عموم آثار ادبی کهن ما به خط ادیب یا حتی از روی نسخهٔ رونویسی شدهٔ همزمان با دورهٔ زندگی او به دست ما نرسیده است.
این کتاب‌ها به شیوهٔ رونویسی تکثیر می‌شده‌اند و در این رونویسی‌ها اختلاف‌های زیادی بین نسخه‌های مختلف این کتاب‌ها ایجاد شده است. خیلی از این اختلاف‌ها عمداً به وجود نیامده، مثلاً کسی که داشته کتابی را رونویسی می‌کرده به دلیل بدخطی یا خط پیچیده نتوانسته کلمه‌ای را در نسخهٔ مرجع بخواند و آن را با نزدیک‌ترین حدس جایگزین کرده است. بعضی وقت‌ها هم کاتب به دلیل تفاوت لهجه‌های نواحی یا فقدان دانش ادبی کافی متوجه معنی کلمه‌ای که در محل زندگی نسخه‌نویس رواج نداشته نشده یا با آن پیشتر برخورد نداشته نشده و فکر کرده نسخهٔ مرجع آن کلمه را اشتباه نوشته و به جای آن کلمهٔ دیگری را که فکر می‌کرده درست آن باشد نوشته است.  نسخه‌هایی که بعداً از روی این نسخه‌ها نوشته شده‌اند هم طبیعتاً این اشتباهات را تکرار کرده‌اند.

مواردی هم بوده که خود شاعر در بازبینی شعر به این نتیجه رسیده که باید تغییراتی در آن بدهد و نسخه‌هایی که پیش از اعمال آن تغییرات منتشر شده بودند با نسخهٔ نهایی متناقض و متفاوت شده‌اند.
بعضی از اختلاف‌ها هم عمداً و در اثر دخالت ذوق و سلیقهٔ نسخه‌نویس ایجاد شده است. بعضی از نسخه‌نویس‌ها به زعم خود سروده‌های شعرا را بهبود داده‌اند و اتفاقاً به دلیل زیبایی نسبی و پسند خواننده این روایتها بیشتر بر سر زبان‌ها چرخیده است (این که متنی که به شکلی شفاهی شنیده‌اید زیباتر است دلیل بر اصیل بودن آن نمی‌شود و اتفاقاً متون اصیل دارای پیچیدگی‌هایی است که انگیزانندهٔ کاتبان و راویان برای روان‌تر کردن آنها با تغییر متن آنها بوده است، کما این که به نظر می‌رسد برای بعضی از این راویان لزوم وفاداری به نسخهٔ منبع و حفظ اصالت متن جا نیفتاده بوده است).

پای این خوش‌سلیقگی‌ها گاه به سرودن ابیات تکمیلی (مثلاً برای اشعار فاقد بیت تخلص در اصل دیوان شاعر) یا گزینش ابیات زیبای هم‌وزن و قافیه از شاعران دیگر و درج آن در دیوان شاعر محبوب هم کشیده شده است.

بعضی دیگر از اختلاف‌های عمدی با نیت هم‌عقیده جلوه دادن شاعر یا نویسنده با مرام و عقیدهٔ نسخه‌نویس ایجاد شده است.
در دورهٔ معاصر بعضی از ادبا و دانشمندان که به آنها مصححین گفته می‌شود نسخه‌های مختلف دیوانهای شعرا را جمع‌آوری کرده‌اند و بر اساس روش‌های علمی و آماری سعی کرده‌اند متن‌های اصیل را شناسایی کنند و آنها را چاپ کنند. اصطلاح «تصحیح» و «مصحح» نباید شما را به این اشتباه بیندازد که آنها به سلیقهٔ خود متون را تصحیح کرده‌اند بلکه معنی آن استفاده از روش‌های علمی و آماری برای پیدا کردن متن صحیح و اصیل اثر است.
عمدهٔ متون گنجور مبتنی بر متنهای تصحیح شده توسط این محققان است. هر چند لزوماً این متن‌ها متن اصلی و اصیل اشعار نیست اما به نسبت متون تصحیح نشده قابل اعتمادتر است. این به آن معنی نیست که متن گنجور حتماً بهترین و درست‌ترین متن است بلکه به آن معنی است که اختلاف‌های متن در گنجور در خود سایت گنجور ایجاد نشده و از روی کتاب‌های چاپی آمده است (و کتاب‌های چاپ شدهٔ مربوط به یک شاعر همگی شبیه هم نیستند).

متن گنجور مبتنی بر کتاب‌های چاپی و این کتاب‌ها نیز مبتنی بر نسخه‌های خطی هستند.

