گر نبودی پنبه اندر گوش تو

ور نبودی کر دو گوش هوش تو

می شنیدی ناله ی پنهان جان

وان شکایتهای بی پایان جان

می شنیدی تا چسان گوید سخن

[...]

ای برادر این ره بازار نیست

زاد این ره درهم و دینار نیست

راه عشق است این نه راه شهر و ده

ترک سر کن پس در این ره پای نه

هست این ره راه اقلیم و فنا

[...]

هان چه مردان بشکن این محکم طلسم

پای بیرون نه ز ملک جان و جسم

جسم را در راه جانان خوار کن

جان به خاکپای او ایثار کن

بند جسم و جان زبال و پرگشای

[...]

سوی دنیا بنگر و احوال آن

وان غم و اندوه مالامال آن

هم فلک پیوسته در رنج دوار

هم زمین دایم ذلیل و خاکسار

آتشش پیوسته در سوز و گداز

[...]

روز و شب مشغول پاس خویشتن

در حذر از خویش و از فرزند و زن

تخت زرینی که بینی جای اوست

تخته بندی محکم اندر پای اوست

دارد اندر دل هوای سیر و گشت

[...]

داد خواهانش گرفته راهها

راه خوابش بسته شبها آهها

وان دگر در فکر جاه و منصب است

روز و شب ز اندیشه در تاب و تب است

دل به زیر بار غم دارد مدام

[...]

دیگری در کار زرع است و شیار

نی شبش آرام و نی روزش قرار

بگذرد گر در هوا فوجی جراد

او همی خواند اعوذ وان یکاد

روز در کناسی و سرگین کشی

[...]

باز گردم بر سر آن داستان

داستان طوطی و شاه جهان

منتظر ایستاده آن طوطی براه

تا چه فرماید دگر آن پادشاه

پادشه فرمود کای شیرین کلام

[...]

پادشاهی بود در مغرب زمین

جملگی مغرب زمینش در نگین

کشورش معمور و گنجش بیکران

حکم او نافذ بر اقطار جهان

روز و شب در فکر صهبا و سرود

[...]

از قضا فوجی ز زنگ تیره روی

اندر آن شب هر طرف در جستجوی

از کسان راه جستندی نشان

تا قصاص خود مگر یابند از آن

ناگهان گشتند با سلطان دوچار

[...]

بالله ار بشناسی ایشان را درست

صد بیابان می گریزی جلدوچست

آن یکی در ساحلی دامی نهاد

آدم آبی به دامش اوفتاد

پس گرفت او را و آوردش به ده

[...]

دیده ی آغاز بین بر کنده باد

تا ابد از خاک و خارا کنده باد

این سخن بگذار و سیم کن بیان

گفت سیم آنکه اندر خاکدان

هر گروهی بینی اندر خانه ای

[...]

آنچه خواهد بر تو فرزند و زنت

کافرم گر می پسندد دشمنت

با رفیق خود یکی گفت ای پسر

کاشکی بکشد مرا شخصی پدر

تا برم هم ارث و هم گیرم دیت

[...]

زنگیان را چون تصور کرده شاه

دوستان مهربان نیکخواه

گفت با ایشان سخنهای نهفت

آنچه را نتوان بغیر از دوست گفت

سرّ پنهان شهنشاه جهان

[...]

بد یکی طرار از اهل دوان

رفت تا دکان بقالی روان

پس به آن بقال گفت ای ارجمند

گردکانت را هزاری گو بچند

گفت ده درهم هزاری مشتری

[...]

دوزخی دان این خودی را ای رفیق

دوزخی در وی مضیق اندر مضیق

دوزخی پرکژدم و پر اژدها

دوزخی کان را نباشد انتها

چون خودی مر کافران را شد قرین

[...]

گفت اینست آنچه گویند آفتاب

این همان خورشید با صد آب و تاب

دیده ی آن مور کایام بهار

می برآرد بال و پر روزی سه چار

لیک بال ناتوان سست و مست

[...]

جان علوی پر زند برهم همی

تا مگر پرد به بالاتر همی

سوی بالا بیند و گردن کشد

بال و پر افشاند و بر خود تپد

تن ولی چفسیده بر پاهای او

[...]

آن یکی را داد سلطان عزیز

دست جلادی که خونش را بریز

هین بریزش خون به تیغ آبدار

هم سرش را زود نزدیک من آر

جست از جا ترک جلاد و دوید

[...]

هان نپنداری که چون آید بسر

عمر تو انجام یابد این سفر

تا در این وادی تو هستی گام زن

آخرین گامت در آن باشد وطن

نی فزاید بعد از آنت مایه ای

[...]