مایه جمعیت خاطر، نه سامان بوده است

این درم در کیسه تنگی فراوان بوده است

ما دل ارباب دولت را غنی پنداشتیم

بینوا از برگ، جمعیت پریشان بوده است

قطره باران گهر تا گشت، نم بیرون نداد

[...]

بسکه ضعفم از نگاه او بخود بالیده است

در جهان نیستی یارب چسان گنجیده است

گشته نیلی از خط سبز آن بناگوش لطیف

رنگ برروی گلش، روزی مگر گردیده است؟

پیش او هرچند باشد پیش پا افتاده، لیک

[...]

خاطرت چون رم کند از هر دو عالم،رام اوست

تا ز هستی کنده یی دل را، نگین نام اوست

تا بفکر خویش افتادیم، صید او شدیم

هر به خود پیچیدن ما، حلقه یی از دام اوست

یاد او در خاطرم آسوده نتواند نشست

[...]

چشم بگشا سرو آزادم، ببین احوال چیست؟

گوش کن یک لحظه فریادم، ببین احوال چیست؟

با وجود اینکه دارم لنگری چون درد تو

دل تپیدن داد بر بادم، ببین احوال چیست؟

با وصالت بی نیاز از زندگی بودم کنون

[...]

درد رنجوران تو، درمان چه می‌داند که چیست؟

شام مهجوران تو، پایان چه می‌داند که چیست

شور مجنون ترا، صحرا نباشد احتیاج

آتش جانسوز دل، دامان چه می‌داند که چیست؟!

خون مرده، هرگز از نشتر نگردد باخبر

[...]

سوی قبرستان گذاری کن، که خوش بوم و بریست

سبزه هر سو خط یاری گل رخ سیمین بریست

بسکه پربار از گل صدرنگ حسرت گشته است

سر نهاده بر زمین، در هر قدم شاخ زریست

هر طرف آرامگاه شاه دامادیست شوخ

[...]

رم کن از الفت، که تنهایی عجب یار خوشیست

در میان نه راز خود با او، که سردار خوشیست

عالم دلها، شد از طوفان بیدردی خراب

هان بکش خود را بکوه غم، که کهسار خوشیست

از تامل کن عصا در چاهسار زندگی

[...]

فکر سامان جهان، کار من رنجور نیست

برنیاید این تلاش از ناتوانان، زور نیست

میکشد خود را بر اوج جاه این دار فنا

پایه مرد خویشتن بین را کم از منصور نیست

یافتی چون ملک دل، بگشا به اظهارش زبان

[...]

درد ما از پختگی، زحمت ده هر گوش نیست

چون می(خم) دیگ ما را ناله‌ای در جوش نیست

چون بود پوشیده از مردم ز بیچیزی چه باک؟

این طبق را نعمتی بالاتر از سرپوش نیست

بودی آسان، گر زاظهار تبحر تن زدن

[...]

عیش گیتی باد تند پر غباری بیش نیست

زندگی آب روان ناگواری بیش نیست

این قدر بر تاج دولت، گردن خواهش مکش

سایه بال هما ابر بهاری بیش نیست

در طلاقش ای دل نامرد، چند استادگی؟

[...]

در طریق بندگی از خویش میباید گذشت

از هوای نفس کافر کیش میباید گذشت

راه هند مدعا بسیار نزدیک است، لیک

مشکل این کز آب روی خویش میباید گذشت

نیست آسان یکنفس همصحبت شاهان شدن

[...]

خامه از برگشته بختی تا به آن دلبر نوشت

نام را صد ره به پایان برد و باز از سرنوشت

از خسان پرداخت چون محفل، سخن آمد کند

بی خسک باشد چو کاغذ می توان بهتر نوشت

میتوان ای خواجه گمنام با دست سخا

[...]

گریه خونین ترا از ناله های ما گرفت

عاقبت دل خون خود، زآن نرگس شهلا گرفت

کرد از چنگ غم دنیا گریبان را رها

تا بدست عقل، مجنون دامن صحرا گرفت

شادکامی های عالم گر یکی سازند دست

[...]

مفت آیین سخا را کی توان دامن گرفت؟

داد حاتم گنجها از دست، تا دادن گرفت

نیست راهی ملک دولت را به از افتادگی

مصر را یوسف ز راه چاه افتادن گرفت

کی تواند تافت بازوی زبان قفل سکوت

[...]

عقل اگر داری مکن هرگز تمنا تخت و تاج

کز بسی گردنکشان مانده است برجا تخت و تاج

ما شه اقلیم فقریم و، سپاه ما غم است

بی سر و پاییست ما شوریدگان را تخت و تاج

روی دست دولت دنیا سبک مغزان خورند

[...]

رنگ سرخ آدمی را میکند زرد احتیاج

روی گرم دوستان را، میکند سرد احتیاج

ای بسا روها که کرد از رنگ خجلت غازه دار

کرده مردان را بسی نامرد، نامرد احتیاج!

ظاهر از سیمای نخل تشنه می گردد که چون

[...]

دیو خویان راست، باهم روز شب دیوان پوچ

جملگی، با دعوی آزادگی قربان پوچ

با تهیدستی، ز عالم نیست ما را هیچ غم

شاد با هیچیم ما، چون پسته خندان پوچ

مجلسی هرگز نشد بی قیل و قال ملک و مال

[...]

بشکفان چون غنچه، چشم از خواب در بستان صبح

جام هشیاری بکش در بزم گلریزان صبح

در ته خاکستر شب، همچو اخگر تا به کی؟

شعله‌ور کن آتش سوز دل از دامان صبح

همچو شکر آب شو در شیر نور صبحگاه

[...]

نیست از بد گوهران، نرمی کم از دشنام تلخ

در چشیدن تلخ باشد روغن بادام تلخ

رهنمایی به ز بد گوهر ندارد پیر عقل

نیست از بهر عصا، چوبی به از بادام تلخ

در مذاق کام جویان، از دعا شیرین تراست

[...]

بی غم عالم، دمی بر اهل دولت نگذرد

نیست غم، گر هر دمی از ما به عشرت نگذرد

بسکه خاک کلبه من، تشنه مهمان بود

سیل ازین ویرانه، بی قصد اقامت نگذرد

تندخو را صرفه نبود کاوش افتادگان

[...]