احمد خرم‌آبادی‌زاد
تاریخ پیوستن: ۲م دی ۱۴۰۰
دارای دکترای شیمی، علاقه‌مند به ادبیات، زبان و زبانشناسی و ....
| آمار مشارکت‌ها: | |
|---|---|
حاشیه‌ها: |
۱۹۸ |
ویرایش‌های تأیید شده: |
۶٬۵۴۲ |
احمد خرم‌آبادی‌زاد در دیروز شنبه، ساعت ۱۳:۴۴ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۱۴ - رجوع به داستان گرگ و خر و ذلت عاقبت طمع کاری:
آغاز شدن مصرع نخست بیت شمار 1 کنونی با واژه «ناگهان»، نشان از آن دارد که دست کم باید یک بیت پیش از آن وجود داشته باشد تا زمینۀ کاربرد چنین واژه‌ای فراهم شود. خوشبختانه نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379، وجود بیت زیر را به عنوان پیش‌زمینه تایید می‌کند:
«الغرض آن خر به صحرا اوفتاد/دیدۀ حسرت به هر سو می‌گشاد»
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۱ روز قبل، جمعه ۱۳ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۴۲ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۶ - در بیان عهد و پیمان گرفتن شاه از طوطی:
مصرع نخست بیت شماره یک به شکل «گفت از هجرانت اکنون آیه ها» نامفهوم است. شکل درست این مصرع به استناد نسخۀ خطی مجلس به شماره ثبت 5379، عبارت است از «گفت از هجرانت اکنون ای هما».
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۱ روز قبل، جمعه ۱۳ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۲۱:۱۸ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۸ - حدیث:من مات ولم یعرف امام زمانه فقد مات میتة الجاهلیه:
مصرع نخست بیت 12، «خداوند ازل» (به جای «خدا روز ازل») درست است. اصطلاح «خداوند ازل» در بیت 73 قصیده شماره 4 مشتاق اصفهانی نیز آمده است. البته نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379 نیز آن را تایید می‌کند.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲ روز قبل، جمعه ۱۳ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۰۸ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۱۰ - امر الهی به ملائکه به سجده حضرت آدم و معنی عبودیت و وظیفه آن:
مصرع نخست بیت 31 به شکل «آن یکی شد باد را آن بادگان» نامفهوم است. از آنجا که در این مصرع دو بار «آن» به کار برده شده، باید یکی «فرشته یک چیز» و دیگری «فرشتۀ چیز دیگر» باشد؛ دقیقا مانند مصرع دوم همین بیت («بهرام» فرشته نگهدارندۀ مسافر است و «بهمن» یکی از امشاسپندان–نماد خرد و دانایی). خوشبختانه نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379، این مشکل را برطرف می‌کند:
«آن یکی شد بادران آن بادگان»
یعنی یکی شد فرشتۀ نگهبان باد (=سروش) و دیگری بادگان (=فرشته خزانه‌دار)
*امیدوارم این یادداشت سندی باشد برای پیگیری باز هم بیشترِ پژوهشگران.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲ روز قبل، جمعه ۱۳ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۳۰ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۱۳ - مناجات با قاضی الحاجات:
به استناد نسخه خطی مجلس، پنج بیت پیش از بیت شماره 2 کنونی وجود دارد:
رفته همراهان و تنها مانده‌ای/غیر درگاهت ز هر در رانده‌ای
در بیابان تن به مردن داده‌ای/دل به مرگ خویشتن بنهاده‌ای
بینوایی مبتلایی خسته‌ای/صید در دامی شکار بسته‌ای
پای من لنگ و ره دشوار پیش/بار من سنگین و پشت ناقه ریش
مرکب از دستم عنان بگرفت و رفت/دزد آمد آب و نان بگرفت و رفت
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲ روز قبل، جمعه ۱۳ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۲۱ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۱۵ - قصه ی کودک و ذلت طماع از طمع:
بیت‌های 12، 13 و 14، یعنی:
«چون شنید آن گرگ از خر نعل زر/از طمع ابله شد و مفتون خر
پس دوید از حرص تا نزدیک پای/پای خر برداشت با دندان ز جای
تا ز دندان نعل زراندام را/برکند زانجا و یابد کام را»
متعلق به بقیه داستان گرگ و خر هستند و ربطی به این بخش ندارند. نسخه خطی مجلس نیز تایید کنندۀ این موضوع است.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۲ روز قبل، پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۲۲:۱۰ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۱۳ - مناجات با قاضی الحاجات:
مصرع دوم بیت 12 «کز عقب آمد پیاده پای لنگ/بار سنگینش به دوش و پای لنگ» مشکوک است زیرا در مصرع نخست نیز «پای لنگ» به کار رفته و کل بیت بدون قافیه مانده است. از آنجا که در مصرع نخست، «پیاده» را کنار «پای لنگ» می‌بینیم، منطقی است که در مصرع دوم، در کنار «دوش» واژه‌ای مانند «پشت» وجود داشته باشد. با توجه به نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379، مصرع دوم چنین است: «بار سنگینش به دوش و پشت کنگ».