آثار بسیاری شاعران و نویسندگان ادب کهن فارسی به شکل منظم و به خط خود آنها به دست ما نرسیده است. مثلاً دیوان حافظ بعد از وفات او توسط دیگران جمع‌آوری شده و گردآورندگان دیوان حافظ غفلتاً بعضی اشعار معاصران حافظ را که او در یادداشتهای خود نسخه‌برداری کرده بوده (شاید به سبب مراوده‌هایی که با آنان داشته) به نام او ثبت کرده‌اند (در این مورد این مقاله را بخوانید) یا کتاب مستقلی از رباعیات خیام تا صدها سال پس از وفات وی وجود نداشته و اشعار او به شکل پراکنده در کتاب‌های مختلف نقل قول شده است. در بعضی موارد هم مثل ابوسعید ابوالخیر اشعاری که او در مناسبتها از دیگران نقل قول می‌کرده در کتابهایی که صدها سال بعد از او نوشته شده اشتباهاً به خود او نسبت داده شده است.

در نهایت کتاب‌ها در گذشته به شکل رونویسی تکثیر می‌شده‌اند و در رونویسی‌ها به دلایل مختلف از جمله افتادگی صفحات مشخص‌کنندهٔ گوینده و نوشته شدن چند کتاب در یک کتاب، اتکا به حافظه در نوشتن اشعار، همنامی شاعران (مثلاً در تاریخ ادبیات ما چند عطار داریم) و اشتباه نسخه‌نویسان در تشخیص نویسندهٔ اصلی، اشعار یک شاعر به اشتباه به نام شاعر دیگر ثبت شده است (به عنوان نمونه برای درج اشعار چند شاعر در یک کتاب، در این نسخهٔ خطی اشعار سلمان ساوجی در وسط صفحه و اشعار حافظ و شاعران دیگر در حاشیه نوشته شده، کافیست در مواردی مانند این صفحاتی که مشخص‌کنندهٔ شروع اشعار یک شاعر است گم شده باشد تا نسخه‌نویسان بعدی تصور کنند این اشعار همگی مال یک شاعر است).

حتی بعضی اشعار به دلیل این که موضوعشان شبیه اشعار یک شاعر خاص مثل خیام بوده به نام آن شاعر نقل شده. می‌توان حدس زد که در مواردی به دلیل آن که موضوع شعری ممکن بوده برای شاعر اصلی مشکل ایجاد کند آن را به نام شاعری کهن‌تر منتشر کرده تا از تبعات آن در امان بماند. غیر از آن در مورد بزرگان افسانه‌سازی و داستان‌پردازی هم شده و بعضاً برای رنگ و لعاب دادن به این افسانه‌ها به نام آنها شعر ساخته‌اند یا اشعاری از دیگر شاعران را که متناسب با موضوع افسانه بوده به آنها نسبت داده‌اند.

حل این مسئله ساده نیست یعنی مشخص نیست که این اشعار دقیقاً متعلق به کدام شاعر است. چون نسخه‌های خطی مرجع و قدیمی زیادی در دسترس نیستند و این کار کارشناسان ادبیات است که با توجه به شواهد تاریخی و علمی و ادبی در مقاله‌های خود به بررسی دلایل انتساب یا عدم انتساب یک شعر به یک شاعر بپردازند و برای پاسخگویی دقیق به این موضع تلاش کنند.

نکتهٔ مهمی که لازم است در این زمینه بدانید آن است که این موارد حاصل اشتباه گنجور نیست بلکه نقل مستقیم گنجور از منابع چاپی است. گنجور هم صلاحیت قضاوت در مورد این موضوعات را ندارد و در این موارد مستند به متون چاپی شعری را به دلیل تکراری بودن و انتساب معروف‌تر آن از یک مجموعه حذف نمی‌کند.

ذوق و سلیقه و تشخیص حسی معیار مناسبی برای قضاوت نهایی نیست و بهتر است در این موارد از این که در تعلق شعری به شاعر مورد علاقه‌تان تردید ایجاد شده احساسی نشوید و در مورد دلیل این اتفاق مطالعه کنید.

برای تصحیح اشکالات لطفاً از دکمه «ویرایش» در قسمت «ابزارها» استفاده بفرمایید.
برای این کار ابتدا در سایت ثبت نام کنید:
http://blog.ganjoor.net/1400/03/01/signupandlogin/
و سپس با توجه به این نکات:
http://blog.ganjoor.net/1400/05/23/notes-for-suggesting-corrections/
اقدام به ثبت پیشنهادهای تصحیحیتان نمایید.

