ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۲:۰۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۵:
صوفی = درویش سالک
به اندازه = به اندازه تاب وتوان
نوشش باد = فعل دعایی یعنی گوارای او باشد.
اندیشه = فکر سیر و سلوک
شاهد = معشوق زیبا
صنع = آفرینش
قلم صنع = خامه هستی
مظلمه = دادخواهی
مدعیان = دشمنان، سخن چینان
کبر = غرور
شکرین پسته خاموش = دهان نوشین و ساکت محبوب
نرگس مست = چشم خمار محبوب
غلامی = چاکری
حلقه بندگی = غلام زرخرید
معنی بیت 3 : این بیت دو معنی دارد:
1- پیر روشن ضمیر ما گفت خطا و اشتباه در کارگاه هستی صادر نشده است. افرین بر دیده پاک بین مرشد ما باد که خطای مرید را فهمید و هدایتش کرد.
2- پیر روشن ضمیر ما گفت خطا و اشتباه در کارگاه هستی صادر نشده است. آفرین بر دیده پاک بین او که از خطاهای موجود در هستی ، چشم پوشی کرد!!
معنی بیت 4: پادشاه ترکستان، افراسیاب به گفتار دشمنان و سخن چینان گوش می دهد و کشتن سیاوش بی گناه را جایز می شمرد. از دادخواهی خون سیاوش که به ستم ریخته شده باید شرم و حیا کند. ضمناً دراین بیت گویند :
شاه ترکان = اهل عرفان
افراسیاب = نفس
مدعیان = خواهش های نفسانی
سیاوش =عقل ، معاد
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۲:۰۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۳:
دوستداران = محبوبان ، عاشقان
وصل = رسیدن
کام = دهان
هزاران = هزار بار( قید شمارش)
زنده رود = زاینده رود اصفهان
باغ کاران = چهار باغ امروزی اصفهان نام یکی از چهار باغ
تدبیر = چاره جویی
معنی بیت 1: روز رسیدن و وصل عاشقان هرگز فراموش نشود. آن روزگارانی که با دوستان خود در یک جا بودیم ، یاد آن ایام خجسته باد.
معنی بیت 2: از تلخی غم و اندوه دهان من تلخ شد آوای بلند نوشا نوش میخواران که یاد دوستان می نوشند خجسته باد!
معنی بیت 5: گرچه مدام چشمم سرچشمه صد جویبار اشک می باشد، با این وجود یاد رودخانه زاینده رود که از کنار چهار باغ می گذرد از خاطرم نمی رود.
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۱:۵۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴۴:
سِر= راز
جام جم = جام جهان نما (دل پیرعارف )
نظر توانی کرد = می توانی آگاهی پیدا کنی
کُحل = سرمه
بَصَر = بینایی (چشم)
طاق سپهر = کنایه از دنیا
گل مراد = آرزو (تشبیه)
نقاب بگشاید = از پرده بیرون آمدن
نِه = بگذار
بیا = بشتاب
ذوق حضور = حضور دل ( آرامش خاطر)
نظم امور = سرو سامانی
اهل نظر = صاحب نظر (عارف)
نقاب = پرده (حجاب)
غبار ره = گرد راه (غرور، آلایش)
غبار ره بنشان = موانع را بردار
سرای طبیعت = جهان مادی
کوی طریقت = سرای معرفت و عشق
طُرفه اِکسیر= کیمیای عجیب و شگفت انگیز(مرشد)
زر = مال (طلای ناب )
ولی = مادامی که
معنی بیت 4: گدایی درگاه میکده کیمیای شگفت آوری است پس اگر به گدایی درمیخانه بپردازی و به مقام و کمال عرفان و عشق می رسی.
معنی بیت 6: تو که از دنیای مادی خارج نمی شوی و پایبند هوی و هوس هستی چگونه میتوانی به عالم معرفت راه یابی.
معنی بیت 7: بر چهره محبوب حجاب و پرده ای نمی باشد ، غرور و خودبینی را کنار بگذارو خود را از آلایشها پاک کن تاچشم به جمال محبوب روشن کنی.
rohola در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۰۴:۰۵ دربارهٔ عبید زاکانی » موش و گربه:
شعر بسیار زیبا ست و کار شما بسیار ارزنده امیدوارم موفق باشید
علی محمد در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۲۳:۲۷ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۱۹:
سلام علیکم.
