شب فراق که داند که تا سحر چندست
مگر کسی که به زندان عشق در بندست
گرفتم از غم دل راه بوستان گیرم
کدام سرو به بالای دوست مانندست؟
پیام من که رساند به یار مهرگسل
که برشکستی و ما را هنوز پیوندست
قسم - به جان تو گفتن طریق عزت نیست
به خاک پای تو (وان هم عظیم سوگندست) -
که با شکستن پیمان و برگرفتن دل،
هنوز دیده به دیدارت آرزومندست!
بیا که بر سر کویت بساط چهرهٔ ماست
به جای خاک که در زیر پایت افکندست
خیال روی تو بیخ امید بنشاندست
بلای عشق تو بنیاد صبر برکندست
عجب در آن که تو مجموع و گر قیاس کنی
به زیر هر خم مویت دلی پراکندست
اگر برهنه نباشی که شخص بنمایی
گمان برند که پیراهنت گلآکندست
ز دست رفته نه تنها منم در این سودا
چه دستها که ز دست تو بر خداوندست
فراق یار که پیش تو کاه برگی نیست
بیا و بر دل من بین که کوه الوندست
ز ضعف طاقت آهم نماند و ترسم خلق
گمان برند که سعدی ز دوست خرسندست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این غزل احساس عمیق دلتنگی و درد فراق را بیان میکند. او میگوید که شب فراق، برای کسی که به عشق گرفتار شده، چقدر طولانی و سخت است. شاعر تلاش میکند با یادآوری زیباییهای معشوقش دل خود را آرام کند، اما هرگز نمیتواند او را فراموش کند. او خطاب به یارش میگوید که اگر چه پیمان عشق شکسته شده، هنوز هم دلش آرزوی دیدار او را دارد. احساساتش را با قسم به جان یار ابراز میکند و به قدرت و تاثیر عشق اشاره میکند. همچنین از زحمت و درد جدایی صحبت میکند و تأکید میکند که فراق او بر دلش سنگینی میکند. در نهایت، حسرت دیدار یار و تأثیر عمیق عشق بر وجودش را به تصویر میکشد.
چند است؟: چه قدر واندازه است؟ / تضاد: شب، سحر /تشبیه:عشق به زندان(اضافه تشبیهی) / جناس تام:که(ضمیر) ،که(حرف ربط) / معنی: چه کسی جز گرفتار زندان عشق می داند که شب جدایی چه قدر طولانی است؟ - منبع: شرح غزلهای سعدی
گرفتن: انگاشتن و فرض کردن / بالا: قد وقامت. / جناس اشتقاق: گرفتم، گیرم / تشبیه مضمر و تفضیلی: تشبیه معشوق بر سرو و برتری او بر آن. / معنی: بر فرض که از غصه دل راه بوستان در پیش بگیرم و به باغ بروم، کدام سرو را در بوستان خواهم دید که شبیه قد و قامت یار باشد؟ - منبع: شرح غزلهای سعدی
مهرگسل: آنکه پیمان دوستی و محبت می شکند، بی وفا. / جناس تام: که (ضمیر) ،که (حرف ربط) / جناس مطرّف: من، ما / جناس لاحق: ما، را / معنی: چه کسی پیغام مرا به یار پیمان شکن می رساند؟ بدین مضمون که تو پیمان خویش نگه نداشتی، ولی من هنوز بر سر پیمان و پیوند خویش هستم. - منبع: شرح غزلهای سعدی
عزّت: کرامت و بزرگی / معنی: به جان تو سوگند یاد کردن شیوه بزرگ داشتن معشوق نیست، پس به خاک پای تو که آن هم سوگند عظیمی است، قسم یاد میکنم، - منبع: شرح غزلهای سعدی
آرزومند: شیفته و مشتاق / کنایه: دل بر گرفتن(ترک و رها کردن) / جناس اشتقاق :دیده، دیدار / معنی:که با وجود پیمان شکنی تو و دل بر گرفتن از من هنوز چشمانم آرزوی دیدار تو را دارد. - منبع: شرح غزلهای سعدی
بساط: فرش و گستردنی / تشبیه: چهره به بساط(اضافه تشبیهی) / جناس لا حق: بر، سر/ایهام تناسب :بین((سر)) و در معنی(عضو بدن) که در اینجا منظور نیست با(چهره و پا) / معنی :برای آنکه ما چهره خویش را مانند فرشی بر سرکویت افکنده ایم و تو مجبورنیستی قدم بر خاک بگذاری، قدمی رنجه کن و به دیدار ما بیا! - منبع: شرح غزلهای سعدی