عمدهٔ این آثار مشمول حق تألیفند و امکان انتشار آنها در گنجور به صورت آزاد وجود ندارد.

از این جهت و به لحاظ حفظ یکدستی سایت در حال حاضر حتی امکان انتشار مواردی که رضایت شاعر برای انتشار رایگان آثارش نیز جلب شده وجود ندارد.

خیر، وجود یا عدم وجود یک شعر در گنجور دلیل قطعی بر پذیرش یا رد تعلق یک شعر به یک شاعر نیست.
متن گنجور مبتنی بر کتاب‌های چاپی است. لزوماً مراجع گنجور حاوی همهٔ شعرهای اصیل شاعران نیستند.
اما منابع گنجور عمدتاً کتاب‌هایی هستند که توسط ادیبان برجستهٔ معاصر چاپ شده‌اند و احتمال آن که متن این کتابها به متن اصلی نزدیک باشد زیاد است.
ضمناً توجه فرمایید که عمدهٔ اشعاری که در فضای مجازی به شاعرانی مثل مولانا نسبت داده می‌شود به وضوح دارای زبان و رنگ و بوی امروزی هستند و نمی‌توانند سرودهٔ مولانا باشند.

این «یک شکل» از وزن عروضی این شعر است و نه وزن اصلی  (فعلاتن در ابتدای این بحر به فاعلاتن قابل تبدیل است اما عکس آن درست نیست). معادل‌هایی که با اختیارات شاعری به دست می‌آیند وزن مستقلی محسوب نمی‌شوند و حتی اگر تمام مصاریع یک غزل بر وزن یک شکل خاص باشد نباید آن را با شکل فرعی وزن برچسب‌گذاری کرد، چون به این صورت مفهوم «هموزنی» را زیر سؤال می‌بریم.

به همین ترتیب تمام شکل‌های معادل وزن رباعی به یک صورت ثبت می‌شوند و این درست است چون مفهوم هم‌وزنی همین است. ثبت شکل‌های متفاوت یک وزن خاص نه تنها ارزش افزوده‌ای برای گنجور ایجاد نمی‌کند بلکه باعث می‌شود نتوانید شعرهای هم‌آهنگ آن شعر را پیدا کنید.

گنجور امکاناتی برای گسترش مجموعه آثار ندارد و در این زمینه متکی به کمک داوطلبان علاقمند به ادبیات فارسی است.
اگر خودتان علاقمند بودید می‌توانید  از طریق ویرایشگر گنجور رومیزی:
https://blog.ganjoor.net/1389/04/27/dg-editor
اقدام به ورود آثار بفرمایید و خروجی نهایی را برای گنجور ارسال بفرمایید.

از عموم ادبای ایران زمین (تقریباً همهٔ غیر معاصرین) تصویر مستندی به جا نمانده و تصویری که ما از سعدی، حافظ، مولانا و فردوسی و دیگر بزرگانمان در ذهن داریم حاصل کار هنرمندان معاصر است. به همین جهت و به این جهت که خصوصاً برای شاعرانی که شهرت زیادی ندارند تصاویری که به نیت و به نام آنها ارائه شده باشد یافت نمی‌شد در گنجور بعضاً از تصاویری که به نام دیگران ارائه شده استفاده کرده‌ایم.
اگر تمایل دارید این فرایند را بهبود دهید یا اگر هنرمند هستید و علاقه دارید اثر خودتان را خصوصاً برای شاعران کمتر شناخته شده در گنجور و در قالب چهرهٔ شاعران یا ادیبان مشاهده کنید اینجا را ببینید.

از آنجا که تاریخ‌های تولد و وفات عموم شاعران به صورت قمری ثبت شده است، قرن‌های صفحهٔ اول گنجور قمری هستند.
این دسته‌بندی بر اساس تاریخ تولد شاعر (به قمری) صورت گرفته و ممکن است در مواردی که شاعر در واپسین سالهای یک قرن متولد شده و عملاً متعلق به قرن بعد است درست و دقیق نباشد (دسته‌بندی به صورت ماشینی و با یک الگوریتم بر اساس سالهای تاریخ تولد وارد شده صورت می‌گیرد، شاعران هر قرن به صورت الفبایی مرتب شده‌اند).

گنجور معنی بیشتر اشعار را ندارد. حاشیه‌های شعر مد نظر را نگاه کنید ممکن است کاربری معنی شعر را نوشته باشد. اگر نبود می‌توانید نام‌نویسی کنید و در حاشیه‌های شعر مد نظر از کاربران دیگر سؤال کنید.

