عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳ در ‫۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۲:۱۵ در پاسخ به محمد مهدی دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۱۷:

درود

همین شکل صحیح است و جز این مشکل و سکته دارد

عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳ در ‫۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۲:۱۳ در پاسخ به مصطفی دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۱۷:

اشکالی در راندن مگس با بادبیزن نیست؛ اشکال در لغو بودن جمله است.

در مصرع اول گفته است کسی که کالایش شیرینی است بر مگس تندی می‌کند.

اگر در مصرع دوم بگوید او بادبیزن در دست دارد و همچنان مگس می‌راند؛ لغو بی فایده و بی معناست. این وسط نقش مگس چیست؟ اصلا سعدی دنبال نقش مگسِ لجوج است.

یعنی چه که تندی می‌کند و همچنان بادبیزن در دستش است و مگس می‌راند؟

اصلا هدف سعدی این است که بگوید او چندان که تندی می‌کند؛ و بادبیزن در دست دارد اما مگس ول کن نیست و گرد او می‌گردد

شیرین‌بضاعت بر مگس چندان که تندی می‌کند

او بادبیزن همچنان در دست و می‌آید مگس

 

سعدی این مفهوم را بارها به کار برده است:

شاید که آستینت بر سر زنند سعدی
تا چون مگس نگردی گِرد شکردهانان

نردشیر در ‫۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۴۵ دربارهٔ اوحدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۸۶:

پرینگی در بیت دوم چه معنی دارد؟

علی میراحمدی در ‫۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۱۷ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۴۳ - حکایت آن رنجور کی طبیب درو اومید صحت ندید:

بعیدی یعنی بعید هستی
به معنای دور هستی
صورت نثر بیت این چنین است:
چون از ذات حق بعید هستی ،وصف ذات را
از معجزات و رفتار پیامبر درمیابی
معنای بیت:
ذات حق را نمیدانی و نمیشناسی
اما وصف ذات که گویا صفات خداوند است  را میتوانی در رفتار و گفتار و معجزات پیامبر بیابی
به عنوان مثال مهربانی پیامبر نمونه ای است از صفت رحیم خداوند.
گویا منظور از وصف ذات همان صفات خداوندی باشد و صفات عین ذات می‌باشند که این بحث بسیار مفصل است و بنده در همین حد میدانم .

کوروش در ‫۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۰:۳۹ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۴۳ - حکایت آن رنجور کی طبیب درو اومید صحت ندید:

چون ز ذات حق بعیدی وصف ذات

باز دانی از رسول و معجزات

 

مصرع اول چطور خونده میشه و یعنی چی ؟

 

محمد مهدی فتح اللهی در ‫۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۰:۳۴ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۵۷:

به‌به

علی میراحمدی در ‫۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۰:۲۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۲:

واعظِ شَحنه‌شناس این عظمت گو مفروش

زان که منزلگهِ سلطان، دلِ مسکینِ من است

واعظ شحنه شناس آن واعظی است که با نهاد های حکومتی ارتباط دارد و یکی از مهره های حاکمیت است.در غزلی دیگر :
واعظِ شهر چو مِهرِ مَلِک و شَحنه گُزید
من اگر مهر نگاری بگزینم چه شود

رسول لطف الهی در ‫۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۹ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۰:۰۹ دربارهٔ میبدی » کشف الاسرار و عدة الابرار » ۱۸- سورة الکهف- مکیة » ۷ - النوبة الثالثة:

خیلی حرفه خیلی که عنوان نمیکند که ذوالقرنین چه کسی می‌باشد 

بهرام چگینی در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۲۲:۳۷ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۰:

یعنی چی؟

علی احمدی در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۲۰:۱۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۷:

به کویِ میکده هر سالِکی که رَه دانست

دری دگر زدن اندیشهٔ تَبَه دانست

کوی جاییست که میکده در آن قرار دارد و خانه ها و مکانهای دیگری مثل مدرسه یا مسجد هم در آن جای دارد .سالک راه عاشقی از میان همه این درها فقط در میکده را می زند و اگر درهای دیگر را بزند اندیشه نادرستی دارد .

