گنجور

حاشیه‌ها

افسانه چراغی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۵۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴۶۶:

این دو بیت بخشی از ابیاتی است که با آوای خوش همایون شجریان و محمد معتمدی در اپرای عروسکی دیدار شمس و مولانا به زیبایی خوانده شده:

در عشق سلیمانی، من همدم مرغانم؛

هم عشق پری دارم هم مردِ پری‌خوانم

هرکس که پری‌خوتر، در شیشه کنم زوتر

برخوانم افسونش حرّاقه بجنبانم

و این دو مصرع:

هم ناطق و خاموشم هم لوح خموشانم

هم خونم و هم شیرم، هم طفلم و هم پیرم

افسانه چراغی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۵۰ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۷ - بیان آنک الله گفتن نیازمند عین لبیک گفتن حق است:

این بیت بخشی از ابیاتی است که با آوای خوش همایون شجریان و محمد معتمدی در اپرای عروسکی دیدار شمس و مولانا به زیبایی خوانده شده:

ره نُمایم؛ همرهت باشم رفیق!

من قَلاووزم در این راه دقیق

افسانه چراغی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۴۸ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر دوم » بخش ۲۶ - فرمودن والی آن مرد را کی این خاربن را کی نشانده‌ای بر سر راه بر کن:

این بیت بخشی از ابیاتی است که با آوای خوش همایون شجریان و محمد معتمدی در اپرای عروسکی دیدار شمس و مولانا به زیبایی خوانده شده:

تیر پرّان بین و ناپیدا کمان

جان‌ها پیدا و پنهان، جانِ جان!

افسانه چراغی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۴۴ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر دوم » بخش ۲۱ - امتحان پادشاه به آن دو غلام کی نو خریده بود:

این بیت بخشی از ابیاتی است که با آوای خوش همایون شجریان و محمد معتمدی در اپرای عروسکی دیدار شمس و مولانا به زیبایی خوانده شده:

آدمی مخفی است در زیر زبان

این زبان پرده‌ست بر درگاه جان

افسانه چراغی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۴۱ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۵۰ - باز ترجیح نهادن شیر جهد را بر توکل و فواید جهد را بیان کردن:

این بیت بخشی از ابیاتی است که با آوای خوش همایون شجریان و محمد معتمدی در اپرای عروسکی دیدار شمس و مولانا به زیبایی خوانده شده:

این جهان زندان و ما زندانیان

حفره کن زندان و خود را وارَهان!

افسانه چراغی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۳۸ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۱۸۴ - لاابالی گفتن عاشق ناصح و عاذل را از سر عشق:

این بیت بخشی از ابیاتی است که با آوای خوش همایون شجریان و محمد معتمدی در اپرای عروسکی دیدار شمس و مولانا به زیبایی خوانده شده:

آزمودم؛ مرگ من در زندگی است

چون رهی زین زندگی، پایندگی است

افسانه چراغی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۳۶ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۶۲ - هم در بیان مکر خرگوش:

این دو بیت بخشی از ابیاتی است که با آوای خوش همایون شجریان و محمد معتمدی در اپرای عروسکی دیدار شمس و مولانا به زیبایی خوانده شده:

هر زمان نو می‌شود دنیا و ما

بی‌خبر از نو شدن اندر بقا

پس تو را هر لحظه مرگ و رجعتی است

مصطفا فرمود دنیا ساعتی است

افسانه چراغی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۲۵ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۱۹۷ - جواب گفتن مهمان ایشان را و مثل آوردن بدفع کردن حارس کشت به بانگ دف از کشت شتری را کی کوس محمودی بر پشت او زدندی:

این دو بیت بخشی از ابیاتی است که با آوای خوش همایون شجریان و محمد معتمدی در اپرای عروسکی دیدار شمس و مولانا به زیبایی خوانده شده:

چون دهانم خورد از حلوای او،

چشم‌روشن گشتم و بینای او

پا نهم گستاخ؛ چون خانه روم

پا نلرزانم؛ نه کورانه روم

مهناز عابدی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۲۴ دربارهٔ سعدی » مواعظ » مثلثات:

لطفاً خوانش این ابیات را از کجا پیدا کنم

همایون در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۰:۴۶ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۴۹:

بازی هنرمندانه با آتش بیرونی و سوز درونی که نشان از مهارت و چیرگی جلال‌دین به شگردهای شعری و کلامی دارد و عارفان از این زبان برای گرمی پیرامون خود سود میبرده‌اند و شوقی در دل ها بیدار میکرده‌اند و ذوقی درون خود می‌پروراندند 

مهرناز در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۰:۱۵ دربارهٔ نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۷ - در ستایش طغرل ارسلان:

چقدر سخت بوده که نظامی با آن همه استعداد نیاز داشته شاه سلجوقی رو ستایش کنه.