شاعر واژۀ «کنگ» را به معنی «خمیده» و «کوژ» به کار برده است.
یادآوری‌ها:
- در بیت شماره 43 بخش 208 مثنوی طاقدیس، دوباره واژۀ «کنگ» را به همین معنی می‌بینیم («گفت هاجر با وی ای فرتوت کنگ/ای زبانت لال باد و پای لنگ»).
- اصطلاح «کنگ پشت» در مصرع دوم بیت 9 از قصیده 52 کمال‌الدین اسماعیل آمده است («کنگ پشتی به روستا باشد»)
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۳ روز قبل، پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۴۹ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۱۶ - بقیه قصه گرگ و خر:
مصرع نخست بیت 27 به شکل «هر کسی جستی بپادار گزین» درست نیست. نا مفهوم بودن «بپادار»، این مصرع و کل بیت را نیز نامفهوم می‌کند. به استناد نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379، و نیز معنی «بیاوار» شکل درست این مصرع عبارت است از:
«هر کسی جُستی بیاوارِ گزین»؛ یعنی «هرکس خودسرانه کاری را برمی‌گزید».
چنین برداشتی کاملا سازگار است با همه بیت‌ها و نیز با چکیدۀ سخن شاعر: هر کسی را بهر کاری ساخته‌اند
«بیاوار» = «کار، شغل» <لغتنامۀ دهخدا>
*اندکی دقت و بهره‌گیری از نگرش سیستمی، از احتمال خطا خواهد کاست.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۳ روز قبل، پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۳۷ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۱۷ - بیان بقیه ی تمرد شیطان از امر حق تعالی و مردود شدن آن:
1-هرچند مصرع نخست بیت 11 در نسخۀ خطی مجلس به شماره ثبت 5379 به شکل «در قفا هر ذلتی را ظلمتی‌ست» آمده، اما با توجه به اینکه شاعر در بیت 10 به روشنی می‌گوید «سیاهی، سیاهی می‌آورد»، این مصرع به شکل کنونی درست است.
2-مصرع دوم همین بیت به شکل «هر گنه نساجِ پرده غفلتی‌ست/» درست است (هرگناه، بافندۀ یک پردۀ غفلت است). نسخه خطی مجلس همین را ثبت کرده است.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۳ روز قبل، چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۲۲:۴۸ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۱۹ - بیان مکر و عداوت شیطان به فرزندان آدم:
1-مصرع نخست بیت 31 به شکل «آنچه نازیبا و زشت است و رجیم» درست نیست چون، «رجیم» را برای شیطان به کار می‌برند. شکل درست آن عبارت است از «آنچه نازیبا و زشت است و وخیم»
2-مصرع دوم همین بیت نیز به شکل «باشد از ابلیس و از طبع وخیم» درست نیست. با اندکی دقت مشخص می‌شود که در واقع شکل درست آن عبارت است از «باشد از ابلیس او را طبع و خیم» نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379 همین موارد را تایید می‌کند.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۲۹ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۱ - نداهای جان پس از جدایی از تن:
مصرع نخست بیت 6 (زیر پر کشیدنِ سر در «قفس»)، حکم می‌کند که در مصرع دوم «پر نیفشانده» (به جای «پر بیفشانده») درست باشد. نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379 نیز همین را تاییدمی‌کند. البته، درستی این جایگزینی، از بیت‌های 7، 8 و ... نیز روشن است.