زمانه افسر رندی نداد جز به کسی

که سرفرازیِ عالَم در این کُلَه دانست

در میان تعاریفی که از رند می توان یافت تعریف برهان قاطع با مفهومی که حافظ بیان می کند مطابقت بیشتری دارد ."ایشان را از این جهت رند خوانند که ظاهر خود را در ملامت دارد و باطنش سلامت باشد."تعریفی که دقیقا در مقابل ریاکاری است .ریاکاران ظاهر الصلاح هستند ولی باطن پلیدی دارند ولی رندان پاک نهادند و خوب می اندیشند ولی ممکن است در ظاهر با دیگران متفاوت باشند .حال زمانه تاج رندی را بر سر کسی می گذارد که خود را در رندی سربلند بداند .عاشق رند باید سرش را بالا بگیرد تا به اوج برسد . 

بر آستانهٔ میخانه هر که یافت رَهی

ز فیضِ جامِ مِی اَسرار خانقَه دانست

اگر کسی راهی به میخانه پیدا کرد با نوشیدن می به اسرار آنجا پی می برد .بارها در غزلها اشاره شده که می باعث مستی یعنی هشیاری فراتری می شود که عاشق را از اسراری آگاه می کند که در حالت هشیاری از آن خبر ندارد.

هر آن که رازِ دو عالم ز خطِ ساغَر خواند

رُموزِ جامِ جم از نقشِ خاکِ ره دانست

در مورد خط ساغر توضیحات کاملی ارائه شده و من سخن اضافه تری نمی گویم اما نکته در اینجاست که با می راز دو عالم را هم می توان فهمید چیزی که حکما به دنبال آنند تا با عقل آن را اثبات کنند با می می توان فهمید .اشاره به خط ساغر شاید به این دلیل است که این درک و فهم هم درجاتی دارد هرچه ظرفیت نوشیدن بیشتر باشد درک بیشتری حاصل می شود بدون اینکه رنجی برای عاشق ایجاد کند.

نه تنها راز دو عالم کشف می شود بلکه آن رموزی که در جام جهان بین دیده می شود به گونه ای دیگر برای عاشق مشخص خواهد شد .عاشق نیازی به جام جهان بین ندارد که بخواهد رموز جهان را ببیند .رموز جهان را باید از نقشی که بر این راه باقی مانده پیدا کنیم.رمز و راز این جهان را نمی توان در بک جام به صورت حاضر و آماده دید باید با امید به ناممکن ها به استقبال آن نقش ها رفت  و آنها را تجربه کرد تا نوری بر دل تابیده شود و کشفی صورت گیرد .

ورایِ طاعتِ دیوانگان ز ما مَطَلَب

که شیخِ مذهبِ ما عاقلی گُنَه دانست

با اوصاف فوق عقل کمکی در راه عاشقی نیست و سالک راه عاشقی  با عقل این راه را نمی پیماید.حافظ از این موضوع استفاده می کند و نام دیوانه را بر می گزیند و به زاهدان می گوید ما که دیوانه ایم عبادات ما هم در حد توان دیوانگان است و بر دیوانه حرجی نیست که عبادات را کامل انجام ندهد .بیشتر از این از ما برای انجام عبادات انتظار نداشته باشید

دلم ز نرگسِ ساقی اَمان نخواست به جان

چرا که شیوهٔ آن تُرکِ دل سیه دانست

حافظ وقتی از نرگس چشمان صحبت می کند نوعی تندی و عتاب را هم بیان میکند .چشم چون همراه مژگان است نماد تندی معشوق است .عباراتی مثل عربده جو برای نرگس چشم حاکی از چنین تعبیریست و در مقابل لب ساقی همیشه مایه امید است .عاشق از چشم معشوق خوف دارد و به لب او امیدوار است.در این بیت می گوید من از نرگس چشم ساقی امان نخواستم چون دلش سیاه است (همان توجیه مردمک چشم زیباست)و می دانم قصد جانم را دارد .

