گنجور

حاشیه‌ها

ahmad aramnejad در ‫۴ ماه قبل، پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۵۹ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » ملحقات و مفردات » شمارهٔ ۲۳:

درود و عرض ادب:
به نظرم "مرتضی" به نکته مهمی اشاره کرده است .
با کنار گذاشتن ردیف باید به قافیه برسیم  اما در بیت نخست "سامان من" با "درمان من" قافیه شده در حالیکه در بیت دوم با همان ردیفِ "از من چرا رنجیده ای"؛ "بالای من" با "حلوای من" قافیه شده است و وضع در بیت سوم بدتر هم شده است بطوریکه در این بیت با همان ردیف اولیه "چون شدم" و "خون شدم" قافیه قرارگرفته و در بیت چهارم "غمت" با "دامنت" و در بیت پنجم "درگاه تو" و"نیکوخواه تو" باهم قافیه شده اند و ردیف همان است که بود فکر می کنم که لازم است اول تکلیف غزل بودن یا نبودن شعر مشخص شود 
با همه این احوال سعدی متر و سنجه شعر و ادب فارسی است واگر مشکلی هم در این شعریا یکی دو شعر دیگر از او وجود داشته باشد بدون شک به ثبت نادرست این آثار برمیگردد نه به خود سعدی
این شعر در کلیات سعدی به تصحیح محمد علی فروغی تحت عنوان ملحقات چاپ شده است

رضا س در ‫۴ ماه قبل، پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۰۴:۰۶ دربارهٔ حافظ » اشعار منتسب » شمارهٔ ۲۵:

بیت اول: پر عرق پیش عقیقت جام می

راستین احمدی در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۳:۵۴ دربارهٔ بیدل دهلوی » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۶۹:

جان پاکم فارغ از تیمار جسمم کرده‌اند/عیسئی بر چرخ بردم خر نمیدانم چه شد

این بیت هفتم است که جا مانده است.

دکتر حافظ رهنورد در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۳:۳۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۱:

بین ابیات پنجم، ششم و هفتم ارتباط عمودی و تکمیل معنا هست.

در بیت پنجم می‌فرماید ضعیفان را دست کم مگیر. اینان صاحب عزتند (مجلس عزت صحیح است)

در بیت ششم ظاهرن از توانایی بدنی سخن گفته اما وجه دیگر بیت این است که ای توانا از این مکنت خودت نهایت استفاده را ببر. دریاب ضعیفان را در وقت توانایی؛ چراکه زیر خاک این توانایی و مکنت همراه تو نیست و آنجا فقیر و غنی جمله مسکینند. در بیت هفتم هم با اشاره به سلامتی جسم و روان،  این‌ها را موقوف دعای مسکینان می‌نامد و باز غیر مستقیم اشاره دارد که خیر توانگر و منعم در بهره رساندن از مال به ناتوانان است.

 

دکتر م.ک. در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۳:۰۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۶۲:

اَلْمُلْکُ قَد تَباهیٰ مِن جِدِّهِ و جَدِّه
یا رب که جاودان باد این قدر و این معالی

معنی ترکیب عربی بیت:

المُلْکُ: پادشاهی، سلطنت

قَد تَباهیٰ: به خود بالید، فخر کرد

مِن جِدِّهِ: از کوشش او

و جَدِّه: و از پدربزرگش

در اینجا «جِدّ» می‌تواند دو معنا داشته باشد:

جِدّ (با کسره) به‌معنای کوشش، همت، تلاش

جَدّ (با فتحه) به‌معنای پدربزرگ

اما چون در متن هر دو آمده: جِدِّهِ وَ جَدِّه، شاعر با استفاده از بازی زبانی، از هر دو معنا استفاده کرده:

سلطنت به‌خاطر کوشش خودش (جِدّ)

و نسبت خانوادگی‌اش (جَدّ: پدربزرگش)

ترجمه کل بیت:

پادشاهی از کوشش و از نَسَب (یعنی تلاش خودش و پدربزرگ بزرگوارش) به خود می‌بالد.
ای پروردگار! این شوکت و بزرگی را جاودانه بگردان.