*می‌توان با نگرش سیستمی از احتمال خطا کاست.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۴ روز قبل، چهارشنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۴۰ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۴ - بیان نکوهش دنیا و مذمت اهل دنیا:
با توجه به مفهم‌های زیر:
–«باغ و بستانش» در مصرع نخست بیت 17،
–«کوههایش» در مصرع نخست بیت 18 و
–«بیشه‌ها» در مصرع دوم بیت 18،
واژۀ «میان» در مصرع دوم بیت 17 باید به «بیابان» تبدیل شود. و نکتۀ بسیار مهم اینکه جفت واژۀ «زاغ و زغن» در سراسر ادیبات ایران نشان از شومی، بدبختی و نکبت دارد. بنابراین، مصرع دوم بیت 17 نمی‌تواند «میانِ جمله دیو و اهرمن» باشد. البته نسخۀ خطی مجلس به شماره ثبت 5379 همین را تایید می‌کند.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۵ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۳۵ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۶ - در بیان حال و ابتلای ارباب جاه و مکنت:
مصرع دوم بیت 6 «بتان غاتفر» درست است (به جای «بتان سیمبر»). هرچند وجود واژۀ «سیمبر» ایرادی در وزن و مفهوم شعر پدید نمی‌آورد ولی باید از هرگونه دستکاری در اسناد پرهیز کرد.
«غاتفر» شهری بوده است در ترکستان و دارای زیبا رویان فراوان.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۵ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۲۲ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۷ - رنج و محنت اهل زرع و تجارت و ثروت:
1-مصرع نخست بیت 7 به شکل «شد بهار گشت و وقت بوستان» نامفهوم است و لنگ می‌زند. شکل درست عبارت است است از «شد بهار و وقت سیرِ بوستان»
2-تکرار «غافلان »در دو مصرع بیت 40 غیر منطقی است. به استناد نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379، در مصرع نخست، «عاقلان» ثبت گردید.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۵ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۴۲ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۸ - ادامه ی داستان طوطی و شاه و رفتن به جزیره:
1-مصرع نخست بیت دوم، «ایستاده» وزن شعر را به هم می‌زند؛ «استاده» درست است (با تایید نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379).
2-در مصرع دوم بیت 23، «پارگینش» درست است (به جای «بارکینش»)
3-مصرع نخست بیت 24، به شکل «تنگنایی را گمان کرد و فراخ» نامفهوم و نادرست است. شکل درست عبارت است از «تنگنایی را گمان کرد آن فراخ»
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۵ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۴۶ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۲۹ - گرفتار شدن پادشاه به دست زنگیان:
1-در مصرع دوم بیت 14، «لولیان» درست است نه «مولیان». نسخه خطی مجلس به شماره ثبت 5379 نیز همین را تایید می‌کند.
2-در مصر دوم بیت 17، «صبح باغ» درست نیست. آخر اگر «صبح» چه نیازی به روشن کردن شمع داشته‌اند؟ وانگهی، شاعار در بیت 18 تاکید بر شب دارد. بنابراین، ترکیب زیر درست است:
«صحنِ باغ» (نسخه خطی مجلس را هم ببینید)
3- چیدمان مصرع‌های بیت به شکل زیر درست است:
«شد به طرف باغ تنها در خرام/یاورانش جمله مدهوش از مدام»
یادآوری: این شاه است که به تنهایی به طرف باغ می‌رود در حالیکه یارانش مست هستند. البته نسخه خطی نیز همین را تایید می‌کند.
4- مصرع نخست بیت 37، به شکل «یادها از حب دنیا کرده نوش» درست نیست. شکل درست عبارت است از «باده‌ها از حب دنیا کرده نوش»
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۵ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۲۵ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۳۰ - تتمه حال پادشاه و زنگیان:
در مصرع دوم بیت 11، «به زنجیر» درست نیست، زیرا قافیه به هم می‌ریزد. در نسخۀ خطی مجلس به شماره ثبت 5379، «به خیبر» نوشته شده است.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۵ روز قبل، سه‌شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۰۰:۳۷ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۳۹ - حکایت در سیر و سلوک به سوی حق:
در مصرع دوم بیت 32، «هِلالت» درست است (به جای «ملالت»).
احمد خرم‌آبادی‌زاد در ۶ روز قبل، دوشنبه ۹ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۵۰ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۴۱ - در بیان آنکه چون سفر را نهایت نیست لازم می آید سبکبار و چالاک بود:
1-در مصرع دوم بیت 24 («بارهایی بلکه این بیزارها»)، «بیزارها» نامفهوم و نادرست است. به استناد نسخۀ خطی مجلس به شماره ثبت 5379، باید «پندارها» باشد. البته درستی آن در بیت 25 نیز تایید می‌شود.
2-بیت‌های 26 و 27 متعلق هستند به بخش 42 و به همین دلیل حذف خواهند شد.
احمد خرم‌آبادی‌زاد در دیروز شنبه، ساعت ۱۴:۰۷ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۴ - بیان بقیه قصه طوطی و شاه: