گنجور

حاشیه‌ها

کوروش در ‫۳ ساعت قبل، ساعت ۰۲:۵۳ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر پنجم » بخش ۱۷۷ - تفسیر گفتن ساحران فرعون را در وقت سیاست با او کی لا ضیر انا الی ربنا منقلبون:

رب بر مربوب کی لرزان بوَد‌؟

کی انا دان بند جسم و جان بود‌؟

 

یعنی چه ؟

 

کوروش در ‫۳ ساعت قبل، ساعت ۰۲:۵۲ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر پنجم » بخش ۱۷۷ - تفسیر گفتن ساحران فرعون را در وقت سیاست با او کی لا ضیر انا الی ربنا منقلبون:

یعنی عدل و داد خدا به ما فرعونی و حکومتی داد که مثل مال تو نابودشدنی نیست

کوروش در ‫۳ ساعت قبل، ساعت ۰۲:۵۰ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر پنجم » بخش ۱۷۷ - تفسیر گفتن ساحران فرعون را در وقت سیاست با او کی لا ضیر انا الی ربنا منقلبون:

داد ما را داد‌ حق فرعونی‌یی

نه چو فرعونیت و ملکت فانی‌یی

 

یعنی چه

 

HRezaa Poursam در ‫دیروز جمعه، ساعت ۲۳:۴۸ در پاسخ به مهرانا دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۲:

سلام و عرض ادب

من که کمترینی بیش نیستم بنظرم:

منظور از شحنه عقل است، و اینکه در مسیر عشق، عقل کاره‌ای نیست

HRezaa Poursam در ‫دیروز جمعه، ساعت ۲۳:۴۰ در پاسخ به دکتر صحافیان دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۲:

درود و احسنت

لذت کامل بود خواندن تفسیر شما استاد

HRezaa Poursam در ‫دیروز جمعه، ساعت ۲۳:۲۷ در پاسخ به ساحل دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۲:

درود

 

کاش به اندازه‌ی شما در گفتار پارسی تبحر داشتم

واقعا لذت بردم

 

ولی کلا همین متن شما، یه ترجمه برا امثال من نیاز داره

دکتر حافظ رهنورد در ‫دیروز جمعه، ساعت ۲۲:۵۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۵۵:

سه بیت آخر، تثبیت کننده‌ی هم‌اند و دو بیت اول این سه بیت تاییدی بر بیت آخر.

از عشق نپرهیز صبوری کن و ستیزه‌گر نباش 

این رمز وصال است در جهان خواجه حافظ

.. منا.. در ‫دیروز جمعه، ساعت ۲۰:۱۷ دربارهٔ نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۷ - داستان زاهد توبه‌شکن:

سبزه چریدن ز سر خاک بس

نیشکر سبز تو افلاک بس

در مورد این بیت باید گفت در زبان فارسی آشنایی با رنگ آبی پیشینه‌ی چندانی ندارد و گذشتگان آسمان را سبز می دیده و می خواندند چونان که در اینجا نظامی رنگ افلاک را با رنگ نیشکر برابر می داند. 

 

تحقیقات پسین اینگونه ثابت نموده اند که تاثیر نام ها در تشخیص الوان بسیار است و تا رنگی همچو آبی دارای اسم مخصوص خود نباشد تشخیص ان از سبز ممکن نیست و این نه منحصر به ایران بوده که در مللی چون ژاپن و...  هم سابقه دارد. 

.. منا.. در ‫دیروز جمعه، ساعت ۲۰:۱۶ دربارهٔ نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۳۷ - داستان زاهد توبه‌شکن:

اینجا بر خلاف اشعار عرفانی کلمات در معانی اصلی و نه مجازی خود آمده اند. 

.. منا.. در ‫دیروز جمعه، ساعت ۲۰:۰۵ دربارهٔ نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۱۴ - برتری سخن منظوم از منثور:

قافیه‌سنجان که سخن برکشند

گنج دو عالم به سخن درکشند

قافیه سنجان: جمع قافیه سنج. کسی که قافیه را می سنجد همان شاعر

برکشیدن: پروردن

 

.. منا.. در ‫دیروز جمعه، ساعت ۲۰:۰۳ دربارهٔ نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۱۴ - برتری سخن منظوم از منثور:

چونکه نَسَخته سخن سرسری

هست بر گوهریان گوهری

نسخته=نسنجیده

عباس صادقی زرینی در ‫دیروز جمعه، ساعت ۱۷:۱۵ دربارهٔ همام تبریزی » رباعیات » شمارهٔ ۷۴:

زیباست بسیار زیبا 

این تکرار دو حالت است،  چرا که خانه خالی است و پژواک، صدا را به خودش بر می گرداند‌ . یا او در خانه نیست و جواب میدهند اینجا نیست و کجا می توان او را دید !

