بجایش نباشد یکی مدرسه

که وارستی آنجا دل از وسوسه

بهر حجره صندوقهای کتاب

همه از فنون حکم انتخاب

اشارت گو، صاحب هر درش

[...]

بناگه دمید از افق صبح عید

در آن عرصه میخانه یی شد پدید

گشاده چو دست کریمان درش

بدست مه نو، کلید زرش

در باز آن، بسته نادیده کس

[...]

که هم مسجدی دیدم آنجا بدیع

فضایش وسیع و بنایش رفیع

رواقش، چو بیت المقدس بلند

مقیمش، همه قدسی ارجمند

چو طرح بنا ریخته بانیش

[...]

یکی بتکده دیدم آنجا دگر

کزو شد جگرنات را خون جگر

به یک سوی لات و به یک سو منات

وز آن داغ بر سینهٔ مؤمنات

ز سیم و ز سیماب و ارزیز و زر

[...]

پس از بتکده کآن زمین گشت قاع

شد از فیض ارواح خیر البقاع

از آن خک، زد موج دریای نور؛

مزاری عیان گشت چون بزم طور

در آنجا جوانان و پیران پاک

[...]

چو محمود شه غازی غزنوی

بچرخ کهن داد از اختر نوی

فلک را چو کاری بکارش نبود

بسر جز هوای، شکارش نبود

یکی روز کآمد ز صیادمهر

[...]

شنیدم که در آفتاب تموز

یکی روز کیخسرو نیک روز

بسر، سایه ی کاویانی درفش

ز پی، سیم ساقان زرینه کفش

شکار افگنان شد بصحرا و کوه

[...]

شنیدم که از گردش آسمان

بملک یمن چون سهیل یمان

همایون درختی بباغ کرم

برآورده سر، برگ و بارش درم

ندیدی کسی چین در ابروی او

[...]

شنیدم که در عهد تیموریان

چو شد شاهرخ جانشین کیان

نکودختری در سمرقند بود

که با گل لبش در شکرخند بود

گل سرو قد، ماه خورشید روی؛

[...]

شنیدم یکی از ملوک کیان

که از دولتش کس ندیدی زیان

بیک گله، از عدل او گرگ و میش

بیک چشمه، از داد او نوش و نیش

یکی روز داد از کرم بار عام

[...]

امیری امارت خدا داده داشت

غلامی و فرزندی آزاده داشت

شبی هر دو را در برابر نشاند

ز درج لب اینگونه گوهر فشاند

که: هر یک ازین روزگار دراز

[...]

شبانگاه برگشته بختی بخیل

مگر شد باختر شماری دخیل

که دست من و دامنت از کرم

ببین کی رود تیرگی ز اخترم؟

که عمری است زیر و زبر گشته ام

[...]

کشاورزی از روستای خجند

یکی شیرده ماده گاوی نژند

در آورد در زیر خیش گران

که کاود زمین را چو برزیگران

بنالید آن ماده گاو نزار

[...]

کهن ابلهی، نقشکی تازه بست

دو مصحف بیک جلد شیرازه بست!

یکی گفتش: ای سخره ی روزگار

که بودت در این کار آموزگار؟!

دو شه در یکی کشور، آشفتگی است

[...]

شنیدم، مگر زاهدی زرق کوش

دگر رند بیهوش پیمانه نوش

برفتند با هم رهی بیخلاف

بخم ریختند آب انگور صاف

یکی سرکه میخواست، آن یک شراب

[...]

درختی کهن بود در بیشه یی

ندیده بتن زخمی از تیشه یی

بلند و قوی پنجه، سخت و سطبر

بدامانش آویخته دست ابر

فراتر ز نه آسمان پایه اش

[...]

چو مأمون خلافت گرفت از امین

قوی شد ز تیغ یمانش یمین

یکی گفتش از محرمان: ای امیر

که روشن چو آیینه داری ضمیر

فلان بنده کز جود دادیش مال

[...]

شنیدم یکی شاه فیروزبخت

ز لعل و ز فیروزه اش تاج و تخت

بسر چتر دولت بر افراخته

هما بر سرش سایه انداخته

ز اسباب شاهی که آماده داشت

[...]

یکی روز رفتم بباغی ز کاخ

که گل رخت بر بسته بودش ز شاخ

دلم سوخت بر بلبل تیره بخت

که نالیدی از هجر گل بر درخت

ندیدی چو روی گل اندر میان

[...]

شنیدم یکی روز بر طرف دشت

جوانی بدهقان پیری گذشت

که خوی ا رخ افشاندش آفتاب

همی کشت نخل و همی داد آب

جوان را شگفت آمد از کار وی

[...]