در صورتی که علاقمندید معنی اشعار را اضافه کنید اینجا را ببینید.

خوانش اشعار در گنجور داوطلبانه و آزاد است. یعنی هر کسی فکر می‌کند توانایی روخوانی صحیح اشعار را دارد می‌تواند با مطالعهٔ مفاد این صفحه و طی کردن مراحل عنوان شده خوانش‌هایش را ارسال کند.
عموم آثار ضبط شده توسط اساتید بنام ادبیات یا گویندگی حق تألیف دارند و آثارشان با صرف هزینه توسط ناشر آثارشان ضبط و منتشر شده است. از این جهت امکان انتشار این آثار روی گنجور وجود ندارد و به احتمال زیاد دسترسی به این آثار روی سایتهای دیگر بدون رعایت حقوق صاحبان آثار انجام شده است (گنجور در مواردی با ناشران بعضی از این آثار تماس گرفته و این ناشران اجازهٔ انتشار رایگان این آثار را روی گنجور نداده‌اند).

خیر (در گذشته یک برنامهٔ اندرویدی داشته که بروزرسانی نشده است)،

اما برنامه های سازگار زیادی توسط دوستان ارائه شده.
برای اندروید اینجا:
https://blog.ganjoor.net/category/android
و برای آی او اس اینجا را ببینید:
https://blog.ganjoor.net/category/ios

ضمناً می‌توانید با استفاده از کتابخانهٔ گنجور کتابها را در قالب epub دریافت کنید و روی نرم‌افزارهای کتابخوان مطالعه کنید.

اطلاعات گنجور در قالب پروژه بازمتن و رایگان گنجور رومیزی و در قالب SQLite برای عموم در دسترس است.
شما می‌توانید یک نسخه از فایل دیتابیس را از این نشانی دریافت کنید:
https://github.com/ganjoor/desktop/releases/tag/v2.81
یا برنامه را نصب کنید:
https://dg.ganjoor.net
و پس از «دریافت مجموعه‌ها» (جهت دسترسی به آخرین اطلاعات) از طریق پنجرهٔ «پیکربندی» فایل دیتابیس را پیدا و استفاده کنید (ganjoor.s3db).
از طریق منوی «ابزارها» نیز می‌توانید «ویرایشگر» برنامه را باز کنید و در ویرایشگر از طریق منوی بازشوی دکمهٔ «ابزارها» اطلاعات را به فایل متنی ارسال کنید.

دکمهٔ «رونوشت متن»، واقع در قسمت «ابزارها» زیر متن شعر احتمالاً آسان‌ترین راه کپی متن یک شعر و بهتر از روش انتخاب متن و کپی آن است.

برای کپی متن یک بیت خاص روی شمارهٔ آن بزنید و در کادری که باز می‌شود از دکمهٔ «رونوشت متن» استفاده کنید.

روی دستگاه‌های موبایل دکمهٔ «به اشتراک‌گذاری» امکان ارسال راحت‌تر متن را به برنامه‌ها فراهم می‌کند.

بله، سایت گنجور که در حال حاضر با استفاده از ASP.NET Core Razor Pages برنامه‌نویسی شده است از ای.پی.آی گنجور به نشانی:

https://api.ganjoor.net

استفاده می‌کند.

از API گنجور می‌توانید برای استخراج اطلاعات استفاده کنید. از آنجا که ساختار داده‌های گنجور هنوز در حال تکمیل شدن است امکان تغییر API بدون اخطار قبلی وجود دارد و تضمینی روی حفظ سازگاری با نسخه‌های قبلی آن وجود ندارد.

این API مستندات خاصی ندارد و امکان ارائهٔ راهنمایی و آموزش روی آن نیز وجود ندارد اما سورس این API و همینطور سایت گنجور روی گیتهاب در این نشانی در دسترس است و ممکن است در مواردی برطرف‌کنندهٔ ابهام روی نحوهٔ فراخوانی و استفاده از API باشد.

علاوه بر سایت گنجور، گنجینهٔ گنجور (مبتنی بر vue.js، نشانی سورس: اینجا)، پیشخان خوانشگران گنجور (مبتنی بر فلاتر، نشانی سورس: اینجا) و -برای بعضی عملکردهایش- گنجور رومیزی (C#, Windows Forms، نشانی سورس: اینجا) هم از API گنجور استفاده می‌کنند و بعضی از کارکردهای آن مختص این برنامه‌هاست.

لزوماً خیر!