ز جورِ کوکبِ طالع ،سَحَرگَهان چشمم

چنان گریست که ناهید دید و مَه دانست

به همین خاطر گویا بخت از من برگشته چون موقع سحر آنقدر چشمانم گریست که ستاره ناهید و ماه هم مطلع شدند

خوش آن نظرکه لبِ جام وروی ساقی را
هلالِ یک شبه و ماهِ چارده دانست

اما با همه اینها عاشق، روی ساقی را چون ماه کامل و لب جام را مثل هلال ماه نو می بیند .یعنی از معشوق دلگیر نمی شود.

حدیثِ حافظ و ساغر که می‌زند پنهان

چه جایِ محتسب و شِحنه، پادشَه دانست

قصه حافظ و پیاله ای که با آن  پنهانی باده می خورد را نه فقط پاسبان و مامور بلکه پادشاه هم می داند

بلندمرتبه شاهی که نُه رِواقِ سِپِهر

نمونه‌ای ز خَمِ طاقِ بارگَه دانست

همان پادشاه بلند مرتبه ای که نه فلک آسمان  را بخشی از انحنای طاق بارگاه خود می داند.گویا طعنه ای به پادشاه می زند.و خود را که درباره رندی و عاشقی گام برداشته خوشبخت تر از او می داند.

 با توجه به اینکه در تمام ابیات از ردیف دانست استفاده شده اهمیت آگاهی از اسرار در راه عاشقی در عین دیوانگی و دوری از عقل مشخص است و  این موضوع  را باید در تفسیر سایر غزل های حافظ هم مد نظر داشت

علی میراحمدی در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۸:۵۴ دربارهٔ امیر معزی » قصاید » شمارهٔ ۱۲۳:

چون سیم همه پاک تن و پاک جبینند

چون سنگ همه سخت دل و سخت‌کمانند

توصیف دیگری از ترکان لشکری

علی میراحمدی در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۸:۳۸ دربارهٔ امیر معزی » قصاید » شمارهٔ ۱۲۴:

بتان چین و ختن سروران درگاهند

سزای تاج و سریرند و درخور گاهند

مبارزان مصاف و یلان رزم‌ْ گهند

دلاوران سپاه و سران درگاهند

گویا این قصیده توصیفی است از ترکان لشکری .
آنچه از متن قصیده میتوان دریافت این است که ترکان لشکری هم زیبایی ظاهری داشته و هم اهل جنگاوری و دلیری و بی‌رحمی در جنگ بوده اند.
گویا صفت یا استعاره ترک برای معشوق در زبان فارسی برمبنای صفات همین ترکان برگزیده شده است.
به تنگ چشمی آن ترک لشکری نازم
که حمله بر من درویش یک قبا آورد
حافظ

مهدی میرزائی در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۸:۲۹ دربارهٔ نشاط اصفهانی » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۱۱۸:

چقدر زیباست 

فریما دلیری در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۷:۱۷ دربارهٔ جهان ملک خاتون » دیوان اشعار » رباعیات » شمارهٔ ۷:

به به

احمد خرم‌آبادی‌زاد در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۷:۰۹ دربارهٔ ازرقی هروی » قصاید » شمارهٔ ۴۵:

شاعر در نخستین بیت قصیده به تعریف و توصیف یار می‌پردازد و می‌گوید:

«یار من رخسارش سوسن است و زلفش سنبل؛ سوسنی پُر بلا و سنبلی پُر فتنه»

