ربع مسکون چو از طریق شمار

شد به فرسنگ بیست و چار هزار

تو اگر واقفی به صرف و صروف

بدلش کن به بیست و چار حروف

ساعت شب چو ضم کنی با روز

[...]

خلق تا در جهانِ اسبابند

همه در کشتی‌اند و در خوابند

تا روانشان چه بیند اندر خواب

آنچه پیش آید از ثواب و عقاب

آتشِ تیز تاب خشم بُوَد

[...]

جامهٔ کهنه رنج و اندوه است

جامهٔ نو ز دولت انبوه است

بهترین جامه‌ای بود هنگفت

مر مرا اوستاد چونین گفت

مر زنان راست جامهٔ رنگین

[...]

مرد طبّاخ نعمت بسیار

همچو قصّاب در تباهی کار

رنج و بیماریست مرد طبیب

خاصه آنرا که هست خوار و غریب

درزی آنکس که رنجها و بلا

[...]

خر بود خادمی ولی کاهل

که به کار اندرون بود مُنبل

اسب زن باشد ای به دانش فرد

مرد را اسب و زن بود در خورد

استر آنرا که زن بود حامل

[...]

شیر خصمی مسلّط و مغرور

که بُوَد کارش از مجامله دور

پیل شاهیست لیک با هیبت

هرکسی ترسناک از آن صولت

کبک باشد به هر سبیل مفید

[...]

دیدن آفتاب را در خواب

پادشه گفته‌اند از هر باب

ماه مانند رایزن باشد

دگری گفت نه که زن باشد

جرم مریخ یا زحل در خواب

[...]

علّت روز و شب خور است و زمین

چون گذشتی نه آنت ماند و نه این

ای دو بر زعم تو مراد و مرید

دویی از عقل دان نه از توحید

در چنین حضرت ار ز من شنوی

[...]

هرچه داری برای حق بگذار

کز گدایان ظریفتر ایثار

جان و دل بذل کن کز آب و ز گِل

بهتر از جودهاست جهد مُقل

سیّد و سرفراز آلِ عبا

[...]

آن زمان کز خدای نزد رسول

حکم من ذاالذی نمود نزول

هرکسی آنقدر که دست رسید

پیش مهتر کشید و سر نکشید

گوهر و زر ستور و بنده و مال

[...]

در جهان یک زیان چو سودِ تو نیست

هیچ حبس ابد چو بودِِّ تو نیست

ظهرالنور ذوالمنن باشد

بطل الزور جان و تن باشد

غیب خواهی خودی زره بردار

[...]

چند گویی رسیدگی چه بُوَد

در ره دین گزیدگی چه بُوَد

تا گزنده بوی گزیده نه‌ای

تا درنده بوی رسیده نه‌ای

بند بر خود نهی گزیده شوی

[...]

روبهی پیر روبهی را گفت

کای تو با عقل و رای و دانش جفت

چابکی کن دو صد درم بستان

نامهٔ ما بدین سگان برسان

گفت اجرت فزون ز دردسر است

[...]

بود پیری به بصره در زاهد

که نبود آن زمان چنو عابد

گفت هر بامداد برخیزم

تا از این نفسِ شوم بگریزم

نفس گوید مرا که هان ای پیر

[...]

زاهدی از میان قوم بتاخت

به سرِِ کوه رفت و صومعه ساخت

روزی از اتّفاق دانایی

عالمی پُر خرد توانایی

برگذشت و بدید زاهد را

[...]

هست شهری بزرگ در حدِِ روم

باز بسیار اندر آن بر و بوم

نام آن شهر شهره فسطاطست

ساحلش تا به حد دمیاطست

اندرو مرغ خانگی نپرد

[...]

هرچه آن کدخدای دکاندار

سوی خانه فرستد از بازار

آنکه باشد به خانه در خویشش

در شبانگاه آورد پیشش

هرچه زینجا بری نگه دارند

[...]

بنده تا از حدث برون ناید

پردهٔ عزّ نماز نگشاید

چون کلید نماز پاکی تست

قفل آن دان که عیبناکی تست

پای کی بر نهی به بام فلک

[...]

در اُحد میر حیدر کرّار

یافت زخمی قوی در آن پیکار

ماند پیکان تیر در پایش

اقتضا کرد آن زمان رایش

که برون آرد از قدم پیکان

[...]

بارگی را بساز آلت و زین

از پی بارگاه علّیّین

با دعا یار کن انابتِ حق

تا قبولت کند اجابتِ حق

گه گه آیی ز بهر فرض نماز

[...]