شراب و عیش نهان چیست؟ کارِ بیبنیاد
زدیم بر صفِ رندان و هر چه بادا باد
گره ز دل بگشا وز سپهر یاد مکن
که فکر هیچ مهندس چنین گره نگشاد
ز انقلابِ زمانه عجب مدار که چرخ
از این فسانه هزاران هزار دارد یاد
قدح به شرطِ ادب گیر زان که ترکیبش
ز کاسهٔ سرِ جمشید و بهمن است و قباد
که آگه است که کاووس و کی کجا رفتند؟
که واقف است که چون رفت تخت جم، بر باد؟
ز حسرتِ لبِ شیرین هنوز میبینم
که لاله میدمد از خونِ دیدهٔ فرهاد
مگر که لاله بدانست بیوفاییِ دهر
که تا بزاد و بِشُد، جامِ می ز کف نَنَهاد
بیا بیا که زمانی ز می خراب شویم
مگر رسیم به گنجی در این خراب آباد
نمیدهند اجازت مرا به سِیرِ سفر
نسیمِ بادِ مُصَلّا و آبِ رُکن آباد
قدح مگیر چو حافظ مگر به نالهٔ چنگ
که بستهاند بر ابریشمِ طرب دلِ شاد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
در این شعر شاعر سؤالی مطرح میکند و خود آنرا پاسخ میدهد که غصه نخوردن و کار بیبنیاد کردن، رمز شادی است و آنکه آدمی با فکر کردن و غصه خوردن نمیتواند رازهای هستی و چرایی چرخشهای روزگار را بیابد و سپهر و روزگار هزارانهزار از آن چیزهایی که ما آنرا جور و ستم روزگار میبینیم، بهیاد دارد. و چیزی که شایسته احترام و ارزشمند است جام باده است که باید با ادب آنرا بر دست گرفت. شاعر در طبیعت بهاری لالههای سرخ را میبیند که از اشکهای خونین عاشقان ناکام روییده است و میبیند که گل لاله تا روزیکه زنده است جام باده را از دست فرو نمیگذارد. در پایان شاعر به شادنوشی و بادهنوشی با نوای چنگ و ساز تاکید میکند.
شراب و عیش خاص و نهان که از آن سخن میگویند دانی که چیست؟ کار بیبنیاد کردن و شاد بودن؛ ما به رندان پیوستیم و هرچه شود، شود.
غم مخور و از جور و ستم روزگار یاد مکن، که هیچ متفکر و مهندسی این راز را نگشوده و نگشاید.
از گردش روزگار و شگفتیهای آن تعجب مکن که چرخ فلک و روزگار از این کارها و عجایب، هزارانهزار کرده و بهیاد دارد.
جام (سفالین) را با ادب و احترام بهدست بگیر که ترکیب آن، از خاک بزرگان و شاهان کیانی و انسانهای با شأن و عظمتیاست.
چهکسی میداند که کاووس و کی کجا رفتند؟ و چهکسی آگاه است که تخت و فرمانروایی جمشید چگونه از بین رفت؟
میبینم که از داغ لبهای شیرین که فرهاد با خود بهخاک برد، و اشکهای خونین که ریخت، هنوز لاله از دل خاک میروید.
شاید بهاین دلیل که لاله بیوفایی روزگار را میبیند، از روزی که متولد میشود تا روزی که میرود، جام می را از کف فرو نمینهد.
بیا و بیا تا باده بنوشیم و شاد باشیم، شاید در این خرابآباد دنیا گنجی شایسته بیابیم.
نسیم دلانگیز باد «مُصلّا» و زلالی و شیرینی آب «رکنآباد» مرا پایبند کرده و نمیگذارد که راه سفر در پیش بگیرم.
همچون حافظ باش و بدون نوای مطرب و چنگ، بادهگساری مکن و می منوش، زیرا دل شاد را با موسیقی و ساز شاد جفت کردهاند و بستهاند. (ابریشم در این بیت منظور تارها و سیمهای برخی سازهاست که در گذشته از ابریشم میساختهاند.)
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
همین شعر » بیت ۱
شراب و عیش نهان چیست کار بیبنیاد
زدیم بر صف رندان و هر چه بادا باد
به آشکار بده می به دست ابن حسام
«شراب و عیش نهان چیست کار بی بنیاد»
جهان به کام خداوند باد و دیر زیاد
برو به هیچ حوادث زمانه دست مداد
درست و راست کناد این مثل خدای ورا
اگر ببست یکی در، هزار در بگشاد
خدای عرش جهان را چنین نهاد نهاد
[...]
خدای عرش جهان را چنین نهاد نهاد
که گاه مردم ازو شادمان و گه ناشاد
مباش غمگین یک لفظ یاد گیر لطیف
شگفت و کوته ، لیکن قوی و با بنیاد
یمین دولت شاه زمانه با دل شاد
بفال نیک کنون سوی خانه روی نهاد
بتان شکسته و بتخانه ها فکنده ز پای
حصارهای قوی بر گشاده لاد از لاد
هزار بتکده کنده قوی تر از هرمان
[...]
همی ستیزه برد زلف یار با شمشاد
شگفت نیست گر از وی همیشه باشم شاد
گهی بپیچد و بستر بسیجد از دیبا
گهی بتازد و زنجیر سازد از شمشاد
ز قیر بر گل خندان هزار سلسله بست
[...]
دگر نخواهم گفتن همی ثنا و غزل
که رفت یکسره بازار و قیمت سرواد
معرفی ترانههای دیگر
تا به حال ۲۵ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.