گنجور » هاتف اصفهانی » دیوان اشعار » ترجیع بند

هاتف اصفهانی » دیوان اشعار »

ترجیع بند - که یکی هست و هیچ نیست جز او

ای فدای تو هم دل و هم جان

وی نثار رَهَت، هم‌ این و هم‌ آن

دل فدای تو، چون تویی دلبر

جان نثار تو، چون تویی جانان

دل رهاندن ز دست تو مشکل

جان فشاندن به پای تو آسان

راه وصل تو، راهِ پرآسیب

درد عشقِ تو، دردِ بی‌درمان

بندگانیم؛ جان و دل بر کف

چشم بر حُکْم و گوش بر فرمان

گر سرِ صلح داری، اینک دل

ور سرِ جنگ داری، اینک جان

دوش، از شورِ عشق و جَذْبه‌ی شوق

هر طرف می‌شتافتم حیران

آخِرِ کار، شوقِ دیدارم

سوی دیر مغان کشید عِنان

چشمِ بَد دور، خلوتی دیدم

روشن از نورِ حق، نه از نِیران

هر طرف دیدم آتشی؛ کان شب

دید در طور، موسِیِ عِمران

پیری آنجا، به آتش افروزی

به ادب، گِردِ پیر، مُغ‌ْبَچِگان

همه سیمین‌عِذار و گل‌رخسار

همه شیرین‌زبان و تنگ‌دهان

عود و چنگ و نی و دف و بربط

شمع و نُقل و گُل و مُل و ریحان

ساقیِ ماه‌رویِ مُشکین‌موی

مطربِ بذله‌گوی و خوش‌اَلْحان

مُغ و مُغ‌زاده، مؤبَد و دَستور

خدمتش را، تمام، بسته میان

منِ شرمنده از مسلمانی

شدم آن جا به گوشه‌ای پنهان

پیر پرسید: کیست این؟ گفتند

عاشقی بی‌قرار و سرگردان

گفت: جامی دهیدَشَ از میِ ناب

گرچه ناخوانده باشد این مهمان

ساقی، آتش‌پرستِ آتش‌دست

ریخت در ساغر آتشِ سوزان

چون کشیدم نه عقل مانْد و نه هوش

سوخت هم کفر از آن ‌و هم ایمان

مست افتادم و در آن مستی

—به زبانی که شرحِ آن نَتْوان—

این سخن می‌شنیدم از اعضا

—همه حَتَّی الْوَریدِ و الشَّرْیان—

که یکی هست و هیچ نیست جز او

وَحْدَهُ لا إِلهَ إِلا هُو

از تو ای دوست نَگْسَلَم پیوند

ور به تیغم بُرند بند از بند

الحق ارزان بود ز ما صد جان

وز دهان تو نیم شِکَّرخَند

ای پدر پند، کم دِه از عشقم

که نخواهد شد اهلْ، این فرزند

پندِ آنان دهند، خلق —ای کاش—

که ز عشقِ تو می‌دهندم پند

من رهِ کویِ عافیت دانم

چه کنم؟ کاوفتاده‌ام به کمند

در کلیسا به دلبری ترسا

گفتم: ای جان به دام تو در بند

ای که دارد به تارٍ زُنّارت

هر سر مویِ من جُدا، پیوند

ره به وحدت نیافتن تا کی؟

ننگ تَثلیث بر یکی تا چند؟

نامِ حَقِّ یِگانه، چون شاید

که اَب و اِبْن و روحِ قُدْس نَهَند؟

لبِ شیرین گشود و با من گفت

—وز شِکرخند، ریخت از لب قند—

که گر از سِرِّ وحدت آگاهی

تهمت کافری به ما مَپسند

در سه آیینه، شاهدِ اَزَلی

پرتو از رویِ تابناک افگند

سه، نگردد بَریشَم، ار او را

پَرنیان خوانی و حریر و پَرَند

ما در این گفت‌‌و‌گو، که از یک سو

شد ز ناقوس، این ترانه بلند

که یکی هست و هیچ نیست جز او

وَحْدَهُ لا إِلهَ إِلا هُو

دوش رفتم به کویِ باده‌فروش

ز آتشِ عشق، دل به جوش و خروش

مجلسی نَغز دیدم و روشن

میرِ آن بزم، پیر باده‌فروش

چاکران، ایستاده صف در صف

باده‌خواران نشسته دوش‌ به‌ دوش

پیر، در صدر و مِی‌کِشان گِردَش

پاره‌ای مست و پاره‌ای مدهوش

سینه بی‌کینه و درون صافی

دل پُر از گفت‌وگو و لبْ خاموش

همه را از عنایتِ ازلی

چشمِ حق‌بین و گوشِ رازنیوش

سخنِ این به آن هَنیئاً لَک

پاسخِ آن به این که بادَت نوش

گوش بر چنگ و چشم بر ساغر

آرزویِ دو کَون در آغوش

به ادب پیش رفتم و گفتم

ای تو را دل، قرارگاهِ سُروش

عاشقم دردمند و حاجتمند

دردِ من بنگر و به درمان کوش

پیر، خندان به طنز با من گفت

ای تو را، پیرِ عقل، حلقه به گوش

تو کجا؟ ما کجا؟ که از شَرمت

دختر رَز نشسته بُرقَع‌ْپوش

گفتمش: سوخت جانم؛ آبی ده!

و آتش من، فرونشان از جوش

دوش، می‌سوختم ازین آتش

آهَ، اگَر امشبم بُوَد چون دوش!

گفت خندان که: هین! پیاله بگیر!

سِتَدَم؛ گفت: هان! زیاده منوش!