گمان کنم مصرع سوم اینچنین است: از آن ترسم که غافل پا نهی باز
علی محمد در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۲۳:۱۶ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۱۵:
با عرض سلام
فکر کنم مصرع دوم بیت دوم اینچنین باشد:بباید کشتن و هشتن در این دشت
ناشناس در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۲۰:۴۳ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۰۵:
حکایتی زدهانت بگوش جان امد درست است
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۱۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۳۳:
حبیب = دوست
مُهیمَنا = ای ایمن کنند ه از ترس (خدوند)
خدارا مددی = برای رضای خدا کمک کنید
ای رفیق ره = ای همسفر
عَلَم = پرچم ، دفش
خرد = عقل
دمساز = هم نفس ، همدم
سرشک = اشک
که = چه کسی
خانگیست غمازم = سخن چین من، خودمانی است. ( اشک من است!)
چنگ زهره = ستاره ناهید نوازنده فلک
معنی بیت 1: هنگام نمازی که درشام غربت و دوری ازوطن و یار می خوانم با گریه های غریب وار ماجرای دوری خود را بیان می کنم.
معنی بیت 2: به یاد یار و وطن، چنان زار گریه می کنم تا از جهان شیوه و رسم سفر رفتن را نابود کنم.
معنی بیت 5 :عقل مرا پیر حساب نمی کند و جوان می داند زیرا می بیند با محبوبی جوان و زیبا ،مهر می ورزم.
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۱۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۱۵:
پیک راستان = قاصد عاشقان راستین
گل = محبوب
بلبل دستان سرا =عندلیب خوش آواز، عاشق
محتشم = بزرگوار ، محبوب
گدا = در این بیت عاشق
پادشاه = استعاره از معشوق
مامحرمان خلوت انسیم = ما بیگانه نیستیم بلکه ا زآشنایانیم بنا براین خبر محبوب را بگو
تو تیا = سرمه چشم ، گیاهی که نوربخش چشم است.
معاینه = آشکارا ، درمان
مویه = ناله
دوش = دیشب
مرغ چمن = بلبل
آخر = بالاخره ، فی الحال
واقف = آگاه
چه رفت = چه پیش آمد؟ ، چه اتفاق افتاد؟
دیگرت = بار دیگر تو را
ادای خدمت = رساندن ابلاغ بندگی و سلام
غنی = ثروتمند، دارای مقام شاه
پادشاه حسن = محبوب زیبا
معنی بیت 4 : مصراع اول به دو صورت نوشته شده :
1- هر کس که گفت خاک ره او نه توتیاست / گو این سخن معاینه در چشم ما بگو
به آن کسی که گفت خاک راه یار، روشنی بخش چشم نیست، بگو این گفتار را آشکارا در برابر دیده ما بازگو کند!
2- آنکس که گفت خاک ره دوست توتیاست / گو این سخن معاینه در چشم ما بگو
به آن کسی که گفت خاک راه یار، روشنی بخش چشم است، بگو این گفتار را برای شفای چشمان ما بازگو کند!
معنی بیت 5: به آن کسی که از رفتن به میخانه معرفت ما را منع می کند بگو که این ایراد و گله را در نزد پیرو مرشد ما بازگو تا با هدایت او دست از انکار ما بازداری.
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۰۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷۷:
شد = رفت
بی جرم = بدون گناه، بی جهت ، گناه نکرده ، تقصیر نداشته
برنجید = آزرده خاطر شد
خدا را = برای خدا
صفایی بکنیم = صلح و صفا کنیم ، کدرورت را ازدل برکنیم، به رسم درویشان دست او را بوسه دهم.
مدد = یاری، کمک
خاطر رندان = توجه باطنی اهل معرفت
ورنه = وگرنه
صعب = دشوار
خطایی بکنیم = راه نادرست برویم
طایر کم حوصله = سالک تازه کا رو کم تجربه
کاری نکند = از او کاری ساخته نمی باشد، بدون اثر است
طلب = درخواست
سایه = عنایت
میمون = مبارک
هما = مراد پیرو مرشد
معنی بیت 2: دلِ بیمار از دست رفت. ای رفیقان! مساعدتی بکنید تا پزشکی بر بالینش بیاوریم و درمانش کنیم.
