گنجور

حاشیه‌ها

ahmad aramnejad در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۴۳ دربارهٔ ترکی شیرازی » دیوان اشعار » فصل اول - لطیفه‌نگاری‌ها » شمارهٔ ۱۴ - ترک عشقبازی:

خواهی اگر هلال ببینی بیا ببین/جسم ضعیف خم شدهٔ لاغر مرا

ahmad aramnejad در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۰۷ دربارهٔ ترکی شیرازی » دیوان اشعار » فصل اول - لطیفه‌نگاری‌ها » شمارهٔ ۱۱ - آهسته رو:

با پای خود شکار، درآید تو را به بند/بگذار(ی) ار به دشت، به عزم شکار، پا

ahmad aramnejad در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۵۴ دربارهٔ ترکی شیرازی » دیوان اشعار » فصل اول - لطیفه‌نگاری‌ها » شمارهٔ ۱۰ - منصب شاهانه:

ترک مسجد کنی از زاهد پشمینه قبا/گر گذارد فتد از کوچهٔ میخانه ما

ترک مسجد کنی ای زاهد پشمینه قبا/گر گذارت فتد از کوچهٔ میخانه ما

ahmad aramnejad در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۴۹ دربارهٔ ترکی شیرازی » دیوان اشعار » فصل اول - لطیفه‌نگاری‌ها » شمارهٔ ۹ - زمان وصال:

هر ساعتم ز لعل لبت دل همی کشد/چون تشنه ای که بیند آب زلال را

درود و عرض ادب فکر می کنم مصراع نخست از باب مفهوم و مصراع دوم از باب وزن ایراد دارد
پیشنهاد خودم برای رفع مشکل بصورت زیر است:
"هر ساعتم به لعل لبت دل همی کشد/چون تشنه ای که دید سراب زلال را"

ahmad aramnejad در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۱۸ دربارهٔ ترکی شیرازی » دیوان اشعار » فصل اول - لطیفه‌نگاری‌ها » شمارهٔ ۵ - آب بقا:

درود و عرض ادب در مصرع دوم از بیت دوم قافیه مشک ختا صحیح است

ستار سبحانی در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۰۷:۳۵ در پاسخ به کیوان دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۷:

با درود. در تکمیل فرمایش شما، استاد خرمشاهی در مقاله ی "شرح یک بیت دشوار" که در مجموعه "چهارده روایت" جمع آوردی کردند، به نحوی مبسوط به شرح این بیت پرداختند. خلاصه این مقاله به این شرح است: 

نخست) ماجرا یکی از آداب صوفیانه بوده و مراسمی ست که دو سالک، کدورت و دلگیری را کنار میگذارند و آشتی میکنند. جایی دیگر فرموده: "گفت و گو آیین درویشی نبود، ورنه با تو ماجراها داشتیم". "ماجرا کم کن": یعنی مراسم آشتی را کوتاه کن و سخت نگیر.

دوم) برای درک بهتر معنی "مردم چشم"، نیکوتر آنست که "مرا" از مصراع اول به دوم منتقل شود: "ماجرا کم کن که مردم چشم ، مرا خرقه از تن بدرآورد و به شکرانه بسوخت". اینجا "خرقه" منتسب به حافظ میشود و نه مردم چشم. حافظ خرقه را از تن بیرون کرده است.

سوم) خرقه چون چاک ندارد از سر بیرون می آید. در نظر حافظ "خرقه" همان "خرقه ی سالوسی" است، نشان زهد و ریا، که حافظ "رسوایی" را به آن ترجیح می دهد.

چهارم) حافظ "خرقه سوختن" از داستان شیخ صنعان برگرفته، به معنی عملی خلاف شرع، مانند "به می سجاده رنگین کردن". اما چون خرقه ریایست، سوزاندن آن "شکرانه" دارد.     

برمک در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۰۲:۲۶ در پاسخ به الف رسته دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » پادشاهی کی‌کاووس و رفتن او به مازندران » بخش ۱۰:

درست میگویید 

گر ایدونک پشت من آرد به خم

شما دیر مانید خوار و دژم



برمک در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۰۲:۰۳ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » داستان بیژن و منیژه » بخش ۲:

 

یکی جشنگاهست ز ایدر نه دور

به دو روزه راه اندر آید بتور

یکی دشت بینی همه سبز و زرد

کزو شاد گردد دل رادمرد

همه بیشه و باغ و آب روان

یکی جایگه از در پهلوان

زمین پرنیان و هوا مشکبوی

گلابست گویی مگر آب جوی

خرامان به گرد گل اندر تذرو

خروشیدن بلبل از شاخ سرو
ازین پس کنون تا نه بس روزگار
شود چون بهشت ان در و مرغزار
پریچهره بینی همه دشت و کوه
به شادی  نشسته به هر سو گروه

برمک در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۲۴ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » داستان بیژن و منیژه » بخش ۲:

داستان دو نیم کردن گراز بدست بیژه  نزد ایرانیان بسیار پر اوازه بوده


همی بفخر بخوانند جنگ بیژن  گیو

که او میان گرازی بزد بیک خنجر
قطران تبریزی

گرازی بیامد چو آهرمنا

زره را بدرید بر بیژنا

چو سوهان پولاد بر سنگ سخت

همی سود دندان خود بر درخت

برانگیخت تند اتش کارزار
برامد یکی دود از ان مرغزار

بزد خنجری بر میان بیژنش

بدو نیمه شد پیل‌پیکر تنش

برمک در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۱۵ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » داستان بیژن و منیژه » بخش ۲:

 از شاهکارهای فردوسی این سرود است

گرازان گرازان نه اگه از این
که بیژن نهادست بر دیزه زین

برمک در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۰۱:۱۰ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » داستان بیژن و منیژه » بخش ۲:

برخی این بیتها از فردوسی نیست  اباد انرا کم کم مینویسم

چو کیخسرو آمد به کین خواستن

جهان ساز نو خواست آراستن

ز توران زمین گم شد آن تخت و گاه

برآمد به خورشید بر تاج شاه

بپیوست با شاه ایران سپهر

بر آزادگان بر بگسترد مهر

زمانه چنان شد که بود از نخست

به آب وفا روی خسرو بشست

به جویی که یک روز بگذشت آب

نسازد خردمند ازو جای خواب

چو بهری ز گیتی برو گشت راست

که کین سیاوش همی باز خواست

به بگماز بنشست یک روز شاد

ز گردان لشکر همی کرد یاد

به دیبا بیاراسته گاه شاه

نهاده به سر بر کیانی کلاه

نشسته به گاه اندرون می به چنگ

دل و گوش داده به آوای چنگ

به رامش نشسته بزرگان به هم

فریبرز کاوس با گستهم

چو گودرز کشواد و فرهاد و گیو

چو گرگین میلاد و شاپور نیو

شه نوذر آن طوس لشکرشکن

چو رهام و چون بیژن رزم‌زن

همه بادهٔ خسروانی به دست

همه پهلوانان خسروپرست

همه بزمگه بوی و رنگ و نگار

کمر بسته‌بر پیشْ سالاربار

به  پرداندر آمد یکی پرده دار

به نزدیک سالار شد هوشیار

که بر در بپایند ارمانیان

سر مرز توران و ایرانیان

همی راه جویند نزدیک شاه

ز راه دراز آمده دادخواه

چو سالار هشیار بشنید رفت

بر گاه  خسرو خرامید تفت

بگفت آنچ بشنید و فرمان گزید

به پیش‌اندرآوردشان چون سزید

به کش کرده دست و زمی را به روی

ستردند زاری‌کنان پیش اوی

که ای شاه پیروز جاوید زی

که خود جاودان زندگی را سزی

ز شهری به داد آمدستیم دور

کش ایران ازین سوی و زان سوش تور

کجا خان ارمانش خوانند نام

وزارمانیان نزد خسرو پیام

که نوشه زی ای شاه تا جاودان

به هر کشوری دسترس بر بدان

به هر هفت کشور تویی شهریار

ز هر بد تو باشی بهر شهر، یار


برخی ورژنها جای ستردند سپردند و برفتند اورده 

احمد خرم‌آبادی‌زاد در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۷:۱۷ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۷۴ - در بیان گفتگوی شخصی با شترمرغ:

1-در مصرع نخست بیت 36، «غدنگ» به جای «عدنگ» درست است. متاسفانه‌ یکی از نقطه‌های این واژه در نسخه خطی دیده نشده است.

«غدنگ» یعنی «ابله، احمق و ...»

2-«گاهیار» = «موقت، گذرا، سرای موقت»

احمد خرم‌آبادی‌زاد در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۲۵ دربارهٔ ملا احمد نراقی » مثنوی طاقدیس » بخش ۷۵ - حکایت آن صوفی که در حال وجد خود را بر امردی افکند:

1-مصرع نخست بیت 10، «مثلک» کاملا بی‌معنی است و در هیچ واژه‌نامه‌ای یافت نمی‌شود. در شگفتم که چرا «سُلَک» به «مثلک» تبدیل شده است. با توجه به مصرع دوم همین بیت و به استناد نسخه خطی مجلس به شمار ثبت 5379، واژه «سُلَک» درست است. البته «سُلَک» با بیت‌های 11، 12و 16 نیز کاملا سازگار است.