جرعه‌ای درکشیدم و گَشتم

فارغ از رنجِ عقل و مِحنتِ هوش

چون به هوش آمدم یکی ‌دیدم

مابقی را همه خطوط و نُقوش

ناگهان، در صَوامعِ ملکوت

این حدیثم، سروش، گفت به گوش

که یکی هست و هیچ نیست جز او

وَحْدَهُ لا إِلهَ إِلا هُو

چشمِ دل باز کن که جان بینی

آنچه نادیدنی است، آن بینی

گَر به اقلیمِ عشق روی آری

همه آفاق، گلسِتان بینی

بر همه اهلِ آن زمین —به مراد—

گَردِشِ دورِ آسمان بینی

آن‌چه بینی، دلت همان خواهد

وآن‌چِه خواهد دلت، همان بینی

بی سر و پا، گدایِ آنجا را

سَر به مُلکِ جهان، گِران بینی

هم در آن پابرهنه قومی را

پایْ بر فرقِ فَرقَدان بینی

هم در آن سربرهنه جمعی را

بر سَر از عَرش، سایبان بینی

گاهِ وَجد و سماع، هر یک را

بر دو کَونْ آستین‌فشان بینی

دل هر ذرِّه را که بشکافی

آفتابیش در میان بینی

هرچه داری اگر به عشق دهی

کافِرم، گر جَو‌یی زیان بینی

جان گدازی اگر به آتشِ عشق

عشق را کیمیای جان بینی

از مَضیقِ جَهات درگُذری

وسعتِ مُلکِ لامکان بینی

آن‌چه نشنیده گوش، آن شنوی

وآن‌چه نادیده چشم، آن بینی

تا به جایی رسانَدَت که یکی

از جهان و جهانیان بینی

با یکی عشق وَرز از دل و جان

تا به عَینُ‌ الْیَقین، عیان بینی

که یکی هست و هیچ نیست جز او

وَحْدَهُ لا إِلهَ إِلا هُو

یار بی‌پرده از در و دیوار

در تَجَلّی است یا أُولِی‌ الْأَبْصار

شمع جویی و آفتاب، بلند

روز بَس روشن و تو در شبِ تار

گر زِ ظلْماتِ خود رَهی، بینی

همه عالَم، مَشارِقُ الْأَنوار

کوروَش‌، قائد و عصا طلبی

بهر این راهِ روشن و هموار

چشم بُگشا به گلسِتان و بِبین

جلوهٔ آبِ صاف در گل و خار

ز آبِ بی‌رنگ، صد هزاران رنگ

لاله و گل نِگَر درین گلزار

پا به راهِ طَلب نِه و از عشق

بهرِ این راه، توشه‌ای بردار

شود آسان ز عشق کاری چند

که بُوَد پیشِ عقل بس دشوار

یار گو بِالْغُدِوِّ وَ الْآصال

یار جو بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْکار

صد رَهَت «لَنْ تَرانِي» ار گویند

باز می‌دار دیده بر دیدار

تا به جایی رسی که می‌نرسد

پایِ اَوهام و دیدهٔ اَفکار

بار یابی به مَحفلی، کآن‌جا

جِبرئیلِ اَمین ندارد بار

این رَه، آن زادِ راه و آن منزل

مردِ راهی اگر، بیا و بیار

ور نَه ای مردِ راه، چون دگران

یار می‌گوی و پشتِ سَر می‌خار

هاتف، اربابِ معرفت که گَهی

مست خوانندشان و گَه هشیار

از می و جام و مطرب و ساقی

از مُغ و دیر و شاهد و زُنّار

قصد ایشان نَهُفته‌اسراری است

که به ایما کُنند، گاه اظهار

پِی بَری گر به رازشان، دانی

که همین است سِرِّ آن اَسرار

که یکی هست و هیچ نیست جز او

وَحْدَهُ لا إِلهَ إِلا هُو

حاشیه‌ها

با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

وزن:	فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری:	ترجیع بند
منبع اولیه:	ویکی‌درج
تعداد ابیات:	۹۲

خلاصه

هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر از عشق و شوق خود به معشوق می‌گوید و ابراز می‌کند که دل و جانش را فدای او کرده است. او به زیبایی‌های دنیای عشق و همچنین دردهای آن اشاره دارد و می‌گوید که در پی ارتباط با معشوق از خود بی‌خود شده است. در فضایی پر از شور و شوق، شاعر به میخانه‌ای می‌رود و در آنجا به گفت‌وگو با پیرمغان می‌پردازد و از او تقاضا می‌کند که درد عشقش را درمان کند.

شاعر در پایان بر وحدت و یگانگی خداوند تأکید می‌کند و به افرادی که از عشق الهی آگاهی دارند، وصیت می‌کند که به عشق بپردازند، چرا که عشق واقعی منجر به شناخت حقیقت وجودی می‌شود. او در این راه به تسلیم و فداکاری دعوت می‌کند و بر این نکته تأکید دارد که در نهایت همه چیز به یک حقیقت واحد برمی‌گردد: «هیچ نیست جز او».

برگردان به زبان ساده

# ای فدای تو هم دل و هم جان

وی نثار رَهَت، هم‌ این و هم‌ آن

دل و جانم فدای تو شود و جان و دل هر دو را به راهت تقدیم میکنم.

# دل فدای تو، چون تویی دلبر

جان نثار تو، چون تویی جانان

دل من فدای توست، زیرا تو دلبر منی. جانم نیز تقدیم تو، چرا که تو جانان منی.

# دل رهاندن ز دست تو مشکل

جان فشاندن به پای تو آسان

دل از تو بریدن بسیار دشوار است، اما جان سپردن به پای تو آسان است.

# راه وصل تو، راهِ پرآسیب

درد عشقِ تو، دردِ بی‌درمان

راه رسیدن به تو، مسیری پر از رنج و مشکلات است. درد عشق تو هم دردی است که هیچ درمانی ندارد.

# بندگانیم؛ جان و دل بر کف

چشم بر حُکْم و گوش بر فرمان

ما بندگان هستیم که جان و دل خود را برایت در دست گرفته ایم و با دقت به حکم‌ تو می‌نگریم و گوش‌هایمان به فرمان‌ تو توجه دارد.

# گر سرِ صلح داری، اینک دل

ور سرِ جنگ داری، اینک جان

اگر خواهان صلح هستی، اکنون دل ما ارزانی تو. اما اگر جنگ میخواهی، این جان ما ارزانی تو.

# دوش، از شورِ عشق و جَذْبه‌ی شوق

هر طرف می‌شتافتم حیران

دیروز، به خاطر شور عشق و کشش شوق، هر جا که می‌رفتم، گیج و سرگردان بودم.

# آخِرِ کار، شوقِ دیدارم

سوی دیر مغان کشید عِنان

در نهایت، شوق دیدار تو، عنان مرا به سمت (خانقاه) مغان کشید.

# چشمِ بَد دور، خلوتی دیدم

روشن از نورِ حق، نه از نِیران

چشم‌های بد بدور باشند. در آنجا مکانی ساکت و آرام، نوری روشن و وصف‌ناپذیر را مشاهده کردم که از حقیقت الهی می‌آمد، نه از آتشگاه.

# هر طرف دیدم آتشی؛ کان شب

دید در طور، موسِیِ عِمران

هر کجا نگاه کردم، آتشی دیدم؛ مانند شبی که موسی، پسر عمران، آن را در کوه طور مشاهده کرد.

# پیری آنجا، به آتش افروزی

به ادب، گِردِ پیر، مُغ‌ْبَچِگان

در آنجا، راهنما و پیشوایی بزرگ را دیدم که در حال اتش افروزی (راهنمایی و ارشاد) بود. مرشد ها به ادب و احترامی خاص گرد این پیشوای بزرگ نشسته بودند.

# همه سیمین‌عِذار و گل‌رخسار

همه شیرین‌زبان و تنگ‌دهان

همه آنها صورتی نورانی داشته اند و همگی خوش‌زبان و شرین سخن بودند.

# عود و چنگ و نی و دف و بربط

شمع و نُقل و گُل و مُل و ریحان

این جمله اشاره به ابزارها و عناصر زیبای موسیقی و هنر دارد. عود و چنگ و نی و دف ابزارهای موسیقی هستند که هر کدام روحی خاص دارند. همچنین، شمع، نقل، گل، مل و ریحان نشانه‌هایی از زیبایی و زندگی هستند که در کنار هم فضایی دلپذیر و شاعرانه ایجاد می‌کنند.(تعریف زیبا و هنری شاعر از محیطی که دیده است)

# ساقیِ ماه‌رویِ مُشکین‌موی

مطربِ بذله‌گوی و خوش‌اَلْحان

ساقی آن جمع خوش‌چهره با موهایی به رنگ مشکی و صورتی همچون ماه که با لطافت و شوخی طبعی صحبت می‌کرد.(تعریف زیبا و هنری شاعر )

# مُغ و مُغ‌زاده، مؤبَد و دَستور

خدمتش را، تمام، بسته میان

مغ (روحانی در دین زرتشتی) و فرزندان مغ و موبدان و دستور (مقام بالایی در دین زرتشتی)، دائماً در خدمت او بوده و همه چیز را برای او آماده کرده‌اند.(البته شاعر به تمثیل از این افراد استفاده کرده است و به زبان راز سخن گفته)

# منِ شرمنده از مسلمانی

شدم آن جا به گوشه‌ای پنهان

من از اینکه مسلمان هستم خجالت‌زده شدم و به گوشه‌ای پنهان شدم.

# پیر پرسید: کیست این؟ گفتند

عاشقی بی‌قرار و سرگردان

پیشوای بزرگ آن ها از کسی پرسید که این فرد کیست؟ پاسخ دادند که او عاشقی است ناآرام و سرگردان.

# گفت: جامی دهیدَشَ از میِ ناب

گرچه ناخوانده باشد این مهمان

گفت: به او یک جام از شراب خالص(منظور شراب روحانی است) بدهید، گرچه این مهمان نا خوانده است.

# ساقی، آتش‌پرستِ آتش‌دست

ریخت در ساغر آتشِ سوزان

ساقی که پرستنده‌ی آتش بود و آتش به دست داشت، در جام شرابی داغ ریخت.

# چون کشیدم نه عقل مانْد و نه هوش

سوخت هم کفر از آن ‌و هم ایمان

وقتی از آن شراب روحانی سر کشیدم، عقل و هوش برایم باقی نماند.که هم کفر و هم ایمانم از آن سوخت (استعاره از تولد مجدد.در بدو تولد کفر و ایمان وجود ندارد)

# مست افتادم و در آن مستی

—به زبانی که شرحِ آن نَتْوان—

در حالتی که مست شراب روحانی شده بودم ، و در حالتی که نمی‌توانم آن را برای دیگران توضیح دهم:

# این سخن می‌شنیدم از اعضا

—همه حَتَّی الْوَریدِ و الشَّرْیان—

این صحبت را از همه اعضای بدنم می‌شنیدم، حتی از رگ‌ها و عروق.

# که یکی هست و هیچ نیست جز او

وَحْدَهُ لا إِلهَ إِلا هُو

که فقط یک حقیقت وجود دارد و غیر از او چیزی وجود ندارد. او یگانه است و هیچ معبودی جز او نیست.

# از تو ای دوست نَگْسَلَم پیوند

ور به تیغم بُرند بند از بند

از تو ای دوست، پیوندم و رابطه ام را قطع نخواهم کرد، حتی اگر با تیغ بند بند من را از هم ببٌرند.

# الحق ارزان بود ز ما صد جان

وز دهان تو نیم شِکَّرخَند

واقعاً ارزش جان و زندگی ما در برابر یک نیم لبخند تو بسیار ارزان است،

# ای پدر پند، کم دِه از عشقم

که نخواهد شد اهلْ، این فرزند

ای پدر(منظور پدر روحانی در مسیحیت)، نصیحت کمتر کن در راهی که برای رسیدن به عشق انتخاب کرده ام، چون این فرزند با این نصیحت ها اهل نمیشود.

# پندِ آنان دهند، خلق —ای کاش—

که ز عشقِ تو می‌دهندم پند

نصیحت های واقعی را آنهایی به من می آموزند که نسبت به تو هم عشق و محبت دارند.

# من رهِ کویِ عافیت دانم

چه کنم؟ کاوفتاده‌ام به کمند

من راه آرامش و آسایش را پیدا کرده ام ، و در کمندشان گرفتار شده ام و اختیارم در دستم نیست

# در کلیسا به دلبری ترسا

گفتم: ای جان به دام تو در بند

در کلیسا به پدری مسیحی گفتم: ای زندگی من، من گرفتار عشق تو شده‌ام.

# ای که دارد به تارٍ زُنّارت

هر سر مویِ من جُدا، پیوند

ای کسی که هر تار موی من به تار زنارت(لباس مخصوص مسیحیان در میان مسلمانان)دلت پیوند خورده است.(منظور ارادت شاعر به این دین)

# ره به وحدت نیافتن تا کی؟

ننگ تَثلیث بر یکی تا چند؟

چقدر زمان باید بگذرد تا به وحدت و اتحاد دست یابیم؟ تا کی باید از وجود سه‌گانه‌گی (پدر پسر روح القدوس) به جای خداوند یکتا ننگ داشته باشیم؟

# نامِ حَقِّ یِگانه، چون شاید

که اَب و اِبْن و روحِ قُدْس نَهَند؟

به جای نام یگانه خدا تا کی باید ، پدر و پسر و روح‌القدس گویند؟

# لبِ شیرین گشود و با من گفت

—وز شِکرخند، ریخت از لب قند—

او لبخند شیرینی زد و با شیرین سخنی گفت:

# که گر از سِرِّ وحدت آگاهی

تهمت کافری به ما مَپسند

که اگر از راز یگانگی و وحدت وجود آگاه باشی، به ما نسبت کفر نده.

# در سه آیینه، شاهدِ اَزَلی

پرتو از رویِ تابناک افگند

نوری ابدی در سه آیینه چهره‌ی درخشان و زیبایش را نشان داد .

# سه، نگردد بَریشَم، ار او را

پَرنیان خوانی و حریر و پَرَند

اگر جای پارچه‌ ابریشم بگویی پرنیان یا حریر یا پرند هر سه یکی است و سه تا نشود و همگی همان ابریشم است.

# ما در این گفت‌‌و‌گو، که از یک سو

شد ز ناقوس، این ترانه بلند

ما در این گفت‌وگو بودیم که از ناقوس صدایی آمد و این شعر از آن به گوش میرسید :

# دوش رفتم به کویِ باده‌فروش

ز آتشِ عشق، دل به جوش و خروش

دیروز به محل باده‌فروشی رفتم و از شدت عشق، دلم پر از جوش و خروش و بی قراری بود.

# مجلسی نَغز دیدم و روشن

میرِ آن بزم، پیر باده‌فروش

مجلسی زیبا و نیکویی دیدم و بزرگ آن مجلس مشغول باده فروشی بود(پند و اندرز میداد)

# چاکران، ایستاده صف در صف

باده‌خواران نشسته دوش‌ به‌ دوش

خادمان، در کنار یکدیگر منظم ایستاده‌ بودند و در مقابلشان کسانی که باده‌نوشی می‌کنند، در کنار هم نشسته‌اند.(مرشدها)

# پیر، در صدر و مِی‌کِشان گِردَش

پاره‌ای مست و پاره‌ای مدهوش

بزرگشان بر روی جایگاه نشسته و معاونینش در گرد بودند و برخی مست حرفای پیرشان و برخی بیخود شده بودند.

# سینه بی‌کینه و درون صافی

دل پُر از گفت‌وگو و لبْ خاموش

دلشان از کینه خالی بود و درونشان را زلال کرده بودند .دلشان پر از گفتگو بود اما حرفی نمیزدند.

# همه را از عنایتِ ازلی

چشمِ حق‌بین و گوشِ رازنیوش

همه به خاطر عنایت خداوند متعال که یکی از صفاتش ازلی بودن است چشمشان حق بین شده بود و گوششان به اسراری بود که فاش میشد.

# سخنِ این به آن هَنیئاً لَک

پاسخِ آن به این که بادَت نوش

توصیف انجا به این صورت بود که به هم میگفتند گوارایت باد و دیگری پاسخ میدهد همچنین نوش(لفظ باده خوار ها را به زیبایی در اینجا آورده است) به طور کلی، این نوع گفتگو نشان‌دهنده لطف و محبت متقابل بین افراد است و لذت روحانی که در آن جمع میبرند.

# گوش بر چنگ و چشم بر ساغر

آرزویِ دو کَون در آغوش

گوششان به ساز و چشمشان به دست ساقی بود و آرزوهای دو دنیا در آغوششان.

# به ادب پیش رفتم و گفتم

ای تو را دل، قرارگاهِ سُروش

با آداب و نزاکت جلو رفتم و گفتم ای که دلت قرارگاه پیام الهی است

# عاشقم دردمند و حاجتمند

دردِ من بنگر و به درمان کوش

من عاشقی دردمندی و حاجتمند هستم که نیاز به کمک دارم؛ به دردم نگاه کن و برای درمان آن تلاش کن.

# پیر، خندان به طنز با من گفت

ای تو را، پیرِ عقل، حلقه به گوش

پیر با لبخندی و به شکل شوخی به من گفت: تو که بزرگان و فلاسفه (افراد منطقی و عاقلان)حلقه به گوش تواند

# تو کجا؟ ما کجا؟ که از شَرمت

دختر رَز نشسته بُرقَع‌ْپوش

تو کجا ؟ما کجا؟ تویی که درونت ، دختر رَز با حجاب نشسته است.(منظور حجاب روحانی است که دارای آن هستی)

# گفتمش: سوخت جانم؛ آبی ده!

و آتش من، فرونشان از جوش

به او گفتم: جانم در حال سوختن است؛ کمی آب به من بده! و شعله‌ام را از این فوران خاموش کن.

# دوش، می‌سوختم ازین آتش

آهَ، اگَر امشبم بُوَد چون دوش!

دیشب در آتش جهالت میسوختم، وای اگر امشب هم مانند دیشب باشد!