با وجود آن که بسیاری از آثار متعلق به سخنوران غیرمعاصر هستند که آثارشان نیز توسط ادیبان متعلق به آغاز سدهٔ ۱۳۰۰ شمسی تصحیح شده، این مسئله عمومیت ندارد (در مواردی مانند دیوان حافظ یا کلیات سعدی و ... که منبع کاغذی گنجور مشخص است و شائبهٔ شمول حق تألیف وجود ندارد می‌توانید پاسخ این سؤال را مثبت فرض کنید).

علی‌رغم این که داده‌های گنجور به شکل رایگان قابل دریافت است گنجور از لحاظ حقوقی بررسی مستقلی روی آزاد بودن این داده‌ها انجام نداده است.

عموم کتابهای گنجور از منابع دیگر وارد آن شده‌اند که راجع به وضعیت حقوقی منابع چاپی خود اظهارنظری نکرده‌اند (و عموماً حتی منابع خود را مشخص نکرده‌اند). حتی آن دسته از منابع گنجور که توسط کاربران آن تایپ شده از روی کتابهای چاپ شده وارد شده که ممکن است به لحاظ فرایندهایی مانند تصحیح و گردآوری مشمول حق تألیف باشند. در یک موردی که در این زمینه مصحح اثر با گنجور تماس گرفته اثر مشکوک به شمول حق تألیف از گنجور حذف شده است.

در هر شکل نمی‌توانید به اتکای دسترسی رایگان به داده‌های اثر از طریق گنجور فرض کنید اثر فاقد حق تألیف است و در این زمینه مسئولیت موارد مرتبط با حق تألیف با خود شماست، لذا باید خودتان مستقلاً تحقیق کنید.

با سپاس از بزرگواری شما، اطلاعات و کد منبع گنجور و کد چند برنامه بازمتن در این نشانی در دسترس است. شما می‌توانید با استفاده از این منابع و با فرض آن که توانایی کافی برای کدخوانی و درک روش برنامه‌نویسی برای گنجور را بدون نیاز به راهنمایی اضافه دارید مستقلاً برنامهٔ مد نظر خود را بسازید و با نامی غیر از گنجور منتشر کنید تا کاربران برای پشتیبانی برنامهٔ شما بدانند که نباید با گنجور تماس بگیرد.

در آیندهٔ طولانی‌مدت تهیهٔ یک اپ اختصاصی در دستور کار خود گنجور هست. منتهی تمرکز گنجور روی توسعهٔ سرویس و تکمیل آن برای پاسخ‌گویی به نیازهایی است که تا کنون پیاده‌سازی نشده است و تا زمانی که سرویس گنجور پوشش‌دهندهٔ این توقعات نباشد امکان تغییر در آن وجود دارد. از این جهت توسعهٔ اپ بومی گنجور منوط به بالغ شدن سرویس پشت آن می‌باشد.

با سپاس از بزرگواری شما، گنجور در حال حاضر به صورت تیمی اداره نمی‌شود و گردانندهٔ آن فرصت و مهارت‌های لازم برای مدیریت تیمی از توسعه‌دهنده‌ها را ندارد. از این جهت و به خاطر آن که نکند زحمات شما در مسیر درست استفاده نشود و به هدر برود فعلاً از پذیرش همکاری مستقیم در گنجور معذوریم.

تا روزی که برای این معضل راهکاری پیدا شود راهی که وجود دارد آن است که شما مستقلاً برای علاقمندان ادبیات برنامه بسازید یا ایده‌های خود را با فورک سورس‌های گنجور پیاده‌سازی و درخواست بررسی کنید.

کد گنجور و برنامه‌های جانبی آن اینجا در دسترس است. پاسخ این پرسش را هم ببینید.

تلاش گنجور در پروژهٔ نمایهٔ موسیقی گنجور فهرست‌گذاری آهنگ‌های مرتبط با اشعار با رعایت حق هنرمندان است.
از این جهت در حال حاضر تنها امکان پیشنهاد آهنگ از طریق منابعی که در آنها حقوق هنرمندان رعایت می‌شود وجود دارد. گنجور با هیچکدام از این سایتها ارتباط مالی ندارد و فعالیت تجاری نمی‌کند.
اولویت گنجور در این پروژه دسترسی آسان کاربر به این آهنگ‌ها نیست بلکه فهرست‌گذاری آنها بر اساس ارتباطشان با آثار ادبی کهن ایران‌زمین است.

دسترسی به حجم زیادی از آثار موسیقی ایرانی (فارغ از دارا بودن مجوز انتشار در داخل ایران) از طریق سایت اسپاتیفای فراهم شده است و از این جهت توصیه می‌کنیم برای پیشنهاد آثار مرتبط از این سایت استفاده کنید.