خیال: تصور چیزی در ذهن هنگامی که در پیش چشم نباشد، تصویر معشوق / نشاندن: کاشتن، غرس کردن. / استعاره مکنیه، تشخیص: خیال روی تو / استعاره مکنیه: بیخ امید، بنیاد صبر / تشبیه :عشق به بلا(اضافه تشبیهی) / تضاد :بر کنده، بنشانده. / معنی:تصور روی تو ریشه درخت امیدواری را در دل ما کاشته است، اما عشق تو به سان بلا و گرفتاری پیِ بنای شکیبایی را برکنده و ما را بی تاب کرده است. - منبع: شرح غزلهای سعدی
مجموع: آسوده خاطر و خاطر جمع / قیاس کردن: سنجیدن و مقایسه کردن / خم مو: پیچ و تاب زلف. / کنایه: پراکنده شدن دل(پریشان و آزرده خاطر شدن دل) /تضاد: مجموع، پراکنده / معنی :شگفتانگیز است که آسوده خاطری، در حالی که اگر بسنجی معلوم می شود که در هر خمی از گیسوانت یک دل پریشان وجود دارد. - منبع: شرح غزلهای سعدی
شخص: تن و بدن / گل آکنده: آکنده و پر شده از گلتشبیه مضمر: بدن به گل مانند شده است. / معنی:اگر برهنه نباشی و بدنت را بدون جامه در معرض دیدنگذاری، مردم گمان می برند که جامه تو پر از گل است، یعنی در لباس تو بدنی نمی بینند، بلکه گل می بینند. - منبع: شرح غزلهای سعدی
سودا: عشق 20/1 / کنایه: از دست رفتن(مدهوش و بی قرار و پریشان گشتن). دست بر چیزی یا کسی بودن (از چیزی یا کسی کمک ویاری خواستن) / مجاز مرسل:سودا به علاقه سببیت (عشق) / معنی: در این عشق و دلدادگی تنها من عاشق و دل باخته نگشته ام، زیرا دست های بسیاری به شکوه و استغاثه از این عشق به سوی خداوند بلند گشته است. - منبع: شرح غزلهای سعدی
کاه برگ: برگ کاه / کوه الوند: کوه معروفی است در همدان. / کنایه: کاه برگ(چیز بسیار اندک) / تشبیه جمع: فراق به کاه برگ(در نظر معشوق) وبه کوه الوند (به نظر سعدی) مانند گشته است /جناس لا حق و تضاد :کاه، کوه. / معنی :فراق و جدایی از یار که در نظرتو به اندازه برگ کاهی وزن ندارد، بیا و ببین که مثل کوه دماوند بر دل من سنگینی می کند. - منبع: شرح غزلهای سعدی
ترسیدن: بیم داشتن، مطمئن بودن / خردسند: راضی و خشنود. / معنی: در اثر ناتوانی تاب آه کشیدن هم برایم نمانده است و می ترسم مردم این ناتوانی را خرسندی بپندارند و گمان برند که سعدی غم یار ندارد. - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
زمانه پندی آزادوار داد مرا
زمانه چون نگری سر به سر همه پند است
به روزِ نیکِ کسان گفت: تا، تو غم نخوری!
بسا کسا که به روزِ تو آرزومند است
زمانه گفت مرا خشم خویش دار نگاه
[...]
ندیدهام رخ خوب تو، روزکی چند است
بیا، که دیده به دیدارت آرزومند است
به یک نظاره به روی تو دیده خشنود است
به یک کرشمه دل از غمزهٔ تو خرسند است
فتور غمزهٔ تو خون من بخواهد ریخت
[...]
خوشا! دلی که گرفتار زلف دلبند است
دلی است فارغ و آزاد، کو درین بند است
به تیر غمزه، مرا صید کرد و میدانم
که هیچ صید بدین لاغری، نیفکندست
علاج علت من، می کند به شربت صبر
[...]
زمانه پندی آزادوار داد مرا
زمانه را چو نکو بنگری همه پند است
ز روز نیک کسان گفت غم مخور زنهار
بسا کسا که به روز تو آرزومند است
گشاد صد دل از آن غنچه شکر خند است
به یک کرشمه او کار خلق در بند است
به خنده نمیکنت که بر دلم دارد
حق نمک که فزون از هزار سوگند است
که زلفت از دل من گر هزار بار برد
[...]
معرفی ترانههای دیگر
تا به حال ۷۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.