معنی بیت 4: نهال شادمانی خشک شد ، راه میخانه را به من نشان بده تا درآب و هوای شادی بخش آن پرورش بیابم و رشد کنم
این شعر ، یک بیت دیگر هم دارد:
در ره نفس کز او سینه ما بتکده شد / تیر آهی بگشاییم و غزائی بکنیم
مفهوم بیت : از روی پشیمانی ، آهی بکشیم و بانفس سرکش جنگ کنیم و آنرا به هلاکت برسانیم.
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۰۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۶۸:
گلعذار = گل چهره
گلستان جهان = گلزار گیتی
این چمن = جهان
سرو روان = یار محبوب
دورم باد = از من الهی دور باشد( فعل دعایی)
رَطل = پیمانه
رطل گران = پیمانه سنگین
قصر فردوس = کاخ بهشت
پاداش عمل = جزای کردار
دیر مغان = صومعه پیر مغان محفل سالکان
نقد بازار = سود و زیان تجارت
دولت صحبت = نعمت همنشینی
مکان = عالم بالا و هستی
مَشرَب = آبشخور بهره نصیب
طبع = قریحه
خدا را = محض رضای خدا (را اختصاص )
معنی بیت 2: هم صحبتی مردم ریاکار از من دور باشد و از تمام اموال سنگین دنیا همین پیمانه سنگین می عشق مارا کفایت می کند.
معنی بیت 5: حال وضع حاضر دنیا را ببین و خوشی و رنج آن را تماشا کن. اگراین سود و زیان برای شما کافی نباشد، برای ما کافی است.
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۵:۵۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴:
غزال رعنا = استعاره از محبوب زیبا
شکر فروش = استعاره از یار شیرین لب
طوطی شکرخا = استعاره از شاعر شیرین سخن
مگر = همانا
شیدا = شیفته
عندلیب = بلبل
عندلیب شیدا = استعاره از عاشق سرگشته
رنگ آشنایی = شیوه دوستی و مهر
سهی قدان = راست قامتان
باده پیمایی = باده خوری
وضع = قانون
معنی بیت 1: ای صبا با مهر و محبت به آن محبوب زیبا بگو که ما را آواره و سریه کوه و بیابان از عشق خود کرده ای.
معنی بیت 2 : دلبر نوشین لب و شکردهان که زندگی او دراز باد چرا از طوطی گویای خود، این شاعر شیرین سخن دلجویی نمی کند و با مهر و محبت از حال او نمی پرسد.
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۵:۵۷ دربارهٔ حافظ » اشعار منتسب » شمارهٔ ۲:
مشاطه = آرایشگر
حُسن طرب = شادی
می پرستان = می خواران
خیال = فکر
لطف = احسان
لعل مذاب = می
معنی بیت 4: طبیعت چالاک که درترتیب و تزیین مانند آرایشگر است ، درباره کیفیت های عجیب و حالات غریب می فکری کرد و دید که حالات مذکور درگلاب نیست پس گلاب را در برگ گل نهان کرد به حدی که تا آتش به گل نرسد قطره ای گلاب پس نمی دهد.
معنی بیت 5: شاهد و مطرب کف می زنند و مستان می رقصند و نازو عشوه ساقی هم از چشم باده نوشان خواب ربوده است.
معنی بیت 6: اگر آن ماه ، مشتریِ اشعار حافظ گردد، شعر حافظ درهرمجلس خوانده می شود ، آنقدرپرشور که گویی به گوش زهره آواز موسیقی و شعر می رسد.
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۵:۵۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۱:
نفحه = بوی خوش
معنبر = معطر (عنبر آگین )
برافشانم = نثار کنم
هیهات = دور و بعید است ( صوت ، شبه جمله)
صنوبری = مخروطی شکل ، محکم و استوار
به شکرانه = برای شکرگزاری
به جان او = به جان او قســم
وگر = هرگاه
چه باشد؟ = چه می شود؟
بار = اجازه
در = درگاه
معنی بیت 1: ای باد صبا اگر گذرت به مملکت دوست افتاد ، از گیسوی عطر آگین دوست برای من بوی خوش بیاور!
