دوزخی دان این خودی را ای رفیق
دوزخی در وی مضیق اندر مضیق
دوزخی پرکژدم و پر اژدها
دوزخی کان را نباشد انتها
چون خودی مر کافران را شد قرین
شد جهنم هم محیط کافرین
این سخن را گر همی خواهی بیان
از نبی رو ما اصابک را بخوان
آری آری جمله آلام ای پسر
از خودی و خودپرستیها نگر
آن یکی را رنج و اندوه از حسد
تا چرا نعمت بجز من می رسد
آن یکی از کبر خودبینی ملول
گرچه از من برتر آمد آن فضول
آن یکی در محنت و بحث و جدال
یعنی از من چون فزونی در کمال
آن یکی در فکر دشمن روز و شب
تا چه آید بر من از آن زن جلب
آن یکی از جاه و منصب در الم
تا مباد از من شود این مایه کم
آن یکی از حرص خود در دردسر
تا که این و آن ز من باشد مگر
آن یکی در غصه ی فرزند و زن
کاین مبادا کم شود یا آن ز من
آن یکی با سوز و محنت شد قرین
من چرا کردم چنان گفتم چنین
آن ز من شاد است آیا یا ملول
آن مرا رد کرده یا رب یا قبول
مرجعی غیر از من و من الغرض
می نیابی بهر رنجی یا مرض
ای خودی را مصدر هر رنج دان
با دمی از بیخودی صد گنج دان
زین خودیها بگذرید ای دوستان
تا چمنها بنگرید و بوستان
ای خنک آنکس که از خود شد جدا
گشت فارغ از غم و رنج و عنا
ای خنک آن کو ز دام خود بجست
در فضای بیخودی فارغ نشست
آری آری چون نظر می افکنی
غیر امکان نیست مایی و منی
چیست امکان جان بابا جز عدم
جز سیه رویی و فقر و هم و غم
آن عدم چون با قدم مربوط شد
نور با ظلمت بهم مخلوط شد
حالتی پیدا شدش زین ارتباط
روزنی گردید آن سم الخیاط
حالتی بالاتر از محض عدم
بینهایت دور لیکن از قدم
از عدم آمد فروتر یک دو گام
از وجود آمد ندیده غیر نام
آری از وی یک نظر گر بی حجاب
بر وی افکندی وجود مستطاب
رشته ی پندار خود بگسیختی
آنطرفتر از عدم بگریختی
از یساوولان سلطان وجود
دور باشی را اگر او می شنود
می شدی صد قرن پایین عدم
نی حجاب الامتناع ام کنم
دورتر از امتناع ار یافتی
جایگاهی سوی آن بشتافتی
پس ز فیض ارتباطش با وجود
چون قدم بنهاد در ملک شهود
یک نظر در طول و عرض خویش کرد
خویشتن را دید ژفت شیر مرد
پهلوانی را شنیده در جهان
فرض کرده خویشتن را پهلوان
هستی بشنیده از مام و پدر
لیک او را نیست از هستی خبر
هستی خود را همان پنداشته
بود خود را آن وجود انگاشته
آن ضریری گشت روشن دید حال
آن چراغ کور کور پیره زال
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن دربارهی خودی و رنجهایی است که ناشی از خودمحوری و خودپرستی هستند. شاعر به ما یادآوری میکند که دوزخی که در آن قرار داریم، در واقع ساختگی خود ماست. انسانها به دلیل حسد، کبر، رقابت، و سایر عواطف منفی، دچار رنج و محنت میشوند و این مشکلات در واقع ناشی از خودیخواهی آنهاست.
سخن در اینجا به اینجا میرسد که اگر انسانها از خودی و تقید به آن رها شوند، میتوانند در آرامش و راحتی زندگی کنند. شاعر تعبیر میکند که آنهایی که از دام خود رهایی مییابند، از غم و رنجی که به خود وابسته است، فارغ میشوند و به حالتی از آرامش و شادی دست مییابند.
در نهایت، متن انسان را به خودآگاهی و رها شدن از «من» دعوت میکند تا به وجودی بالاتر و فراختر دست یابد.
هوش مصنوعی: رفیق، این خود را همچون دوزخی بدان؛ چرا که در او، تنگنایی در تنگنا وجود دارد.
هوش مصنوعی: جهنمی پر از عقرب و اژدهاست و جهنمی که انتهایی برایش وجود ندارد.
هوش مصنوعی: وقتی کسی در مسیر خودخواهی و کفر قدم میگذارد، به طور طبیعی در کنار آنان که به حقایق اعتقاد ندارند، قرار میگیرد و این مسیر او را به عذاب و جهنم نزدیکتر میکند.
هوش مصنوعی: اگر میخواهی این مطلب را از زبان پیامبر بیان کنی، به راهبی که بخواهد کلام تو را بخواند مراجعه کن.
هوش مصنوعی: بله، تمام دردها و رنجها، پسر، ناشی از خودخواهی و خودپرستی توست. به این موضوع بیشتر توجه کن.
هوش مصنوعی: چرا برخی افراد به خاطر حسادت، دچار رنج و اندوه میشوند، وقتی که نعمت و خوشی فقط به من میرسد؟
هوش مصنوعی: کسی که به خاطر خودبینی و خودپسندی خسته شده است، حتی اگر از من برتر باشد، باز هم فردی بیفایده و بیاهمیت است.
هوش مصنوعی: یکی در رنج و جدل به من میگوید که تو در کمال و برتری از من پیشرفتهای.
هوش مصنوعی: یک نفر به طور دائم در فکر دشمن خود است و نگران این است که آن زن چه بلایی برسر او خواهد آورد.
هوش مصنوعی: شخصی از مقام و موقعیت خود در الم (شاید اشاره به مکانی است) میگوید که نکند این جایگاه موجب شود تا از من کم شود یا بیفتد.
هوش مصنوعی: شخصی به خاطر حرص و طمع خود در مشکلات و گرفتاریها افتاده است تا اینکه دیگران از او عبور کنند و او را فراموش کنند.
هوش مصنوعی: شخصی در نگرانی و ناراحتی است بابت این که مبادا چیزی از فرزند و همسرش کم شود یا از خودش.
هوش مصنوعی: یکی از دوستانم به خاطر درد و رنجی که تحمل کرد، به من نزدیک شد. حالا از خودم سؤال میکنم چرا چنین کار کردم و چرا چنین گفتم.
هوش مصنوعی: آیا او از من خوشحال است یا دلگیر؟ شاید او دعای من را پذیرفته است یا آن را نادیده گرفته.
هوش مصنوعی: اگر به دنبال کمکی برای دردها یا مشکلاتت هستی، غیر از خود من نمیتوانی کسی را پیدا کنی که بتواند تو را یاری دهد.
هوش مصنوعی: تو موسیقی درون خود را منشأ هر درد و رنج بدان و اگر لحظهای از خود خارج شوی، به هزاران گنج درونی دست خواهی یافت.
هوش مصنوعی: از علاقهها و دلبستگیهای شخصی خود فراتر روید، ای دوستان، تا زیباییهای باغ و گلزار را ببینید و احساس کنید.
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسی که از خود جدا شده و از درد و رنج و دشواریها آزاد است.
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسی که از دام خود رهایی یافته و در فضای سرشار از بیخیالی و آرامش نشسته است.
هوش مصنوعی: بله، وقتی به این موضوع نگاه میکنی، درمییابی که هیچ چیزی بیامکان نیست و به درستی ما با هم هستیم و جدایی وجود ندارد.
هوش مصنوعی: زندگی انسان، جز وجود نداشته و تلخیهای آن چه چیزی میتواند باشد؟ تنها سیاهی چهره، فقر و اندوه و غم در آن وجود دارد.
هوش مصنوعی: وقتی عدم به وجود پیوند خورد، نور و تاریکی با هم آمیخته شدند.
هوش مصنوعی: در اثر این ارتباط، حالتی در او به وجود آمد که مانند روزنهای برای ورود نور شد و به اوج شروع به درخشش کرد.
هوش مصنوعی: حالی وجود دارد که از نبودن مطلق هم فراتر است، هرچند به شدت دور از دسترس به نظر میرسد، اما این حالت از یک نقطه آغاز ناشی میشود.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که قبل از وجود، چیزی به نام عدم وجود داشته است و از این عدم، وجود شکل گرفته است. در این فرایند، تنها چیزی که قابل مشاهده است، نام و شناسه وجود است و غیر از آن، هیچ چیز دیگری دیده نمیشود.
هوش مصنوعی: اگر نگاهی بیپرده به او بیندازی، وجودی شگفتانگیز و ارزشمند را مشاهده خواهی کرد.
هوش مصنوعی: تو افکار و خیالات خود را قطع کردی و از آن سوی عدم، به دوری فرار کردی.
هوش مصنوعی: اگر از سلطنت و بزرگی کسی دوری، بهتر است که آن شخص را نادیده بگیری، زیرا او میتواند صدایت را بشنود و به آن اهمیت بدهد.
هوش مصنوعی: اگر به مدت صد قرن در نیکویی و وجود غرق میشدی، هیچ مانعی نمیتوانست تو را از وجود بازدارد.
هوش مصنوعی: اگر به جایی دست پیدا کردی که هیچ چیز نمیتواند تو را از آن بازدارد، بیدرنگ بهسوی آن خواهی شتافت.
هوش مصنوعی: به دنبال ارتباط با او و بهرهگیری از لطفش، هنگامی که به دنیای مشاهده قدم گذاشت.
هوش مصنوعی: او یک نگاه به خود انداخت و خود را در قامت یک شیر دلیر و نیرومند مشاهده کرد.
هوش مصنوعی: در جهانی که میبیند، فردی به تصور خود قهرمان و پهلوان شده است، اما تنها بر اساس شنیدهها و تصوراتش.
هوش مصنوعی: وجود از والدین خود شنیده، اما از حقیقت وجود چیزی نمیداند.
هوش مصنوعی: او وجود خود را به گونهای تصور میکرد که گویی همان هستی واقعی اوست.
هوش مصنوعی: آن نابینا به روشنی رسید و حال آن چراغی را که ضعيف و کُند شده بود، دید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.