«سُلَک» یعنی «بچه کبک نر» [فرهنگ فارسی معین]

2-«سدوم» در مصرع دوم بیت 30 بی معنی است. متاسفانه نسخه خطی نیز مشکل دارد و آنرا «اسلام» ثبت کرده است.

یادآوری‌های مهم:

- از دستکاری اسناد هویت ملی به بهانه تصحیح و ویرایش بپرهیزیم.

- از نگرش سیستمی در انجام کار بهره بگیریم.

 

*این حاشیه پس از ویرایش، حذف نخواهد شد تا به عنوان سندی برای پژوهشگران باقی بماند.

علی میراحمدی در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۱۱ در پاسخ به مهرناز دربارهٔ سعدی » بوستان » باب سوم در عشق و مستی و شور » بخش ۶ - حکایت در معنی غلبه وجد و سلطنت عشق:

ماجرا به طور خلاصه اینست که شخصی دل به دلستانی داده و روزو شب در پی او میرفت.روزی معشوق صاحب جمال به عاشق دلسوخته گفت که مقام و منزلت من بیش از توست و حد خود بدان و اگر بار دیگرتو را اطرف خویش ببینم سرت را از تن جدا کنم.
نیکخواهی فرد عاشق را پند داد و اندرز فرمود که دست ازین عشق بدار و پای ازین دایره بیرون کش .فرد عاشق گفت :مرا غم جان و پروای سلامت نیست و دست از دامن وی نمیتوانم برداشت .بگذار تا او مرا بکشد تا حداقل دوست و دشمن بگویند که من کشته و جانباخته دست او هستم و کشته شدن بدست او مایه افتخار و مباهات من است.
حکایت میتواند تفسیر عرفانی و تعبیر معرفتی نیز داشته باشد.

دکتر صحافیان در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۰۹:۵۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۶۱:

از در درآ و دوباره در دل مجروحم توان ادامه عشق بیاور! به پیشم بیا و دوباره در این تن افسرده جان‌افزایی کن!
۲-بیا که از دوری تو به هیچ چیز اعتنایی ندارم و چشم بر همه بسته‌ام، مگر با گشوده شدن در و آمدنت چشمم برای دیدار باز شود.
۳-اندوه چون سپاه زنگیان تاریکی بر سرزمین دلم انداخته مگر با چهره نورانی‌ات که چون رومیان سپید است زدوده شود.
۴- آری شوقم به تو چنان است که در برابر آیینه دل هر چه می‌نهم به جز زیبایی تو انعکاس نمی‌دهد.
۵-چون در مثل آمده که شب آبستن روز است، روزها از فراقت ستاره اشک می‌شمارم، به این امید که روز وصالت را متولد کند.
۶- بشتاب! که بلبل خوش طبع حافظ به زیبایی و‌خوشبویی گل جمالت دوباره ترانه سراید.
* نکته: همه غزلیات یا بازگو کننده انتهای درد فراق حافظ است و یا انتهای مستی و شوقش از وصال(این غزل در نسخه خالنری نیامده است)
آرامش و پرواز روح

شمس (ساقی) در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۰۶:۱۰ دربارهٔ صائب » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۶۱۳:

عشق بر باد اگر داد (مرا) باکی نیست

 

مصراع سوم (مرا) در تایپ جا افتاده اصلاح بفرمایید.

 

دکتر حافظ رهنورد در ‫۴ ماه قبل، دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۲۳:۴۷ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۳۵:

ترکیب جان خون گرفته چو گل در بیت ششم به‌معنای جان بی‌قراری که زنده است (زنده به عشق)معنا می‌شود؛ مثل( گل) سرخ‌رنگ و مشتاق باد صبا

مهرناز در ‫۴ ماه قبل، دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۹:۴۶ دربارهٔ سعدی » بوستان » باب سوم در عشق و مستی و شور » بخش ۶ - حکایت در معنی غلبه وجد و سلطنت عشق:

این همه دوستان صحبت کردن یکی محض رضای خدا ،شعررو معنی نکرد ببینیم چی شد.دوستان فکر میکنن همه مثل خودشون واردن

سیدمحمد جهانشاهی در ‫۴ ماه قبل، دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۲۱ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۳:

زاری می‌کن ، چو دل نداری

سیدمحمد جهانشاهی در ‫۴ ماه قبل، دوشنبه ۲۶ خرداد ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۱۹ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۳:

تا دل ندهند ، کار زاری است

۱
۱۸۰
۱۸۱
۱۸۲
۱۸۳
۱۸۴
۵۶۳۰