فاطمه زمانی در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۸:۳۰ در پاسخ به رضا دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۷:

هزاران سپاس جناب رضا

جلیل امین پور در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۲۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱:

مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن
حافظ بود یک عالمی ازعالمان روزگار
اشعار او عرفانی و شایسته پروردگار
بعضی زاشعارش بود در ذم افراد دغل
آنان که بودند آنزمان،منافقین روزگار
از «می » اگر دم می زند حافظ در اشعار خودش
او نیک می داند که «می» باشد حرام کردگار
پس این تناقض را چسان باید نمائیم برطرف
گر« می» خورد حافظ چرا ؟ می گوید از پروردگار
پس «می» ندارد معنی معمولی خودرا که ما
خوانیم حافظ را کنون میخواره ای در روزگار
آنجا که توصیف می کند اهل ریا و خدعه را
حافظ ز «می» گوید سخن روشن نماید قبح کار
هر جا زعشق دم می زند  منظور او عشق خداست
گر چه بظاهر عشق او باشد برای یک نگار
این سبک از اشعار او طرفندی از حافظ بود
وقتی که دارد او گله از ساحت پروردگار
آنان که از روی غرض یا از سر ناآگهی 
تهمت زنند این شاعر عرفانی والا تبار
دنبال این هستند کنند توجیه کار خویشتن
هم «می» خورند و همچنین باشند خوب روزگار

 

احمد رحمت‌بر در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۵۱ دربارهٔ قاآنی » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۲۶ - در شکرانه سلامتی ذات اقدس شهریاری دام ملکه د‌ر فتنهٔ باب علیه‌اللعنه و ا‌لعذاب:

بلقیس ثانی لقب مهد علیای صفوی (مادر شاه عباس بزرگ) بوده است ولی در مورد مهدعلیای قاجاری (مادر ناصرالدین شاه) ندیدم که چنین لقبی در جایی استفاده شده باشد.

احمد رحمت‌بر در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۴۳ دربارهٔ قاآنی » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۲۶ - در شکرانه سلامتی ذات اقدس شهریاری دام ملکه د‌ر فتنهٔ باب علیه‌اللعنه و ا‌لعذاب:

در بیت بیست و هشتم، «حتی توارت بالحجاب» تضمینی است از آیه بیست و سه سوره ص.

احمد رحمت‌بر در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۳۹ دربارهٔ قاآنی » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۲۶ - در شکرانه سلامتی ذات اقدس شهریاری دام ملکه د‌ر فتنهٔ باب علیه‌اللعنه و ا‌لعذاب:

شیرِ غاب یعنی شیر جنگل

مریم هروی در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۰۲ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۳۰:

دوستان بزرگوار سلام.

در خصوص جَستنِ پلک چشم که از قدیم نشانۀ دیدار دوست تلقی می شده و اشتباه استاد شجریان، خود اسداد در مصاحبه ای گفته بودند من همیشه قبل از خوانش اشعار، با استاد ابتهاج مشورت می کردم، منتها در زمان گزینش و خوانش این شعر ، آقای ابتهاج در دسترس نبودند و من قرائت خودم را صحیح تصور کردم که بعدا با گوشزد ایشان متوجه اشتباهم شدم.

کامران ملکی در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۲۳:۲۳ دربارهٔ شهریار » گزیدهٔ اشعار ترکی » غم باسدی قلیانیمی:

با سلام و عرض ادب و احترام

آیا امکان خوانش شعر فقط با کامپیوتر میسر است و با گوشی ممکن نیست؟

مهرناز در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۵۸ دربارهٔ نظامی » خمسه » خسرو و شیرین » بخش ۱۰۷ - تمثیل موبد چهارم:

واقعا این دنباله وجود داره یا بعدا اضافه شده؟

فرهود در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۳۹ در پاسخ به محمدرضا دربارهٔ وحشی بافقی » خلد برین » بخش ۵ - حکایت:

موفق باشید

محمد هارون صادقی در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۰۲ دربارهٔ بیدل دهلوی » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۲:

سرااغ سایه از خورشید نتوان ...

با عرض سلام و تقدیم احترامات خدمت دست اندرکاران سایت وزین گنجور و رهبری معظم شان! یک سلام ویژه خدمت مخاطبین محترم که متن بنده را مطالعه میفرمایند. 

غزل زیبای حضرت ابوالمعانی بیدل را داشتم مطالعه میکردم، چشمم به قلم افتادگی های کتبی مقابل شد:  اگر بیان نکنم از نصاف بدور است. 