یک شعر اجرا در هفتصد سال پیش ، آفرین بر همام تبریز 

علی میراحمدی در ‫دیروز جمعه، ساعت ۱۴:۳۰ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر پنجم » بخش ۱۷۶ - قصد شاه به کشتن امرا و شفاعت کردن ایاز پیش تخت سلطان کی ای شاه عالم العفو اولی:

میگوید: بندگان گناهکار در اثر گستاخی و بی پروایی از خداوند دچار خواب غفلت شده  و به گناه روی می آورند .(مصراع اول)
واژه رمد را لغتنامه دهخدا نوعی ورم چشم معنا کرده که درینجا به معنای همان کورشدن و ندیدن و به نوعی همان خواب غفلت است.
منظور از تعظیم در مصراع دوم هم فروتنی و خاکساری در برابر خداوند و هم رکوع و سجود و نماز و عبادت است.
معنای مصراع دوم اینست که :عبادت خداوند و فروتنی و خاکساری در برابر او به مرور زمان خواب غفلت(رمد) و گستاخی در انجام گناه را از سوی بندگان رفع میکند که در بیت بعدی (بیت ۱۰)این مطلب را روشن تر هم بیان میکند.

حضرت علی علیه السلام هم میفرمایند: ذکر خدا و عبادت او دلها را متواضع و چشمها را بینا می‌گرداند.(نقل به مضمون)

علی میراحمدی در ‫دیروز جمعه، ساعت ۱۴:۰۹ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر پنجم » بخش ۱۷۵ - تشنیع زدن امرا بر ایاز کی چرا شکستش و جواب دادن ایاز ایشان را:

میگوید شما چشم به مال و ثروت پادشاه دارید و اگر شاه را هم ستایش میکنید بخاطر اینست که نصیبی از ثروت او ببرید و اخلاصی در وجود شما نیست .
بر همین مبنا معنای عرفانی بیت هم مشخص است .بسیاری از آدمیان خدا را برای رفع گرفتاریها یا رسیدن به منافعی می‌پرستند و دچار نوعی از شرک خفی می‌باشند.
در افسانه های قدیم هست که مسافران در بیابان و کویر گاهی گرفتار موجوداتی بنام غولهای بیابانی میشدند و این غولها مسافر را فریب داده و از راه خویش گمراه میکردند که مولانا ازین موضوع برای بیان مطلب خویش استفاده کرده است.
منظور از غول درین مصراع غول حرص و آز و دنیاپرستی است.
دور است سر آب ازین بادیه هشدار
تا غول بیابان نفریبد به سرابت
حافظ

افسانه چراغی در ‫دیروز جمعه، ساعت ۱۲:۳۹ دربارهٔ نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۵۴ - زاری کردن فرهاد از عشق شیرین:

جز آن شیر از جهان خوردی نبودش ...

ناورد به معنی گِرد گشتن و دور چیزی گشتن است. 

بهنام در ‫دیروز جمعه، ساعت ۱۲:۲۰ در پاسخ به کوروش دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۹۳ - مخفی بودن آن درختان از چشم خلق:

من از مطالب "دیدار جان" استفاده می‌کنم. معنی و اشارات ابیات هست. متاسفانه گنجوران کمتر به مثنوی پرداخته‌اند. مگر هوش مصنوعی که کلا پرت است. کاش حذف می‌شد.

بهنام در ‫دیروز جمعه، ساعت ۱۲:۰۸ در پاسخ به باران دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۹۳ - مخفی بودن آن درختان از چشم خلق:

آفرین

غلامرضا نصراللهی در ‫دیروز جمعه، ساعت ۱۲:۰۷ دربارهٔ صائب » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۴۲۳:

عبدالحق منصف قهپایه ای از شاعران قرن دهم هجری غزلی با این ردیف دارد و شاید صائب این غزل را به اقتفای منصف قهپایه ای سروده باشد مطلع غزل منصف چنین است : 

ته جرعه ای از صافی اندیشه طلب کن

تا نخل ثمربار شوی ریشه طلب کن

* مراجعه کنید به نسخه خطی دیوان عبدالحق منصف قهپایه ای به شماره ۳۸۷ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی

شهریار شاهین‌دژی در ‫دیروز جمعه، ساعت ۱۱:۰۵ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر پنجم » بخش ۱۱۴ - آمدن شیخ بعد از چندین سال از بیابان به شهر غزنین و زنبیل گردانیدن به اشارت غیبی و تفرقه کردن آنچ جمع آید بر فقرا هر که را جان عز لبیکست نامه بر نامه پیک بر پیکست چنانک روزن خانه باز باشد آفتاب و ماهتاب و باران و نامه و غیره منقطع نباشد:

در بیت 

در نگنجد عشق در گفت و شنید

عشق دریایی است قعرش ناپدید

مصرع دوم را مولانا از عطار وام گرفته است:

عشق دریایی است قعرش ناپدید 

آب دریا آتش و موجش گهر 

غزلیات عطار، تصحیح محمد تقی تفضلی، غزل ۴۰۹، بیت ۴

۱
۲
۳
۵۴۸۳