گنجور

حاشیه‌ها

علی میراحمدی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۲۱:۴۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۸۷:

شاه شمشادقدان، خسرو ...

زهی سخن که پایی بر زمین دارد و دستی بر آسمان
رویی بر خاک و سوئی به افلاک
کوته بینان را لذتی می‌بخشد و بلندنظران را معرفتی

علی احمدی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۹:۴۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸۰:

در راه عاشقی بارها پیش می آید که زیبارویانی به شکل معشوق جلوه گری می کنند تا دل عاشق را به دست آورند.قدرت ربایش معشوق متعالی هرچند قوی باشد بازهم وسوسه های معشوقکان دل عاشق را مشغول می کند.عاشق باید بداند که سرنوشت عشق زمینی جز خون دل خوردن و پشیمانی نخواهد بود و فقط یک وصال وسوسه انگیز است . از این رو حضرت حافظ در مواجهه با یکی از این زیبارویان چنین می گوید: 

ای پستهٔ تو خنده زده بر حدیثِ قند

مشتاقم از برای خدا یک شِکَر بخند

ای کسی که دهانت مانند پسته می خندد و خنده شیرینی داری تو را به خدا و به خاطر آرزوی من مقداری بخند.

معشوق زیبارویی  او را به خود جذب کرده و فکر و ذهنش را مشغول نموده است.

طوبی ز قامتِ تو نیارد که دَم زند

زین قصّه بگذرم که سخن می‌شود بلند

به مبالغه می پردازد , و این معشوق را به سروی تشبیه می کند که از درخت بهشتی طوبی هم بالاتر است . کاری که اکثر عشاق در مورد معشوق زمینی انجام می دهند.. ولی حافظ آگاهتر عمل می کند و حق معشوق واقعی را نگه می دارد . از نظر حافظ زیبایی زیبارویان مقدمه ای برای درک زیبایی معشوق متعالی است پس می گوید این داستان را همین جا ختم می کنم اما با چه دلیلی؟

خواهی که برنخیزدت از دیده رودِ خون

دل در وفایِ صحبتِ رودِ کسان مَبَند

اینجا حافظ به خودش می گوید اگر می خواهی از چشمانت رود خون جاری نشود دل را به هم نشینی با رودِ کسان خوش نکن که در آنها وفا نیست. رود یعنی فرزند و کسان یعنی انسان. به عبارتی   انسانها برای عشق زمینی پایدار و دل بستن مناسب نیستند چون کمال مطلق و حقیقت مطلق نیستند.

گر جلوه می‌نمایی و گر طعنه می‌زنی

ما نیستیم معتقدِ شیخِ خودپسند

به معشوق زمینی می گوید حتی اگر باز هم جلوه گری کنی تا با طمع بیایم یا طعنه بزنی که از ترس به سویت بیایم اشتباه کرده ای این کارها کار شیخ خود پسند است که می خواهد در خوف و رجا باشد و از آنجا که در پی ارضای خود است به سویت جذب می شود او عاشق واقعی نیست.

ز آشفتگیِ حالِ من آگاه کِی شود؟

آن را که دل نگشت گرفتارِ این کمند

من حال آشفته ای به جهت عشق معشوق خود دارم و کسی که مثل من دلش گرفتار کمند عشق واقعی نشده چگونه  می تواند از حال آشفته من آگاه باشد.

بازارِ شوق گرم شد آن سروْقد کجاست؟

تا جانِ خود بر آتش رویش کُنم سپند

ظاهرا بازار اشتیاق عاشقانه گرم است ولی آن معشوق سرو قد واقعی کجاست تا در برابر رخ گرم و آتشین او جانم را مانند اسفند سوزان و بیقرار کنم.

جایی که یارِ ما به شِکَرخنده دَم زند

ای پسته کیستی تو، خدا را به خود مخند

وقتی که معشوق واقعی ( یار من ) با خنده شیرین خود سخن گوید تو ای پسته ( استعاره از معشوق های زمینی خندان ) کجای کاری تو را به خدا به خودت نخند ( خودت را مسخره نکن.) 

حافظ چو تَرکِ غمزهٔ تُرکان نمی‌کنی

دانی کجاست جای تو؟ خوارزم یا خُجَند

ای حافظ یادت باشد اگر این جذب شدن به غمزه زیبارویان را نمی خواهی ترک کنی جایت شیراز نیست باید به خوارزم یا خجند بروی که از این معشوق های انسانی زیبا فراوانند.

stard در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۸:۳۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۸۲:

این غزل خاص و زیبای خواجه را گروه پلیور در ترانه‌ای با عنوان «چو پیراهن» خوانده‌است. خوب هم از پسش برآمده‌اند به‌انصاف، شنیدنی‌ست.

سیدمحمد جهانشاهی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۷:۴۴ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰۳:

عطّار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰۳
                 
هر که ، درین دایره ، دوران کند
نقطهٔ دل ، آینهٔ جان کند

چون رخِ جان ، زآینه ی دل بدید
جانِ خود ، آئینهٔ جانان کند

گر کند ، اندر رخِ جانان ، نظر
شرطِ وی آن است ، که پنهان کند

ور نظر اش ، از نظر آگه بوَد
دور فتد از رَه و تاوان کند

گر همه یک مور ، ادب گوش داشت
رونقِ خود ، همچو سلیمان کند

مردِ ره آن است ، که در راهِ عشق
هرچه کند ، جمله به فرمان کند

کی بوَد آن مردِ گدا ، مَرد ، آنک
عزم ، به خلوتگهِ سلطان کند

کارِ تو آن است ، که پروانه‌وار
جانِ تو ، بر شمع ، سرافشان کند

راست چو پروانه ، به سودایِ شمع
تیز برون تازد و جولان کند

طاقتِ شمع اش نبوَد ، خویش را
روی به شمع آرد و قربان کند

عشقِ رخ اش بس ، که درین دایره
همچو من و همچو تو ، حیران کند

زلفِ پریشان ش ، به یک تارِ موی
جملهٔ اسلام ، پریشان کند

لیک ز عکسِ رخِ او ، ذرّه‌ای
بتکده‌ها ، جمله پُر ایمان کند

در غمِ عشق اش ، دلِ عطّار را
درد ز حد رفت ، چه درمان کند

سیدمحمد جهانشاهی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۷:۴۴ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰۴:

عطّار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰۴
                 
آفتابِ رخ ، آشکاره کند
جگرَم ، زاشتیاق پاره کند

از پسِ پرده ، روی بنماید
مهر و مَه را ، دو پیشکاره کند

شوقِ روی اش ، چو رویِ پُر از اشک
رویِ خورشید ، پُر ستاره کند

لعل ، دانی که چیست ، رَخشِ لب اش
خونِ خارا ، ز سنگ خاره کند

هر که او ، رویِ چو گل اش خواهد
مدّتی ، خار پشتواره کند

در میان ، با کَسی همی آید
کان کَس ، اوّل ، ز جان کناره کند

عاشقانی ، که وصلِ او طلبند
همه را دوع در کواره کند 

بالغان ، در ره اش ، چو طفلِ ره اند
جمله را گور گاهواره کند

تا کَسی ، رویِ او نداند باز
چهرهٔ مردم ، آشکاره کند

نورِ روی اش ، ز هر دریچهٔ چشم
چون سیَه پوش شد ، نظاره کند

عشقِ او ، در غلط ، بسی فکَنَد
چون نداند کَسی ، چه چاره کند

نتوانیم ، توبه کرد ، ز عشق
توبه را ، صد هزار باره کند

شیرِ عشق اش ، چو پنجه بگشاید
عقل را ، طفلِ شیرخواره کند

زورِ یک ذرّه عشق ، چندان است
که ز هر سو ، جهان گذاره کند

ضربتِ عشق ، با فرید آن کرد
که ندانم ، که صد کتاره کند

یوسف شیردلپور در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۷:۱۷ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۱۰۱:

باروح روان و سرشت آدم باز میکنند این دوبیتی های باباطاهر بویژه که استاد پرویز مشکاتیان آهنگساز کنند روی این شعرهای بابا طاهر واستاد شجریان در آلبوم هست شب اجرا کنند 💕💯💮

مختارِ مجبور در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۶:۲۴ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » داستان اکوان دیو » داستان اکوان دیو:

ایا فلسفه‌دان بسیار گوی بپویم براهی که گویی مپوی

فلسفی تا کی تو انکار دل و دین می‌کنی
بار جهل خود به روی دوش سنگین میکنی

 

نزد خود گشتی تو عالم ،جاهلی نزد خرد

با کلامت اهل دل را از چه غمگین میکنی

 

علم قالی داری و محرومی از حال و محال
کام طفل جهل را با وهم شیرین میکنی

 

آدمی را آفریده حق برای آسمان
تو چرا اصرار بر دنیای زیرین میکنی

 

انبیا و اولیا و اهل عرفان و خرد
وانهادی،پیروی از حرف داروین میکنی

 

حکمت ایمانیان را هم بخوان ای بینوا
تا به کی تقلید از یونان و از چین می‌کنی

روح را انکار کردی خاک را گشتی مقر
روی از بالا چو حیوان سوی پایین میکنی

عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳ در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۶:۲۳ در پاسخ به کوروش دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ترجیع بند:

بالاتر بروید تمام بخش‌های عربی ترجمه شده است 

قطعا تو شیرین جهان هستی/سخن از آنچه قبلا (در بارۀ شیرین) گفته شده را رها کن

فریما دلیری در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۶:۰۳ دربارهٔ جهان ملک خاتون » دیوان اشعار » رباعیات » شمارهٔ ۶۸:

در من نگر و ببین که چونم ز غمت 

بهزاد رستمی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۵:۵۹ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۳۰:

چون خواجه روز محشر جرم مرا ببخشد

 

از* وعده‌ی عطایش عمری گناه کردم

سیدمحمد جهانشاهی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۵:۵۹ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۱۵:

عطّار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۱۵
                         
آفتابِ رخِ تو ، پنهان نیست
لیک ، هر دیده ، محرَمِ آن نیست

هر که در عشق ، ذرّه ذرّه نشد
پیشِ خورشید ، پای‌کوبان نیست

ذرّه می‌شُو ، هوایِ جانان را
که به جانان رسیدن ، آسان نیست

مردِ جانان نه‌ای ، مکُن دعوی
زانکه نامرد ، مردِ جانان نیست

شادیِ وصلِ تو ، کَسی یابد
که درین وادی اش ، غمِ جان نیست

تا که دردی نیاید ات پیدا
هرچه دیگر کنی تو ، درمان نیست

سر درین راه باز و پا در نِه
زانکه ره را ، امیدِ پایان نیست

تن بزن ، چند گویی ای عطّار
هر کَسی ، مردِ این بیابان نیست

بهزاد رستمی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۵:۴۵ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۳۰:

در حاشیه‌یِ بیتِ یکی مانده به آخر: به نظرم اشتباه کردی آقای فروغی

علی میراحمدی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۴:۴۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۹۱:

زهی شاعر که در هر بیت جهانی می آفریند

احمد خرم‌آبادی‌زاد در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۴:۲۰ دربارهٔ مهستی گنجوی » رباعیات » رباعی شمارۀ ۱۰۵:

به استناد لغتنامه دهخدا (چاپ دانشگاه تهران،1377)، «ترک» (با تلفظ tark) یعنی «قطعه»؛ از آن جمله است «کلاه سه ترک»، «کلاه چهار ترک» و «کلاه دوازده ترک».

فرهنگ نظام (چاپ شرکت دانش، 1362، تهران، ایران) با نوشتن تلفظ درست، به ریشه پهلوی آن نیز اشاره کرده است.

گفتنی است که در نسخه باکو (1985 میلادی)، به اشتباه آن را «تَرَک» (tarak) نوشته‌اند.

msr در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۲:۱۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۳۰:

حرکت‌گذاری کلمات هم بسیار افراطی صورت گرفته، هم مستند نیست، هم غلط دارد: غیر از اینکه تلفظ هجای پایانی تمام قوافی در اصل /ay/ است نه /ey/، موردهایی مثل «عِشوهِ»(!) هم پدیدار شده. لطفاً بازبینی شود.  

احمد خرم‌آبادی‌زاد در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۱۱:۴۰ دربارهٔ مهستی گنجوی » رباعیات » رباعی شمارۀ ۱۷۲:

به استناد لغتنامه دهخدا:

1-«یکران» یعنی «اسب اصیل»؛

2-«کیش» در مصرع نخست بیت دوم یعنی «ترکش»، «جای تیر»؛

3-«قربان» در مصرع پایانی یعنی «جای کمان» (دوالی که بر ترکش می‌دوختند و حمایل‌وار بر گردن می‌آویختند).

به این ترتیب، معنی بیت دوم خواهد بود:

«در پایت فدا می‌شوم آن زمان که ترکش بر‌می‌داری؛ و از کیش بیرون می‌آیم (بسیار آشفته می‌شوم) چون جای کمان بر دوش می‌بندی».

محمد جوکار در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۰۹:۳۵ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۳۱:

درود بر شما 

به نظر درج علامت سوال در پایان مصراع های اول ودوم وچهارم و سوالی خواندن آنها معنی بهتر به رباعی می‌دهد. 

سناتور سنتور در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۰۹:۱۷ دربارهٔ میرزا حبیب خراسانی » دیوان اشعار » بخش دو » غزلیات » شمارهٔ ۱۶۳:

یک نقطه دارد پیش و پس عاقل ز غافل فرق و بس

با لطف حق در یک نفس، غافل به عاقل می‌رسد

میرزا حبیب خراسانی

علی در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۰۵:۰۸ در پاسخ به فرودین دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۹:

باسلام ، لطفا در قران سری هم به سوره های اعراف، هود، حجر، انبیاء، نمل، عنکبوت، صافات، ذاریات و .... بزنید تا ببینید نظر قران در مورد قوم لوط چیست و چه مجازاتی برای آنها در نظر گرفته شده ، تا متوجه شوید نظرتان درد مورد قلمان چقدر صحت دارد .

حمید شفیع در ‫دیروز دوشنبه، ساعت ۰۰:۵۰ دربارهٔ ایرج میرزا » قطعه‌ها » شمارهٔ ۶۵ - قلب مادر:

واقعا شعر غم‌انگیزی است. مخصوصا بیت آخر.

«آه دست پسرم یافت خراش

آخ پای پسرم خورد به سنگ»

۱
۲
۳
۴
۵۶۶۶