معنی بیت 5: دل من که همیشه محکم و استوار بود، از اندوه و دریغ ندیدن قد موزون و رسای چون صنوبر دوست برخود مانند بید می لرزد و نگران است.
معنی بیت 7: چه می شود اگر دلش از بند غم فارغ و آزاد گردد زیرا حافظ نغمه سرا بنده و چاکر و جزو غلامان محبوب یار می باشد.
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۵:۵۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۶۵:
روی و ریا = خود نمایی، تظاهر
عمریست = روزگار درازی است
را ه غم = راه غم عشق
رو نهاده ایم = گام برداشته ایم
خلق = مردم
به یکسود نهاده ایم = ترک کرده ایم
نامـوس = آبرو
مه رو = زیبا روی معشوق
زنجیر و بند = حبس، گرفتاری
قیل و قال = بحث و گفتگو
رَواق = محراب ، پیش خانه ،مدرسه
اشارت = توجه
دو نرگس جادو = چشم هوس انگیز یار
دو سنبل هندو = زلف سیاه محبوب
سِحر چشم = افسون دیده محبوب
چه بازی کند = چه نقش خواهد زد، چه خواهد کرد
بنیاد = اساس کار
کرشمه = غمزه
گوشه ابرو = گوشه کمان ابرو
گوشه امید = کُنج خانه امیدواری
نَظّارگان ماه = تماشاگران ماه
چشمِ طلب = چشم درخواست
حافظا = ای حافظ ( منادا )
دل سرگشته = دل عاشق
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۵:۴۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۷۵:
صبا = باد صبا
تهنیت = تبریک (مصدر باب تفعیل)
ناز = آسایش
طرب = شادی
مسیح نفس = جان بخش عیسی دم
نافه گشای = عطر افشان
برفروخت = شعله ور کرد
نیوش =( از مصدر نیوشیدن = شنیدن) سخن بپذیر
هاتِف = آواز دهنده غیب
زهد ریا = پارسایی ریاکارانه
نافه گشا = عطر آگین
خروش = فریاد ، نغمه
مجموع = وحدت
مگر = همانا
به هوش = هوشیار
سوسن = گیاه سوسن
معنی بیت 1: باد صبا بمناسبت فرارسیدن زمان شادی و عیش و نوش برای گفتن مبارک باد پیش می فروش آمد که بهار را تبریک گوید.
معنی بیت 3: باد بهاری آتش تنور لاله را چنان شعله وردکرد که از حرارت آن غنچه در عرق غوطه ور شد و گل سرخ برشاخه شروع به جوشیدن کرد.
معنی بیت 6: نمی دانم سوسن سفید آزاد از مرغ سحری چه شنید که با دارا بودن ده زبان، ساکت و خاموش شد!
فاضل در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۵:۳۹ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۱۶۷ - گفتن پیغامبر صلی الله علیه و سلم به گوش رکابدار امیرالمؤمنین علی کرم الله وجهه کی کشتن علی بر دست تو خواهد بودن خبرت کردم:
بطور کلی شاعر صوفی است و افکار صوفیانه خود را به شعر در آورده است این اشاعر پر از مطالب غلط است بخصوص جریان این که حضرت امیر از ابن ملجم بدش نمی آید و او را آلت حق می داند که در این صورت از هیچ جنایت کاری نمی توان بد گفت. و هر کس دیگری را به زند یا به ناموسش تجاوز کند می تواند بگوید من آلت حق ام با من دشمنی نکن. نتیجه افکار جبری شاعر بهتر از این نمی شود.
دکتر عجم در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۴:۲۰ دربارهٔ عراقی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۹۵:
م‍ژه های چشم شوخش به نظر چنان نماید
که میان سنبلستان چمد آهوی ختایی
جلیل Jalilomidi@yahoo.com در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۴:۰۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۶۳:
میان صخره وخارا اثر دارد اثر دارد
ملیحه رجائی در ۱۴ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۲:۰۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۶۳: