چه گفت آن سراینده مرد دلیر

که ناگه برآویخت با نره شیر

که گر نام مردی بجویی همی

رخ تیغ هندی بشویی همی

ز بدها نبایدت پرهیز کرد

[...]

چو بشنید ماهوی بیدادگر

سخن‌ها کجا گفت او را پسر

چنین گفت با آسیابان که خیز

سواران ببر خون دشمن بریز

چو بشنید از او آسیابان سخُن

[...]

کُمیت سخن را ضمیر است میدان

سوارش چه چیز است؟ جان سخن‌دان

خرد را عنان ساز و اندیشه را زین

بر اسپ زبان اندر این پهن میدان

به میدان خویش اندر، اسپ سخن را

[...]

ز نور قبۀ زرین آینه تمثال

زمین تفته فرو پوشد آتشین سر بال

فروغ چتر سپهری بیک درخشیدن

بسنگ زلزله اندر زند بگاه زوال

درر چو لاله شود لعل در دهان صدف

[...]

چو ز ایوان مینای پیروزه هور

بکند آن همه مهره های بلور

ز دریای آب آتش سند روس

در افتاد در خانه آبنوس

ز هندو جهان پیل و لشکر گرفت

[...]

چنین تا بقنوجش آورد شاد

پس آن گه در گنج ها برگشاد

مهی شاد و مهمان همی داشتش

که یک روز بی بزم نگذاشتش

سَر ماه چندانش هدیه ز گنج

[...]

چو شد بر جزیره یکی بیشه دید

همه دامن بیشه لشکر کشید

شه لاقطه بود کطری به نام

دلیری جهانگیر و جوینده کام

جهان پیش چشمش به هنگام خشم

[...]

چو شد هفته‌ای شهری آمدش پیش

کهی نزدش از مه بلندیش بیش

همه که دل خاره سنگین ز آب

بسان گیا رسته زو زر ناب

از آن شهریان هر که زآن زر برد

[...]

نگاری لاله رخسار و سمنبر

صبا زو مشگبویست و سمنبر

سهی سرویست کش مشگ و سمنبر

هزارش خوشه سنبل بر سمنبر

ز روی و موی آن سرو سمن بر

[...]

چو یک چند بد با می و رود وجام

از آن مار جوشا گرفتند نام

به نوشاد گفت ای شه نیکنام

کجا باشد آن اژدها را کنام

بدو گفت کای پهلوان دلیر

[...]

بیاورد پس مهتر تیز ویر

از آن پر و لختی به پیکان تیر

برافروخت با عود آن را بسوخت

ز ناگاه روی هوا برفروخت

چو دید از هوا آتش و تیره دود

[...]

آمدگه وداع چو تاریک شد هوا

آن مه‌ که هست جان و دلم را بدو هوا

گرمی‌ گرفته از جگر گرم او زمین

سردی‌ گرفته از نفس سرد من هوا

ماه تمام او شده چون آسمان کبود

[...]

از امروز تا سیصد و اند سال

از ایران پدید آید آن بی همال

هر آن شاه کآید به فرمان او

بماند بدو افسر و جان او

اگر سوی روم آورد لشکری

[...]

به آب ماند یار مرا صفات و صفاش

که روی خویش ببینی چو بنگری بقفاش

ز بوی و خوبی جعد و دو زلف مشکینش

ز رنگ و گردن و گوش و دو عارض زیباش

نگار خانهٔ چین است و ناف آهوی چین

[...]

برده بر بام آسمان رختش

سایهٔ بخت و پایهٔ تختش

صورتی را که بود اهل قبول

کردش از صورت طلب مشغول

نسبت از عقل آن جهانی داشت

[...]

نالم همی و سود نبینم ز ناله‌ام

فریاد من نمی‌رسد این اشک ژاله‌ام

با آنکه نیست هیچ به فردا امید من

باشد ذخیره محنت پنجاه‌ساله‌ام

یک لقمه بی‌جگر ندهد ور دهد فلک

[...]

دل روی مراد از آن ندیده است

کز اهل دلی نشان ندیده است

دل هر دو جهان سه باره پیمود

یک اهل در این میان ندیده است

در شیب و فراز این دو منزل

[...]

نکهت حور است یا هوای صفاهان

جبهت جوز است یا لقای صفاهان

دولت و ملت جنابه زاد چو جوزا

مارد بخت یگانه زای صفاهان

چون زر جوزائی اختران سپهرند

[...]

آن نه روی است آنکه آشوب جهان است آنچنان

و آن نه زلف است آنکه دست آویز جان است آنچنان

زلف او زنجیر گردون است و بیدادی کند

گرچه او از بهر انصاف جهان است آنچنان

راست خواهی با من از هستی نشانی مانده نیست

[...]

ز راه پاسخ آن ماه قصب‌پوش

ز شکر کرد شه را حلقه در گوش

گشاد از درج گوهر قفل یاقوت

رطب را قند داد و قند را قوت

مثالی داد مه را در سواری

[...]