# گفت خندان که: هین! پیاله بگیر!

سِتَدَم؛ گفت: هان! زیاده منوش!

او با خنده گفت: «بیا!پیاله‌ای بگیر!» گرفتم و سپس گفت: «مراقب باش! زیاد نخور!»

# جرعه‌ای درکشیدم و گَشتم

فارغ از رنجِ عقل و مِحنتِ هوش

یک جرعه نوشیدم و از دردهای عقل (منظور دردهایی که از استدلال و منطق است و قابل حل نیست)و سختی به هوش بودن(دیوانه نبودن) آزاد شدم.

# چون به هوش آمدم یکی ‌دیدم

مابقی را همه خطوط و نُقوش

وقتی به هوش آمدم، فقط یک نفر را می دیدم و همه چیز در اطرافم پر از خط و نقوش بود.(به هوش آمدن بعد از مستی)

# ناگهان، در صَوامعِ ملکوت

این حدیثم، سروش، گفت به گوش

در یک لحظه، از مکان‌های مقدس عالم ملکوت ، حدیثی به گوش من رسید که میگفت:

# چشمِ دل باز کن که جان بینی

آنچه نادیدنی است، آن بینی

چشمان درونت را باز کن تا حقیقت را ببینی؛ آنچه که به چشم ظاهر نمی توانی ببینی را فقط در این حالت میتوانی ببینی

# گَر به اقلیمِ عشق روی آری

همه آفاق، گلسِتان بینی

اگر به سرزمین عشق گام بگذاری، همه عالم را مانند باغی از گل‌ها مشاهده خواهی کرد.

# بر همه اهلِ آن زمین —به مراد—

گَردِشِ دورِ آسمان بینی

به دل خواه خودت تأثیرات آسمان و گردش آن را در زندگی‌ همه ساکنان زمین را میبینی

# آن‌چه بینی، دلت همان خواهد

وآن‌چِه خواهد دلت، همان بینی

هر چیزی که مشاهده کنی، دل تو هم خواستار آن خواهد بود و هر آنچه دل تو بخواهد، تو نیز همان را خواهی دید.

# بی سر و پا، گدایِ آنجا را

سَر به مُلکِ جهان، گِران بینی

فردی بی‌سر و پا و گدای آنجا را صاحب مقام و پادشاه جهان میبینی

# هم در آن پابرهنه قومی را

پایْ بر فرقِ فَرقَدان بینی

افرادی فقیر را در آنجا با مقامی بسیار بزرگ معنوی میبینی

# هم در آن سربرهنه جمعی را

بر سَر از عَرش، سایبان بینی

افرادی که سرهایشان برهنه است(فقیر) را در آنجا سایبان عرش الهی میبنی.

# گاهِ وَجد و سماع، هر یک را

بر دو کَونْ آستین‌فشان بینی

شور و شوق روحانی را می‌توانی در دو جهان خود مشاهده کنی.

# دل هر ذرِّه را که بشکافی

آفتابیش در میان بینی

اگر درون هر ذره را بشکافی نوری به مثال نور خورشید در آن خواهی دید.

# هرچه داری اگر به عشق دهی

کافِرم، گر جَو‌یی زیان بینی

اگر هر چه که داری در راه عشق بدهی ،من کافر باشم اگر در حد دانه جویی ضرر بکنی.

# جان گدازی اگر به آتشِ عشق

عشق را کیمیای جان بینی

اگر جانت به وسیله آتش عشق گداخته شود میبینی که جانت به مانند طلا با ارزش و قیمتی میشود .

# از مَضیقِ جَهات درگُذری

وسعتِ مُلکِ لامکان بینی

اگر از تنگناهای شش جهت موجود عبور کنی، وسعت دنیای بی‌نهایت را خواهی دید.

# آن‌چه نشنیده گوش، آن شنوی

وآن‌چه نادیده چشم، آن بینی

هر چیزی که شما تاکنون نشنیده‌ای، آنرا میشنوی و هر چیزی که تاکنون ندیده‌ای، آنرا میبینی.

# تا به جایی رسانَدَت که یکی

از جهان و جهانیان بینی

تا اینکه به مرحله‌ای می‌رسی که فقط یکی را در بین عالم و عالمیان میبینی.

# با یکی عشق وَرز از دل و جان

تا به عَینُ‌ الْیَقین، عیان بینی

اگر با تمام دل و جانت و از صمیم قلب فقط به یک نفر عشق بورزی، حقیقت را به یقین و بدون شک و شبه میبنی.

# یار بی‌پرده از در و دیوار

در تَجَلّی است یا أُولِی‌ الْأَبْصار

یار بی‌پرده و بدون پوشش از همه‌جا نمایان است، ای کسانی که صاحبان خرد و اندیشه هستید.

# شمع جویی و آفتاب، بلند

روز بَس روشن و تو در شبِ تار

به دنبال شمع هستی اما دقت نمیکنی که روز بسیار روشن است و نیاز به شمع نیست و تو هنوز در ظلمات شب به سر می‌بری.

# گر زِ ظلْماتِ خود رَهی، بینی

همه عالَم، مَشارِقُ الْأَنوار

اگر از تاریکی‌های درون خود رها شوی، میبینی که همه عالم مالامال از نور الهی پر شده است.

# کوروَش‌، قائد و عصا طلبی

بهر این راهِ روشن و هموار

برای این مسیر روشن و هموار، به دنبال عصا و عصاکش هستی ؟

# چشم بُگشا به گلسِتان و بِبین

جلوهٔ آبِ صاف در گل و خار

چشم‌هایت را به گلستان باز کن و درخشش آب زلال را در میان گل‌ها و خارها ببین.(قدرت پروردگار)

# ز آبِ بی‌رنگ، صد هزاران رنگ

لاله و گل نِگَر درین گلزار

از آب بی‌رنگ، صد هزاران رنگ در آمده است و لاله و گل را در این باغ تماشا کن.

# پا به راهِ طَلب نِه و از عشق

بهرِ این راه، توشه‌ای بردار

به مسیر طلب قدم بگذار و برای این سفر(گذران و پایان عمر) توشه‌ای با خودت بردار.

# شود آسان ز عشق کاری چند

که بُوَد پیشِ عقل بس دشوار

با عشق می‌توان کارها را آسان کرد که با عقل و منطق بسیار دشوار به نظر می‌رسند.

# یار گو بِالْغُدِوِّ وَ الْآصال

یار جو بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْکار

در صبح و شب با یار سخن بگو(اشاره به سوره مبارکه نور ایه 36).در بامدادان و شامگاهان یار را طلب کن (اشاره به سوره مبارکه آل عمران آیه 41)

# صد رَهَت «لَنْ تَرانِي» ار گویند

باز می‌دار دیده بر دیدار

اگر بارها بگویند «هرگز مرا نخواهی دید»(اشاره به سوره مبارکه اعراف ایه 143 داستان حضرت موسی و خداوند)، باز هم باید چشمانت بر دیدار یار باشد و نا امید نشوی.

# تا به جایی رسی که می‌نرسد

پایِ اَوهام و دیدهٔ اَفکار

تا به جایی برسی که افکار و خیالات نتوانند به آن برسند و درک کنند.

# بار یابی به مَحفلی، کآن‌جا

جِبرئیلِ اَمین ندارد بار

و به مجلسی می‌رسی که در آن‌جا فرشته‌ی وحی هم نمیتواند حضور داشته باشد.

# این رَه، آن زادِ راه و آن منزل

مردِ راهی اگر، بیا و بیار

راه، توشه و منزل و جایگاه را معرفی کردم اگر مرد راه هستی بیا و بیاور

# ور نَه ای مردِ راه، چون دگران

یار می‌گوی و پشتِ سَر می‌خار

وگرنه مثل دیگران مرد راه بودن و حرف از یار زدن فقط تعلل و پشیمانی به همراه دارد.

