گنجور

 
نظامی

«اقبالنامه» یا «خردنامه» بخشی از مثنوی اسکندرنامه حکیم نظامی است.


بخش ۱ - به نام ایزد بخشاینده: خرد هر کجا گنجی آرد پدید

بخش ۲ - نیایش به درگاه باریتعالی: خدایا تویی بنده را دستگیر

بخش ۳ - در نعت پیغمبر اکرم: محمد که بی‌دعوی تخت و تاج

بخش ۴ - تازه کردن داستان و یاد دوستان: به هر مدتی گردش روزگار

بخش ۵ - در اندازه هر کاری نگهداشتن: چو فیاض دریا درآمد به موج

بخش ۶ - در ستایش ممدوح: شنیدم که بالای این سبز فرش

بخش ۷ - خطاب زمین بوس: زهی آفتابی که از دور دست

بخش ۸ - آغار داستان: سر فیلسوفان یونان گروه

بخش ۹ - در اینکه چرا اسکندر را ذوالقرنین گویند: بساز ای مغنی ره دلپسند

بخش ۱۰ - داستان اسکندر با شبان دانا: مغنی بیا ز اول صبح بام

بخش ۱۱ - افسانه ارشمیدس با کنیزک چینی: مغنی یکی نغمه بنواز زود

بخش ۱۲ - افسانه ماریه قبطیه: مغنی ره باستانی بزن

بخش ۱۳ - افسانه نانوای بینوا و توانگری وی به طالع پسر: مغنی بیار آن نوای غریب

بخش ۱۴ - انکار کردن هفتاد حکیم سخن هرمس را و هلاک شدن ایشان: مغنی بر آهنگ خود ساز گیر

بخش ۱۵ - اغانی ساختن افلاطون بر مالش ارسطو: مغنی سماعی برانگیز گرم

بخش ۱۶ - حکایت انگشتری و شبان: مغنی بیا چنگ را ساز کن

بخش ۱۷ - احوال سقراط با اسکندر: مغنی بدان ساز تیمار‌ سوز

بخش ۱۸ - گفتار حکیم هند با اسکندر: مغنی غنا را درآور به جوش

بخش ۱۹ - خلوت ساختن اسکندر با هفت حکیم در آفرینش نخست: مغنی بیار آن ره باستان

بخش ۲۰ - گفتار ارسطو: ارسطوی روشن‌دل هوشمند

بخش ۲۱ - گفتار والیس: چنین راند والیس دانا سخن

بخش ۲۲ - گفتار بلیناس: بلیناس دانا به زانو نشست

بخش ۲۳ - گفتار سقراط: چو سقراط را داد نوبت سخن

بخش ۲۴ - گفتار فرفوریوس: پس آنگه که خاک زمین داد بوس

بخش ۲۵ - گفتار هرمس: چو قفل‌آزمایی به هرمس رسید

بخش ۲۶ - گفتار افلاطون: فلاطون که بر جمله بود اوستاد

بخش ۲۷ - گفتار اسکندر: چو ختم سخن قرعه بر شاه زد

بخش ۲۸ - گفتار حکیم نظامی: نظامی بر این در مجنبان کلید

بخش ۲۹ - رسیدن اسکندر به پیغمبری: مغنی سحرگاه بر بانگ رود

بخش ۳۰ - خردنامه ارسطو: چنین بود در نامه رهنمای

بخش ۳۱ - خردنامه افلاطون: دگر روز کز عطسه آفتاب

بخش ۳۲ - خردنامه سقراط: سوم روز کین طاق بازیچه رنگ

بخش ۳۳ - جهانگردی اسکندر با دعوی پیغمبری: سحرگه که سربرگرفتم ز خواب

بخش ۳۴ - رسیدن اسکندر به عرض جنوب و ده سرپرستان: مغنی دلم دور گشت از شکیب

بخش ۳۵ - گذار کردن اسکندر دیگر باره به هندوستان: مغنی مدار از غنا دست باز

بخش ۳۶ - رسیدن اسکندر به حد شمال و بستن سد یاجوج: مغنی دل تنگ را چاره نیست

بخش ۳۷ - بازگشتن اسکندر از حد شمال به عزم روم: مغنی بساز از دم جان‌فزای

بخش ۳۸ - وصیت نامه اسکندر: مغنی توئی مرغ ساعت شناس

بخش ۳۹ - سوگند نامه اسکندر به سوی مادر: مغنی دگر باره بنواز رود

بخش ۴۰ - رسیدن نامه اسکندر به مادرش: مغنی یک امشب بر آواز چنگ

بخش ۴۱ - نالیدن اسکندروس در مرگ پدر و رها کردن پادشاهی: مغنی بدان ساز غمگین‌نواز

بخش ۴۲ - انجامش روزگار ارسطو: مغنی دلم سیر گشت از نفیر

بخش ۴۳ - انجامش روزگار هرمس: مغنی بدان جره جان‌نواز

بخش ۴۴ - انجامش روزگار افلاطون: مغنی برآرای لحنی درست

بخش ۴۵ - انجامش روزگار بلیناس: مغنی درین پرده دیرسال

بخش ۴۶ - انجامش روزگار فرفوریوس: ببار ای مغنی نوایی شگفت

بخش ۴۷ - انجامش روزگار سقراط: درآرای مغنی سرم را ز خواب

بخش ۴۸ - انجامش روزگار نظامی: مغنی ره رامش جان بساز

بخش ۴۹ - ستایش ملک عز الدین مسعود بن ارسلان: مغنی ره رامش آور پدید

بخش ۵۰ - انجامش اقبال‌نامه: چو گوهر برون آمد از کان کوه

این آمار از میان ۳٬۶۴۶ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۳٬۶۴۶ ۱۰۰٫۰۰

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ مثنوی ۳٬۵۲۷ ۹۶٫۷۴
۲ نامشخص ۱۱۹ ۳٫۲۶