MJ N در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۹:۴۶ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۳:

گفتم ای چرخ فلک مرد جفای تو نیم

گفت زبون یافت مگر ای سره این مرد مرا

 

معنای این بیت رو کسی می‌دونه؟

مهرناز در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۱۸ دربارهٔ نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۵ - در نعت رسول اکرم صلی الله علیه وسلم:

حرم ماری و محرم سوسماری یعنی چه.میشه لطفا توضیح بدین

مهتاب ع در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۱۶ دربارهٔ نصرالله منشی » کلیله و دمنه » باب الاسد و الثور » بخش ۳۰ - باقی سخنان شنزبه:

امائل❌️

اماثل✅️

مهتاب ع در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۱۵ دربارهٔ نصرالله منشی » کلیله و دمنه » باب الاسد و الثور » بخش ۳۰ - باقی سخنان شنزبه:

زیر متقیظ❌️ 

زیرک متقیظ✅️

فرهود در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۴۹ در پاسخ به مهرناز دربارهٔ سعدی » بوستان » باب اول در عدل و تدبیر و رای » بخش ۱۴ - حکایت:

سنگدل: بی‌رحم

معده تنگ کردن‌: سیر خوردن، غذای فراوان خوردن.

یوسف رشیدی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۱۷ دربارهٔ جامی » دیوان اشعار » فاتحة الشباب » غزلیات » شمارهٔ ۱۶۹:

از مدرسه به کعبه روم یا به میکده

ای پیر ره بگوی طریق صواب چیست

 بشر همیشه سرگردان بوده و همواره در جستجوی بی پایان برای یافتن هویت و یافتن جهانی است که خود را در آن تعریف کند و احساس خوشبختی کند 

چل سال رنج و غصّه کشیدیم و عاقبت

تدبیرِ ما به دستِ شرابِ دوساله بود

اردیبهشت ۱۴۰۴

 

 

خلیل شفیعی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۰۶ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۴۸:

نگاه دوم – عناصر برجستهٔ غزل ۲۴۸

❖ ۱. بن‌مایهٔ فراق، طلب و پیغام‌رسانی:

کل غزل بر محور درخواست نسیم صبا برای رساندن پیغام عاشق به معشوق بنا شده است؛ ساختاری که یادآور سنت «پیام‌رسانی باد» در ادبیات فارسی است (نظیر غزلیات سعدی، نظامی، مولانا).

✦ بیت نخست، محوری‌ترین عنصر روایی غزل است و در بیت آخر نیز به‌صورت حلقهٔ تکرار بازمی‌گردد؛ این تکنیک، ساختار دایره‌ای غزل را شکل داده است.

❖ ۲. تقابل‌های شاعرانه و استعاری:

حافظ در این غزل تقابل‌های متعددی را به‌کار می‌گیرد:

زار و بیمار ⇄ راحت جانی

قلب بی‌حاصل ⇄ اکسیر مراد

پیری در فراق ⇄ تازه‌جوانی

منکران ⇄ طالبان می

عشرت امروز ⇄ فردای قضا

این تضادها، حس پویایی، بحران درونی و تنش احساسی را افزایش می‌دهند.

❖ ۳. کاربرد اسطوره، نماد و رمز:

اکسیر مراد: نمادی از کیمیاگری عاشقانه، که قلب خاکی را زرین می‌کند.

کمان و تیر: از صنایع جنگیِ سنتی، در خدمت تصویرسازیِ نبرد عشق و عقل یا دل و نگاه یار.

دیوان قضا و خط امانی: اشاره به مفاهیم عرفانی و فلسفی؛ جبر و اختیار، سرنوشت و امید به عفو.

ساغر می: رمز عرفانیِ اتصال و آگاهی، در معنایی چندلایه (مستی، شناخت، گسستن از عقل عادی).

❖ ۴. وحدت موسیقایی و بازگشت به مطلع:

بیت پایانی، با تکرار مصرع اول، حلقهٔ بسته‌ای در غزل می‌سازد؛ و با تکرار مصرع آغاز، تأکید می‌کند که حافظ خود نیز اسیر همان نالهٔ آغازین است.

❖ ۵. صدای عاشق – حافظِ تجربه‌گرا:

در این غزل، حافظ نه از موضع واعظ یا ناصح، بلکه از جایگاه عاشقی فرتوت، صادق و دل‌باخته سخن می‌گوید. غزل لحن بسیار انسانی و زمینی دارد، و زبان آن در عین بلاغت، به شدت عاطفی و ملموس است.