چه‌ احسان داشت‌ یارب جوهرشمشیر بید (بیدادش)

که‌ درهرقطرة‌ خون‌ سجدة‌ شکری‌ست‌ بسرال را (شکریست بسمل را)

نفس در قطع راه عمر عذر لنگ می‌  (می آرد)

نصیحت پیشرو باشد به وقت‌ کارکاهل را

چو ماه نو مکن‌ گردن‌ کشی‌ گر نیستی ن (ناقص)

که اینجا جپ سعرداری‌کمالی نیست‌کاملرا (که اینجا جز سپر داری کمالی نیست کامل را)

سرااغ سایه از خورشید نتوان یافتن بیدل  (سراغ)

من و آیینهٔ نازی‌ که می‌سوزد مقابل را

امیدوارم به اصلاحات این ابیات زیبا و دلنشین پرداخته بر ممنونیت بیفزاید. وسلام

فریبا اسدپور در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۳۶ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۰۴:

متناقض نیست؟

برمک در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۴۶ دربارهٔ اسدی توسی » گرشاسپ‌نامه » بخش ۱۲ - آغاز داستان:

 

بماند از گشاد و برش در شگفت بیازید تیر و کمان برگرفت


واژه گشای و گشایش و گشاد در پارسی بچم افتتاح است

ه طالبی در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۴۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۱۹:

بگذارید کمی تحلیلی به بیت یکی مانده به پایان نگاه کنیم و ببینیم واژه رندان مناسب است یا قران یا چیز دیگری.

بهتر است از خود حافظ کمک بگیریم و واژه های "مذهب"، "رندان" و "صاحب دیوان" را در سروده های حافظ جستجو کنیم.

1- غزل 31 (مذهب): من نخواهم کرد ترک لعل یار و جام می  زاهدان معذور داریدم که اینم "مذهب" است.

2- غزل 46 (مذهب و رند): در "مذهب" ما "باده حلال است" و لیکن بی روی تو...و

     "می خواره" و سرگشته و "رندیم" و نظرباز وان کس که....

3-  غزل 493 (رند و مذهب): فکر خود و رای خود در عالم "رندی" نیست       کفر است در این "مذهب" خودبینی و خودرایی

4- غزل 71 (صاحب دیوان): "صاحب دیوان" ما گویی نمی داند "حساب"      کاندر این طغرا نشان حسبه لله نیست

نتیجه:

1- حافظ مذهب را مذهب رندان معرفی می کند، افرادی با مذهب خاص که پیروان آن یکتاپرست ولی غیر متشرع هستند (شرابخوار و ...)

2- صاحب دیوان شغلی بوده که وظیفه آن حسابداری، خزانه داری و امور مالی بوده. تا زمان قاجار نیز به حسابدار و مدیر مالی حکومت صاحب دیوان می گفتند (جستجو در اینترنت)

4- دیوان به معنی اداری، حکومتی، دفتری است.

5- دولت به معنی مال، ثروت و تمکن مالی است.

6- حافظ مانند بسیاری از محققین و اهل علم و فضل و ادب که مشغول کارهای اقتصادی نیستند گاه و بیگاه مشکلات مالی داشته و در سروده هایش آن را گفته است و گاهی در همین رابطه و برای تاثیرگذاری بر دیوان، از صاحب دیوان گله کرده (غزل 71) یا تعریف کرده (همین غزل)

 در این بیت با توجه به معنی واژه دولت و سیاق غزل که تمجید از رندان غیر متشرع است و همچنین با در نظر گرفتن آنکه در پایان از صاحب دیوان تمجید کرده است منطقی به نظر می رسد واژه مناسب "دیوان" و یا هتا نام یا لقب شخصی خاص باشد مانند "سلطان". واژه سلطان در غزل ها استفاده شده است، مانند غزل 191. واژه دولت (با توجه به معنی آن) با  واژه های دیگر سازگار نیست و بیشترین سازگاری را با سلطان یا دیوان دارد به ویژه "سلطان" با ترکیب "سلامت طلبی" در مصرع پیش سازگارتر است.

این نظری بود اما "خدا دانای مطلق است"

 

Sina Jafari در ‫۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۱۶ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب چهارم در فواید خاموشی » حکایت شمارهٔ ۸:

نه هر سخن که برآید، بگوید ...

اگر اهل فهم هر سخنی را بگوید دیگر اهل فهم نیست نباید با برملا کردن اسرار شاهی سر خود را به باد دهد. 

۱
۱۳۲
۱۳۳
۱۳۴
۱۳۵
۱۳۶
۵۵۴۸