اما، در بیت دوم به شکل «سوسن از سیم پلید و سنبل از مُشک سیاه/در پلیدی صد ملاحت، در سیاهی صد شکن»، ناگهان در ادامۀ توصیف، سوسن پلید می‌شود و در عین پلیدی، نمکین. مگر بنا نیست که قصیده در ستایش ابوالحسن علی‌بن محمد باشد؟ مگر در پلیدی، ملاحت وجود دارد؟

با پیگیری این تناقض کاملا آشکار، به نسخه خطی به شماره دفتر 15060 (دیوان ازرقی و مختاری) برخورد می‌کنیم که بیت دوم را چنین ثبت کرده است:

«سوسن از سیم سپید و سنبل از مُشک سیاه/در سپیدی صد ملاحت، در سیاهی صد شکن»

این شکل از بیت شماره 2 به دلایل زیر درست است:

1- سازگاری کامل با روح قصیده؛

2- کاربرد واژۀ «سپید» برای «سیم» (به معنای نقره)؛

3- نمکین بودن رخسار در عین سفیدی؛

4- زیبایی بیت با وجود واژ‌ه‌های متضاد «سپید» و «سیاه» در کنار یکدیگر.

امیر اقبال مشهدی فراهانی در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۵۹ دربارهٔ ایرج میرزا » قطعه‌ها » شمارهٔ ۷۷ - حیله:

,ایرج با هنر خویش با سبک داستانی یکی از افعال جنسی که در جامعه رواج داشته به طنز منظوم کرده است که قابل تقدیر است . 

عبدالرضا فارسی در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۱۶ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۱۱:

با درود خدمت بزرگواران و سپاس از کاربر محترمی با نام رضا که زحمت مطلب طولانی در مورد این غزل گذاشتند. جهت اطلاع و آگاهی از نظرات دیگران نظر زنده یاد دکتر عباس زریاب خویی در مورد این بیت را می آورم چون مفصل است متن کامل را در وبسایت شخصی خواهم آورد دکتر زریاب خویی می فرماید:

عکس روی تو چو در آئینه جام افتاد عارف از خنده می در طمع خام افتاد

 

سر آغاز و مدخل آنست قرار میدهم و این غزل را نمودار اوج فکر و اندیشه حافظ که تحیر و سرگشتگی عالمانه و ژرف بینانه، نه حیرت عامیانه است میدانم.

 

من برخلاف نظر بسیاری از ارادتمندان حافظ که از راه صفای نیست و خلوص عقیدت او را از عرفا میشمارند حافظ را عارف بمعنی اصطلاحی و محدود آن نمی دانم و دلیل من همان مصراع دوم بیت اول است که می گوید: عارف از پرتو می در طمع خام افتاد. عارف در معنی مصطلحمشهور آن مانند همه ارباب عقاید و نحل و اصحاب ملل مشمول این گفته حافظ است که چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند. حقیقت به عقیده حافظ از انظار همه اصحاب بحث و نظر مابعدالطبیعی پنهان است و پنهان خواهد ماند: 

برو ای زاهد خودبین که ز چشم من و تو/ راز این پرده پنهان است و نهان خواهد

بود.

 

علی میراحمدی در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۱۶ در پاسخ به کامران هیچ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۳:

از کانال شما بازدید کردم و هر چه خیام را بیشتر جستجو کردم کمتر یافتم!

«اگر خیام آنست که شما می پندارید از هر خانه هزار خیام بیرون توان کشید»

کامران هیچ در ‫۴ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۵۶ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۳:

از کانال خیام نامه در تلگرام بازدید کنید 

 

پیوند به وبگاه بیرونی

 

پیج خیام نامه هم در اینستاگرام بازدید کنید

پیوند به وبگاه بیرونی

 

با سپاس🌹

فرشته پورابراهیمی در ‫۵ روز قبل، سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۱۹ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب سوم در فضیلت قناعت » حکایت شمارهٔ ۲۰:

سلام و درود به دوستان عزیز ، ایا کسی میدونه که چرا (شوخ چشمی) به معنی گستاخی هست؟