خلیل شفیعی ( مدرس ادبیات فارسی)

اردیبهشت ماه ۱۴۰۴

پیوند به وبگاه بیرونی

خلیل شفیعی در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۵۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۴۸:

 

نگاه اول

شرح غزل ۲۴۸ حافظ

 

۱. ای صبا نَکهَتی از کویِ فُلانی به من آر / زار و بیمارِ غمم راحتِ جانی به من آر

◽️ صبا! اگر از کوی یار گذر می‌کنی، نسیمی خوش از آنجا برایم بیاور؛ که من دردمند و رنجورم، و آن نسیم  مایه‌ی آرامش جانم می شود.

▪️ این بیت آغازی‌ست آشنا با لحن تغزلی حافظ: گفت‌و‌گو با باد صبا و تمنای خبری، نشانه‌ای، نسیمی از معشوق.

۲. قلب بی‌حاصلِ ما را بزن اکسیرِ مراد / یعنی از خاکِ درِ دوست نشانی به من آر

◽️ دلِ بی‌ثمر من را با اکسیر آرزو به زر بدل کن؛ یعنی ذره‌ای از خاک آستان یار برایم بیاور تا وجودم ارزشمند شود.

▪️ استعاره‌ی «اکسیر مراد» کنایه از فیض دیدار محبوب است که وجود را دگرگون می‌سازد.

3. در کمینگاه نظر با دلِ خویشم جنگ است / ز ابرو و غمزهٔ او تیر و کمانی به من آر

◽️ در صحنه‌ی تماشای یار، دل من با خودم در جدال است؛ پس از آن ابرو و نگاه فتانِ یار، تیر و کمانی برایم بیاور!

▪️ محبوب مانند شکارگری‌ست که با ابروان و غمزه، دل عاشق را نشانه می‌گیرد. جدال درون عاشق، نشانه‌ی عمق درگیری عاطفی است.

4. در غریبی و فِراق و غمِ دل پیر شدم / ساغرِ مِی ز کفِ تازه‌جوانی به من آر

◽️ در غربت و فراق و رنج دل، پیر شده‌ام؛ جام می از دست یک جوان زیبا  برایم بیاور.

▪️ کُنش نوشیدن از دست جوان، تداعی‌کننده‌ی شادابی و زندگی دوباره است، در برابر پیری و اندوه.

5. منکران را هم از این مِی دو سه ساغر بچشان / وگر ایشان نَستانند روانی به من آر

◽️ به آنانی که منکر عشق و طرب‌اند، دو سه ساغر از این باده بچشان؛ و اگر نپذیرفتند، با سرعت و بدون تامل آن را برای من بیاور!

▪️ طنز حافظ در این بیت نمایان است؛ یا آنان را به باده‌نوشی بکشان، یا مرا مست کن

6. ساقیا عشرتِ امروز به فردا مَفِکَن / یا ز دیوانِ قضا خطِّ امانی به من آر

◽️ ای ساقی! شادی امروز را به فردا مسپار؛ و اگر می‌خواهی مهلتی دهی، از دفتر قضا و قدر، خطّ امانی برایم بگیر.(کار محال)

▪️ نگرانی از ناپایداری زمان و تأکید بر «اکنون»، مضمون برجسته این بیت است؛ تأکید بر دم‌غنیمتی و نیز اشاره به قضا و قدر.

7. دلم از دست بِشُد دوش چو حافظ می‌گفت / کای صَبا نَکهَتی از کویِ فلانی به من آر

◽️ دیشب دلم از کفم رفت، آن‌گاه که حافظ این بیت را می‌خواند: ای صبا، نسیمی از کوی یار برایم بیاور!

▪️ بیتِ واپسین رجعتی‌ست به بیت نخست. حافظ راوی هم‌زمانِ شعر و مخاطبِ آن است. 

⬅️ خلیل شفیعی ( مدرس ادبیات فارسی)

اردیبهشت ماه ۱۴۰۴

پیوند به وبگاه بیرونی

هرچه گفت حضرت حافظ حق گفت در ‫۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۰۹:۴۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۹:

به قطع یقین حافظ عزیز تو کل دنیا بی نظیره

امروز یه عاشق دلشکسته که راه برای رسیدن به معشوقه ی زیبای خود نداره بعد از کلی فکر‌ کردن توی گوگل می‌نویسه : غزلیات حافظ گنجور

چشماشو میبنده و صفحه رو میده پایین و یک غزل رو انتخاب می‌کنه 

اونجاست که حضرت لسان الغیب خودش می‌دونه چی باید بهش بگه 

امیرعلی

۱۴ خرداد ۱۴۰۴

۱
۳۵
۳۶
۳۷
۳۸
۳۹
۵۴۵۱