس الوزرا: ای بارگاه حسن تو محمود ایاز کن - وی خسروان به پیش ایازت نیاز کن

شماره ۵۳ - شکایت تلخ: محیط گریه و اندوه و غصه و محنم - کسی که یک نفس آسودگی ندید منم

شماره ۵۴ - عدل مزدک پایداری عشق: به غیر عشق نشان از جهان نخواهد ماند - بماند عشق ولیکن جهان نخواهد ماند

شماره ۵۵ - دل کارگر زلف سرمایه‌دار: چه گویمت که چه از دست یار می‌گذرد - به من هرآنچه که از روزگار می‌گذرد

شماره ۵۶ - مساوات عشق: در عشق بدان فرق شهنشاه و گدا نیست - کس نیست که در کوی بتان بی‌سر و پا نیست

شماره ۵۷ - هجر و سفر عارف دربه‌در: عمرم گهی به هجر و گهی در سفر گذشت - تاریخ زندگی همه در درد سر گذشت

شماره ۵۸ - خنده پس از گریه: به سر کویت اگر رخت نبندم چه کنم - واندر آن کوی اگر ره ندهندم چه کنم

شماره ۵۹ - خسروان بیگانه‌پرست وکلای خائن: ای طره‌ات کلف به رخ آفتاب‌کن - روی تو آفتاب و مه اندر نقاب‌کن

شماره ۶۰ - دمکرات و اعتدال: مرا عقیده پیرار و پارسالی نیست - خیال روی دمکرات و اعتدالی نیست

شماره ۶۱ - سپاه عشق: سپاه عشق تو ملک وجود ویران کرد - بنای هستی عمرم به خاک یکسان کرد

شماره ۶۲ - سعی جز در پی تکمیل معارف غلط است: دل که در سایه مژگان تو فارغ بال است - گو ببین چشم بداندیش چه از دنبال است

شماره ۶۳ - رؤیای راحتی: در دور زندگی به جز از غم ندیده‌ام - یک روز خوش ز عمر به عمرم ندیده‌ام

شماره ۶۴ - غزلی راجع به کلنل محمد تقی خان: زنده به خون‌خواهی‌ات هزار سیاووش - گردد از آن قطره خون که از تو زند جوش

شماره ۶۵ - گریه: مگو چه سان نکنم گریه گریه کار من است - کسی که باعث این کار گشته یار من است

شماره ۶۶ - شکوه: من و ز کس گله حاشا کی این دهن دارم - ز غیر شکوه ندارم ز خویشتن دارم

شماره ۶۷ - اشعار عارف به مناسبت خودکشی شاعری جوان: اشک بعد از تو جهان آب نما کرده به چشم - دوری از دیده ببینی که چه‌ها کرده به چشم

شماره ۶۸ - غزل پوشالی: چه دادخواهی از این دادخواه پوشالی - ز شاه کشور جم جایگاه پوشالی

شماره ۶۹: می‌خواستی دگر چه کند کرد یا نکرد - مردم قجر به مردم ایران چه‌ها نکرد

شماره ۷۰ - به ادوارد براون: به سال شصتم عمرت نوید جشن رسید - بمان که بعد صد و بیست سال خواهی دید

شماره ۷۱ - صدای ناله مظلوم: تو دادگر شو اگر رحم دادگر نکند - بکن هر آنچه دلت خواست او اگر نکند

شماره ۷۲ - خانه‌به‌دوش: (دوش دیدم شنل انداخته سردار به دوش) - همچو افعی زده می‌پیچم از اندیشه دوش

شماره ۷۳ - مژده و نیشتر غزل ذوقی: نمود با مژه کاری که نیشتر نکند - به دل بگو که از این غمزه بیشتر نکند

شماره ۷۴ - بار فلک: غم هجر تو نیمه‌جانم کرد - کرد کاری که ناتوانم کرد

شماره ۷۵: ز طفلی آنچه به من یاد داد استادم - به غیر عشق برفت آنچه بود از یادم

شماره ۷۶ - باز یاد از کلنل محمد تقی خان: برای اینکه مگر از تو دل نشان گیرد - ز هر کنار گریبان این و آن گیرد

شماره ۷۷ - غزل جمهوری: غزل اول ماهور: به مردم این همه بیداد شد ز مرکز داد - زدیم تیشه بر این ریشه هرچه بادا باد

شماره ۷۸ - غزل جمهوری: غزل دوم بیات ترک: سوی بلبل دم گل باد صبا خواهد برد - خبر مقدم گل تا همه‌جا خواهد برد

شماره ۷۹ - دوخا محمد و عارف: ابرویش تا رقم قتل من امضا می‌کرد - مژه این حکم برون نامده اجرا می‌کرد

شماره ۸۰ - نمونه‌ای از غزلیات عارف شادروان: زان سبو دوش که در میکده ساقی بر دوش - داشت جامی زدم امشب خوشم از نشئه دوش

شماره ۸۱: ز عشق آتش پرویز آنچنان تیز است - که یک شراره سوزان سوار شبدیز است

شماره ۸۲: با من این روح سبک‌سیر گران‌جانی کرد - تنم از پای درآورد و رجزخوانی کرد

شماره ۸۳: داد حسنت به تو تعلیم خودآرایی را - زیب اندام تو کرد این همه زیبایی را

شماره ۸۴: دل اگر جا به سر طره جانان گیرد - به پریشان وطنی سازد و سامان گیرد

شماره ۸۵ - به آن که گشته نهان در جوال نتوان گفت: به یار شرح دل پرملال نتوان گفت - نگفته بهتر امر محال نتوان گفت

شماره ۸۶: مدام یک نفسم بی‌خروش نبود - اگر پیام سروشم به گوش هوش نبود

شماره ۸۷ - در موقع توقیف روزنامه ناهید که به جای آن ستاره صبح منتشر شده است: تو ای ستاره صبح وصال و روز امید - طلوع کن که چو شب تیره‌بخت شد ناهید

شماره ۸۸ - دیشب به یاد روی تو ای رشک آفتاب: دیشب به یاد روی تو ای رشک آفتاب - شستم ز سیل اشک من از دیده نقش خواب

شماره ۸۹: آتش الهی آنکه بیفتد میان دل - نابود همچو دود شود دودمان دل

این آمار از میان ۸۵۸ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۳۹۲ ۴۵٫۶۹
۲ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۲۱۳ ۲۴٫۸۳
۳ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۴۰ ۱۶٫۳۲
۴ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۲۸ ۳٫۲۶
۵ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۲۷ ۳٫۱۵
۶ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم) ۱۱ ۱٫۲۸
۷ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۱۱ ۱٫۲۸
۸ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۱۰ ۱٫۱۷
۹ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۱۰ ۱٫۱۷
۱۰ فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع) ۸ ۰٫۹۳
۱۱ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۸ ۰٫۹۳

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزل ۸۵۸ ۱۰۰٫۰۰

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۶ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۵ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۸۹ شعر
۱ ۹ ۱۸ ۲۰٫۲۲
۲ ۸ ۱۵ ۱۶٫۸۵
۳ ۱۱ ۱۵ ۱۶٫۸۵
۴ ۷ ۹ ۱۰٫۱۱
۵ ۱۰ ۹ ۱۰٫۱۱
۶ ۱۳ ۸ ۸٫۹۹
۷ ۱۲ ۴ ۴٫۴۹
۸ ۱۴ ۴ ۴٫۴۹
۹ ۶ ۴ ۴٫۴۹
۱۰ ۵ ۲ ۲٫۲۵
۱۱ ۱۶ ۱ ۱٫۱۲