# هاتف، اربابِ معرفت که گَهی

مست خوانندشان و گَه هشیار

هاتف (صدا هست اما شخص وجود ندارد) ارباب معرفت که آنها را گاهی به حالتی مستی و گاهی در حالت هوشیاری و آگاهی خطابشان قرار میدهد

# از می و جام و مطرب و ساقی

از مُغ و دیر و شاهد و زُنّار

از می و جام می و مطرب و ساقی و از مغ و خرابات و شاهد و زنار(تمثیل از همه موجودات)

# قصد ایشان نَهُفته‌اسراری است

که به ایما کُنند، گاه اظهار

قصد و نیت آنها حاوی رازهایی است که به طور غیرمستقیم بیان می‌کنند و گاهی نیز به صورت علنی نشان می‌دهند.

# پِی بَری گر به رازشان، دانی

که همین است سِرِّ آن اَسرار

اگر به رازشان پی ببری میفهمی که سر آن اسرار همین است که :

رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)

ترجیع بند - که یکی هست و هیچ نیست جز او به خوانش حجت الله عباسی
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

ترجیع بند - که یکی هست و هیچ نیست جز او به خوانش رامین کریمی

اشکالات خوانش

بند 2 بیت 8 ننگ تَثلیث بر یکی تا چند؟ - تَثلیث به صورت تَثلیت خوانده شده
بند 4 بیت 6 پایْ بر فرقِ فَرقَدان بینی – فَرقَدان، فَرقْدان خوانده شده
بند 5 بیت 9 یار جو بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْکار – اِبکار به فتح همزه اَبکار خوانده شده
بند 5 بیت 13 این رَه، آن زادِ راه و آن منزل – در ابتدای مصرع سکته ایجاد شده

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش من بخوانم

پیشنهاد مشق شعر

معرفی ترانه‌های دیگر

تا به حال ۱۱۹ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

ناشناس در ‫۱۵ سال و ۱۱ ماه قبل، یکشنبه ۲۳ فروردین ۱۳۸۸، ساعت ۰۹:۱۴ نوشته:

در راهنمای نرم‏افزار نامه نگار(خوشنویسی برای dos) بند دوم همین ترجیع بند را دیدم که در بیت دهم نوشته بود
لب شیرین گشوده با من گفت
وز شکر خنده ریخت آب از قند
---
پاسخ: با تشکر، با دیوان هاتف چاپ انتشارات نگاه (مطابق تصحیح وحید دستگردی) مقایسه شد. متن بیت مورد اشاره همانند آن چیزی است که در متن گنجور آمده. تغییری اعمال نشد.

reply flag link

محمد علی مشایخی در ‫۱۵ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۸ مهر ۱۳۸۸، ساعت ۱۹:۵۵ نوشته:

این ترجیع بند، بهترین ترجیع بند تاریخ ادب پارسی شناخته شده است. الحق انسان را به هیجان می آورد.اما از نظر من نقدی به این ترجیع بند وارد است و آن آین که تثلیث ( پدر، پسر، روح القدس) که در قرآن کریم به صراحت از آن به شرک یاد شده است، توجیه شده است.

بیدل بی نشان در ‫۳ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲ دی ۱۴۰۰، ساعت ۱۳:۰۶ پاسخ داده:

این ترجیع بند نسبتا زیباست

ولی در سپهر ادبیات پارسی ، ترجیع بندی در نزدیکی های ترجیع بند معروف سعدی با مطلع "ای سرو بلند قامت دوست وه وه که شمایلت چه نیکوست" ؛ پیدا نخواهی کرد

این ترجیع بند هم زیباست ولی مطلقا شیوایی و گیرایی و اعجاز کلام و صنایع ادبی بجای سعدی را ندارد

ادبیات در ‫۱ سال قبل، چهارشنبه ۸ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۰۰:۴۲ پاسخ داده:

بغیر از صنایع ادبی وریتم زیبای ترجیح بند حضرت افصح المتکلمین، در ترجیح بند حضرت سعدی، ارتباط بین بند ترجیح بند وبیت آخر بند، بسیار زیبا برقرار شده است، اینست که به سعدی میگویند استاد سخن فارسی🌹👌

محمد مهدوی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، جمعه ۱۵ دی ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۳۱ پاسخ داده:

خب رفیق من ، شاعر داره زاویه دید های متفاوت و فلسفه اونها رو برات شرح میده ، بعد تو دوباره از زاویه دید خودت بهش نگاه می‌کنی.

همه ادیان دارن میگن که یکی هست و هیچ نیست جز او

منتهی از زاویه دید های متفاوت.

با بیان ها و فلسفه های متفاوت.

مصطفی محرومی در ‫۲۴ روز قبل، جمعه ۱۷ اسفند ۱۴۰۳، ساعت ۱۳:۵۳ پاسخ داده:

👏👏

محمد علی مشایخی در ‫۱۵ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۸ مهر ۱۳۸۸، ساعت ۲۰:۰۸ نوشته:

وزن عروضی ترجیع بند معروف هاتف اصفهانی، «فاعلاتن مفاعلن فعلن» است نه «فعلاتن مفاعلن فعلن».

علی ... در ‫۳ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۷ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۰۰:۲۰ پاسخ داده:

سلام

این اختیار وزنی آوردن فاعلاتن به جای فعلاتن هست

به این دلیل هست که به جای فاعلاتن،فعلاتن نوشته شده است

مهدی در ‫۱۵ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۱۸ آبان ۱۳۸۸، ساعت ۱۰:۳۱ نوشته:

در مصراع
همه سیمین عذرا و گل رخسار
لغت عذار اشتباه تایپ شده...
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.

مرتضی در ‫۱۵ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۹ آذر ۱۳۸۸، ساعت ۰۹:۳۶ نوشته:

حضرت علی (ع) میفرماید اگر چیزی دیدی که قبول آن مشکل یا خیلی عجیب بود نگو نیست بگو نمیدانم. مگر شاعری به این توانایی و درک عرفانی بالا میشود که متن قران را نداند.تمام این شعر در بند اصلی آن نهفته که : یکی هست و هیچ نیست جز او . اگر خواننده محترم به این نکته دقت نماید تمام مشکلات حل خواهد شد.

آرش آقامیرزاده در ‫۱۴ سال و ۱۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۵ فروردین ۱۳۸۹، ساعت ۱۱:۴۰ نوشته:

سلام- ترجیع بند بسیار بسیار زیبایی و پر محتوای است. اما نباید فراموش کنیم زیباترین ترجیع بند شعر فارسی از استاد سخن سعدی شیرازی است.

ش مومیوند در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۱۴ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۱۸:۰۱ نوشته:

سلام
دربیت:"چون کشیدم نه عقل ماند و نه هوش
سوخت هم کفر ازان و هم ایمان"بجای"هوش"کلمه صحیح"دین"است:چون کشیدم نه عقل ماند و نه دین
سوخت هم کفر ازان و هم ایمان
---
پاسخ: با تشکر، با دیوان هاتف اصفهانی چاپ انتشارات نگاه 1385 مطابق تصحیح وحید دستگردی مقایسه شد، متن با آن چاپ یکسان است (هوش و نه دین). در صورتی که نظر شما مستند به نسخهٔ چاپی است لطفاً مشخصات آن را عنوان کنید.

محمدرضا در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، جمعه ۱۸ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۰۰:۴۴ نوشته:

در بیت
بار یابی به محفلی کن جا
جبرئیل امین ندارد بار
کان جا درست میباشد
---
پاسخ: با تشکر، تصحیح شد.

محسن در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، جمعه ۲۵ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۲۰:۴۴ نوشته:

با آرزوی توفیق الهی برای شما و همه همکارانتان و با این امید که این حرکت فرهنگی را ادامه داده و بخش شنیداری را نیز به آن اضافه کنید. به نظر من این ترجیح بند یک شاهکار است که همه چیز این عالم را در یک کلمه خلاصه کرده "یکی هست و هیچ نیست چز او"

نجمی در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۲۶ نوشته:

با سلام و احترام در بیت زیر:
"این سخن می‌شنیدم از اعضا
همه حتی الورید و الشریان"
بنظر میرسد "حتی الورید" صحیح نباشد
گمان دارم "حبل الورید" از نظر معنایی و وزنی صحیح باشد لطفا بررسی فرمایید
باتشکر از زحمات ارزنده تان
---
پاسخ: با تشکر، با دیوان هاتف اصفهانی چاپ انتشارات نگاه 1385 مطابق تصحیح وحید دستگردی مقایسه شد، متن با آن چاپ یکسان است (حتی الورید). تغییری اعمال نشد.

عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳ در ‫۱۱ ماه قبل، شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۱۲:۴۲ پاسخ داده:

و سپس باید بگردیم معنی برای آن جور کنیم

تصور نمایید اگر بیت مورد نظر شما باشد

این سخن می‌شنیدم از اعضا
همه حبل الورید و الشریان

چه معنایی دارد؟ یعنی همه اعضاء حبل الورید و شریان بودند

همان که در گنجور آمده صحیح است

از همۀ اعضای بدنم این سخن را می شنیدم حتی از سیاهرگ و سرخرگ

وقتی پیسنهاد اصلاحیه می دهیم اولا از منبع معتبر باشد ثانیا دارای معنا باشد

نجمی در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۳۲ نوشته:

با سلام و احترام مجدد
در بیت زیر:
"از تو ای دوست نگسلم پیوند
ور به تیغم برند بند از بند"
بنظر می آید "گر به تیغم برند بند از بند" صحیح باشد، زیرا "ور" بعد از "گر" می آید و در این بیت ما "گر" نداریم. لطفا کنترل فرمایید
با تشکر
---
پاسخ: با تشکر، با دیوان هاتف اصفهانی چاپ انتشارات نگاه 1385 مطابق تصحیح وحید دستگردی مقایسه شد، متن با آن چاپ یکسان است (ور). تغییری اعمال نشد.

نجمی در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۳۴ نوشته:

با سلام و احترام مجدد
در بیت :
"در کلیسا به دلبری ترسا
گفتم: ای جان به دام تو در بند"
در نسخه ای بنده دیده بودم؛‌ "گفتم ای جان به زلف تو در بند" لطفا بررسی فرمایید.
با تشکر
---
پاسخ: با تشکر، با دیوان هاتف اصفهانی چاپ انتشارات نگاه 1385 مطابق تصحیح وحید دستگردی مقایسه شد، متن با آن چاپ یکسان است (دام). تغییری اعمال نشد.

نجمی در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۳۹ نوشته:

با سلام و احترام مجدد
در بیت:
"لب شیرین گشود و با من گفت
وز شکرخند ریخت از لب قند"
در نسخه ای بنده دیده بودم که : "وز شکرخند ریخت آب از قند" که بلحاظ زیبایی شعری نیز زیباتر بنظر میرسد. در حالت کنونی یعنی از لبش قند ریخت و در حالت اصلاحی علاوه بر آن؛ معنی "با شکرخندش آبروی قند را برد" نیز قابل دریافت است و بسیار شیرینکاری است...
لطفا بررسی فرمایید
---
پاسخ: با تشکر، همچنان که در پاسخ دوست دیگری عنوان شد با دیوان هاتف اصفهانی چاپ انتشارات نگاه 1385 مطابق تصحیح وحید دستگردی مقایسه شد، متن با آن چاپ یکسان است (از لب قند). تغییری اعمال نشد.

نجمی در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۴۲ نوشته:

با سلام واحترام
در بیت:
"در سه آیینه شاهد ازلی
پرتو از روی تابناک افگند"
بجای افگند ؛ افکند صحیح بنظر میرسد.
لطفا بررسی فرمایید
با تشکر
---
پاسخ: با تشکر، با دیوان هاتف اصفهانی چاپ انتشارات نگاه 1385 مطابق تصحیح وحید دستگردی مقایسه شد، متن با آن چاپ یکسان است (افگند). تغییری اعمال نشد.

نجمی در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۴۵ نوشته:

با سلام و احترام
در بیت:
"چاکران ایستاده صف در صف
باده خوران نشسته دوش بدوش"
بنظر میرسد بجای باده خوران ؛ باده نوشان صحیح باشد. باده خوران اگر بخواهد با وزن این شعر خوانده شود باید بی جهت ادا کرد: "باده خووران" یعنی بجای خوردن موضوع خووردن است که بعید بنظر میرسد و الزامی به این ضعف در شعر نیست.
لطفا بررسی فرمایید
با تشکر
---
پاسخ: با تشکر، من هم با نظر شما موافقم اما با دیوان هاتف اصفهانی چاپ انتشارات نگاه 1385 مطابق تصحیح وحید دستگردی مقایسه شد، متن با آن چاپ یکسان است (باده خوران). لذا متأسفانه تغییری اعمال نشد.

نجمی در ‫۱۴ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ تیر ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۵۵ نوشته:

با سلام و احترام
در بیت:
"پا به راه طلب نه و از عشق
بهر این راه توشه‌ای بردار"
بنظر میرسد صحیح این باشد "پا به راه طلب نه از ره عشق" زیرا واو وزن شعر را به هم میزند و حذف آن نیز از نظر معنی و روانی کلام ایرادی ایجاد نمیکند.
چون شما فرموده بودید که احساس خودمان را نیز نسبت به این شعر بگوییم عرض میکنم که این شعر براستی شاهکار ادبیات پارسی است و بنده به شخصه بسیار آنرا دوست دارم...
اوجهای معنایی آن و شیرین‌زبانی شاعر در آن سرشار است.
بعنوان مثال این بیت:
"دل هر ذره را که بشکافی
آفتابیش در میان بینی"
اشاره ای صریح به موضوع شکافت هسته ای دارد که بنظر میرسد یک معجزه ی شناختی باشد.
من عاشق این شعر هستم
ممنون از زحماتتان
دوستتان دارم
در پناه نور
---
پاسخ: با تشکر، با دیوان هاتف اصفهانی چاپ انتشارات نگاه 1385 مطابق تصحیح وحید دستگردی مقایسه شد، متن با آن چاپ یکسان است (نه و از). تغییری اعمال نشد. ضمن آن که ضبط یاد شده مشکل وزنی ندارد و با ایستادن بعد از «نه و » درست و موزون خوانده می‌شود.

ملک ثابت در ‫۱۴ سال و ۶ ماه قبل، جمعه ۱۹ شهریور ۱۳۸۹، ساعت ۰۷:۴۱ نوشته:

در ادبیات عرفانی ایران شاهکارهای فراوانی وجود دارند که حاصل و پرتو اندیشه های تابناک این قوم و تبلور افکار و عقاید این ملت بزرگ است اما ترجیع بند هاتف اصفهانی خود حکایت دیگری است. اینجانب چون خود از دور دستی برآتش دارم رجای واثق است که هاتف در جذبه شوق دیدار خالق هستی و در مستی محض این ابیات را از غیب الهام گرفته و بر صفحه کاغذ برشته تحریر دراورده است. مولانا می فرماید : تو مپندار که من شعر بخود می گویم / تا که هشیارم و بیدار یکی دم نزنم. با تشکر: ملک / کوالالامپور مالزی

seyed esmaeil در ‫۱۴ سال و ۶ ماه قبل، سه‌شنبه ۶ مهر ۱۳۸۹، ساعت ۱۴:۴۴ نوشته:

beyt 9 az tarjie akher bayasti (valeesal bashad ke eesal type shode) bebakhshid farsi nemitavanam type konam.
---
پاسخ: با تشکر، با نسخهٔ چاپی مقایسه شد، «الآصال» ثبت شده که به همین صورت تصحیح شد.

محمود در ‫۱۴ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۳۰ مهر ۱۳۸۹، ساعت ۲۲:۲۴ نوشته:

در مصراع «همه سیمین "عذار" و گل رخسار» واژه ی "عذار" کاملن صحیح است.

:) در ‫۱۴ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۷ آبان ۱۳۸۹، ساعت ۱۳:۴۰ نوشته:

در بند3 بیت7 هنیئالک
درست است؟؟؟؟اگر درست است یعنی چه؟؟؟
---
پاسخ: عربی است. باید صحیح باشد.

راز در ‫۱۴ سال و ۳ ماه قبل، چهارشنبه ۱ دی ۱۳۸۹، ساعت ۰۹:۱۱ نوشته:

هنیئالک یعنی مبارک بادت! (گوارا بادت!)

ناشناس در ‫۱۴ سال و ۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۹ بهمن ۱۳۸۹، ساعت ۱۴:۲۴ نوشته:

آیا بنظر شما این شعر عصاره تکثرگرائی (پلورالیسم) نیست؟

صحرا در ‫۱۴ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۸۹، ساعت ۱۶:۱۵ نوشته:

سلام.
خیلی خیلی ممنونم از زحماتتون.
برقرار باشید!

فریدون سکندر در ‫۱۳ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۰، ساعت ۲۳:۵۹ نوشته:

عرض سلام و ادب:
در مصراع دوم بیت "جرعه‌ای درکشیدم و گشتم
فارغ از رنج عقل و محنت هوش"
متن درست آن است
فریدون سکندر از افغانستان.

فریدون سکندر در ‫۱۳ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۱۸ آذر ۱۳۹۰، ساعت ۰۰:۰۳ نوشته:

عرض سلام و ادب:
در مصراع دوم بیت “جرعه‌ای درکشیدم و گشتم
فارغ از رنج عقل و محنت هوش”
متن درست آن " فارغ از رنج عقل و زحمت هوش "است
فریدون سکندر از افغانستان.

حسام در ‫۱۳ سال و ۳ ماه قبل، سه‌شنبه ۶ دی ۱۳۹۰، ساعت ۱۹:۱۰ نوشته:

سلام
خیلی دنبالش گشتم
در یک کلام،عالی

the servant در ‫۱۳ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۴ بهمن ۱۳۹۰، ساعت ۰۹:۰۰ نوشته:

This poem reaches the unreachable . It reveals the secret. It provided the accurate answer that is valuable only to those seeking the truth. It is amazing what Hatef knew.

احمد زبیر "زراد" در ‫۱۳ سال قبل، سه‌شنبه ۱ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۲۳:۲۳ نوشته:

وز شکرخند ریخت از لب قند ...وزشکرخند ریخت آب ازقند درست و به جاست در کتاب اسرار توحید نیز چنین آمده

ناشناس در ‫۱۳ سال قبل، یکشنبه ۶ فروردین ۱۳۹۱، ساعت ۰۷:۵۲ نوشته:

در بیت چهارم مصراع اول در نسخه ی ادروارد براون و به مقدمه ی دکتر الهی قمشه ای و به خط استاد امیرحسین امیرخانی واژه ی آسیب، آشوب درج شده.

ساقی در ‫۱۲ سال و ۱۱ ماه قبل، شنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۱، ساعت ۱۳:۰۸ نوشته:

@ محمد علی مشایخی
دوست عزیز! هاتف هم داره نقد میکنه تثلیث رو، شما چگونه می گی توجیه؟!

ساقی در ‫۱۲ سال و ۱۱ ماه قبل، شنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۱، ساعت ۱۳:۲۰ نوشته:

دل هر ذره را که بشکافی
آفتابیش در میان بینی
اشاره جالبی به انرژی اتمی شده است، که البته فهم آن حاصل نگاه حکمی شعرای اشراقی است.

کیشو در ‫۱۲ سال و ۹ ماه قبل، شنبه ۱۰ تیر ۱۳۹۱، ساعت ۲۲:۲۶ نوشته:

حریم شخصی»؛ گمشده قانونی
با مجوز پلیس از نادیدنی‌ها عکس بگیرید!

پیوند به وبگاه بیرونی

با پوزش ازشاعربزرگ ایران سعدی شیرازی این چندخط ازاشعار ایشان که گویی برای امروز سروده شده وصف الحال تقدیم می شود!

چشم دل بازکن که جان بینی
آن چه نادیدنی است آن بینی!
آنچه بینی دلت همان خواهد
وانچه خواهد دلت همان بینی!
هم در آن سر برهنه جمعی را
تا به عین‌الیقین عیان بینی!
هم در آن پا برهنه قومی را
از جهان و جهانیان بینی!
گاه وجد و سماع هر یک را
بر دو کون آستین‌فشان بینی!
آنچه نشنیده گوش آن شنوی
وانچه نادیده چشم آن بینی!
گر به اقلیم عشق روی آری
کافرم گر جوی زیان بینی!

مهدی لطیفی در ‫۱۲ سال و ۶ ماه قبل، شنبه ۲۵ شهریور ۱۳۹۱، ساعت ۰۶:۰۵ نوشته:

واقعا شعر عرفانی عجیبی بود،انسان را سر اندر پا مدهوش میکند و باری دوباره طعم و مزّه ی ایمان را به کام دل انسان شکر زا میکند.خداوند رحمتشان فرماید.

امیر مطلبی در ‫۱۲ سال و ۶ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۱ مهر ۱۳۹۱، ساعت ۰۴:۱۲ نوشته:

درود به روان پاک شاعر هاتف اصفهانی
در مورد تثلیث بر خلاف دوستمان که گمان بر تایید آن برده اند باید عرض کنم که نخست ایشان کاملا این مورد را رد کرده اند اگر کمی تامل بفرمایید دوم اینکه متاسفانه برخی از دوتان به دلل تعصبات خشک به دنبال مواردی دینی هستند
باری...گرامی شاعر در عالم طریقت غوطه ور شده و شعر را سروده و راهی آن وادیست نه شریعت وبی شک میدانید که مسایلی از این قبیل برای یک رهرو بی معناست
فکدری

مهدی در ‫۱۲ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۱۷ مهر ۱۳۹۱، ساعت ۱۷:۴۱ نوشته:

سلام به همه ی دوستان.آقای امیر خان!چرا به بچه های حاشیه نویس اهانت میکنید؛یعنی میگید که تعصبات خشک دارید و همه چیز و با دین میبینید و حرف خودتون رو سبز میکنید که هاتف در عالم تفرید و تجرد بوده،خیال میکنید نمیدونیم؟؟؟
هر کس نظر داره و نظر همه مورد احترامه.مگه دین و شریعت و طریقت جدا از هم هستند.این بیت رو بخونید:چشم دل باز کن که جان بینی
آنچه نادیدنیست،آن بینی به نظر شما هاتف از زبان فرشتگان مامور،قصد این رو نداشته که ما رو یاد خدا بندازه؟آدم هر لحظه ممکنه گناه کنه.نباید از این ایمان{خدا}فاصله گرفت و جان دیدن در نظر هاتف فقط خدا دیدنه و بس.به خاطر همین گفتم شعر هاتف شعر یادآوری ایمان به خداست یعنی موضوع وحدت،عشق،خدا،عرفان...نه اینکه صرفا موضوع غوطه ور بودن در عالم طریقت.درود بر همه ی شما حاشیه نویس ها

مجید در ‫۱۲ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۱، ساعت ۱۰:۰۲ نوشته:

بحث های روشنفکرمابانه وتعصبات کنار گذاشته شود محتویات .سلوک.عرفان.عشق به معبود.و...... اندیشه وتفکرات شاعر ستودنی است الهی/ وقتی به اعمال خود مینگریم. شرم داریم ازاینکه حتی نامت را برزبان اوریم وبقول حافظ دراین شب سیاهم گم گشته راه مقصود ازگوشه ای برون ای ای کوکب هدایت

ابوطالب رحیمی در ‫۱۲ سال و ۴ ماه قبل، یکشنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۱، ساعت ۱۰:۴۳ نوشته:

انصافاً خیلی زیبا بود. من هر بار که این ترجیع بند رو می خونم باز هم برام تازگی داره.
برخی دوستان گفته بودند که هاتف در بیت: "دل هر ذره را که بشکافی // آفتابیش در میان بینی" اشاره به شکافت هسته ای و انرزی اتمی کرده. هر چند این بیت بسیار زیبای هاتف با حقایق علمی ما کاملاً منطبقه اما من فکر نمی کنم اون زمان هاتف اطلاعی از مسأله شکافت هسته ای داشته. مطمئن باشید اگه هاتف این موضوع رو می دونست خیلی زودتر از دانشمندان کنونی، نظریه مکانیک کوانتوم رو فرمول بندی می کرد و یا شاید فرمول مشهور E=mc^2 که انیشتین کشفش کرد الان باید به نام هاتف اصفهانی ثبت می شد!
البته از این نوع استدلال ها در ادبیات و فرهنگ ما کم نیست، یک نمونه مشهور دیگه اش رو براتون مثال می زنم:
قطر خورشید تقریباً 109 برابر قطر زمینه، یعنی حدوداً یک میلیون و سیصد هزار تا کره زمین رو می تونیم درون خورشید جا بدیم! برای این که عظمت خورشید رو نسبت به زمین بهتر درک کنید می تونید قطر واقعی زمین (12760 کیلومتر) رو یک سانتیمتر فرض کنید، یعنی زمین تقریباً اندازه یک نخود بشه، در این صورت خورشید یک گوی کروی بزرگ به قطر بیشتر از یک متر خواهد بود!
اما با وجودی که این خورشید برای ما این همه عظمت داره خودش در برابر خیلی از ستاره ها یک ستاره بسیار کوچک (ستاره کوتوله) حساب می شه. حتی می تونیم خورشید رو در مقایسه با برخی ستاره های بسیار بزرگ (ستاره غول یا ابرغول) یک ذره به حساب بیاریم. یکی از این ستاره های بسیار بسیار بزرگ که بشر تا حالا شناخته ستاره "موی قیفاووس" در صورت فلکی قیفاووسه. قطر این ستاره تقریباً 1420 برابر قطر خورشید ماست. یعنی اگه به جای زمین خورشید خودمون رو یک جسم کروی یک سانتی مثل همون نخود در نظر بگیریم ستاره موی قیفاووس یک توپ کروی بسیار بسیار بزرگ به قطر تقریباً 14 متر خواهد بود! حالا حساب کنید داخل این توپ کروی بزرگ چند تا نخود جا می شه! البته محاسبه اش زیاد سخت نیست، کافیه عدد 1420 رو به توان 3 برسونید، در این صورت متوجه می شید حجم ستاره موی قیفاووس بیش از دو میلیارد و هشتصد میلیون برابر حجم خورشید ماست!!! ( و تازه حجم همین خورشید خودمون هم حدوداً یک میلیون و سیصد هزار برابر حجم زمین بود!). این جاست که تا حدودی می شه به عظمت اجرام کائنات پی برد، البته چنین مدل سازی هایی رو می شه در مورد فواصل بین این اجرام آسمانی و یا زمان تشکیل اونها هم به کار برد که اینها هم برای خودشون عظمتی دارند!
خب حالا به نظر شما آیا حافظ از این ابعاد عظیم ستاره ها مطلع بوده که این بیت بسیار زیبا رو سروده:
"در محفلی که خورشید اندر شمار ذره است // خود را بزرگ دیدن شرط ادب نباشد"
من که فکر می کنم اون موقع حافظ از چنین ابعاد بزرگی آگاهی نداشته، چون خودش در بیت های زیبای دیگه ای فرموده:
"چیست این سقف بلند ساده بسیار نقش // زین معما هیچ دانا در جهان آگاه نیست"
"وجود ما معمائی است حافظ // که تحقیقش فسون است و فسانه"
به نظر من این تک بیت های زیبا به خاطر روان پاک و افکار و تخیلات بسیار زیبا و بدیع این شاعران بزرگ بوده که خب ممکنه بعضی از اونا مثل همین دو موردی که مثال زدم با واقعیت های امروزی هم منطبق باشه.

علی در ‫۱۲ سال و ۲ ماه قبل، جمعه ۱۵ دی ۱۳۹۱، ساعت ۱۴:۵۶ نوشته:

با سلام و احترام
این ترجیع بند توحید محض است و کسی که با زبان عارفان نامی این سرزمین آشنا باشد، به راستی آن را درک خواهد کرد و سرمست زیبایی سرشار آن خواهد شد. سر اشعار بزرگانی نظیر حافظ و مولوی و سنایی و هاتف در زبان رمزآلود آنان است و این زبان، سرشار از گفته های مگویی است که آدمیان، آن گاه که زبان عادی از بیان آن در می ماند، به این زبان به تکلم روی می آورند. هاتف بزرگ یکی از این افراد است. فهم آن ها از هستی، با فهم افراد عادی متفاوت است. افراد عادی مو را می بینند و آن ها پیچش مو. چشم انداز بزرگ خدای سبحان، برای همه به یک اندازه گسترده است، اما همه به یک اندازه از آن در نمی یابند. هر کسی به تناسب ظرفی که با خود دارد، از آن بهره خواهد برد. ریاضی دان عالم را تماما ریاضی می بیند و نقاش نقش های زیبا و شکارچی، شکارهای فراوان و ... نگاه درست، نگاه جامع به آن است که هرچیزی را به جای خویش بنشانیم و ببینیم و این پیامی است که بزرگانی نظیر هاتف و حافظ و مولوی برگرفته از قرآن و اهل بیت و انبیای الهی به دیگران آموخته اند تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
موفق باشید

یک نفر در ‫۱۲ سال و ۲ ماه قبل، دوشنبه ۲ بهمن ۱۳۹۱، ساعت ۲۱:۲۳ نوشته:

این خانم /آقای نجمی خودشون رو چی فرض کردن؟

طاهر خورشیدی در ‫۱۲ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۳ بهمن ۱۳۹۱، ساعت ۲۰:۲۶ نوشته:

تشکر از آقای ابوطالب رحیمی. در ادامه سخن ایشان در واقع عظمت محتوای ادبیات ایران و عجین شدن آن با روح و جان ایرانی چنان است که آدم بدش نمی آید از این جور ارتباط ها هم برایشان پیدا کند! به نظر بنده جناب هاتف در این بیت اشاره دارد به همان تمثیل زیبای حرکت ذره به سمت آفتاب و همانطور که از ابیات قبلی بر می آید مقصود بیان این حقیقت است که دل عارف خود در درون آفتابی پنهان دارد.... به نوعی یک اناالحق دیگر این بار به زبان جناب هاتف. اگر ربط دادن بیت «دل هر ذره را که بشکافی ...» به شکافت هسته اتم باعث دوباره زنده شدن این شعر و نام شاعرش باشد، من یکی از طرف خودم می گویم : چه اشکالی دارد!

علی۴۵ در ‫۱۲ سال و ۱ ماه قبل، جمعه ۲۰ بهمن ۱۳۹۱، ساعت ۲۳:۲۳ نوشته:

از دوستان و صاحبنظرانی که حاشیه های مفید و علمی مینگارند بسیار سپاسگزارم.همچنین از مسئولین محترم این سایت وزین کمال تشکر را دارم ودست مریزاد عرض میکنم

محمد در ‫۱۲ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۵ بهمن ۱۳۹۱، ساعت ۱۲:۴۲ نوشته:

با سلام وعرض ادب واحترام وتقدیر از زحمات شما .در بیت *درکلیسابه دلبر ترسا گفتم ا
ی دل به دام تو در بند .مصرع دوم بدین شکل مناسب تراست جون در مصرع قبلی دلبر آمده دلبر کارش دلبریست نه جان بری

مهدی در ‫۱۱ سال و ۱۱ ماه قبل، یکشنبه ۲۵ فروردین ۱۳۹۲، ساعت ۲۲:۵۷ نوشته:

ترجیع سوم بیت سوم باده خواران صحیح است

ناشناس در ‫۱۱ سال و ۱۰ ماه قبل، دوشنبه ۱۳ خرداد ۱۳۹۲، ساعت ۲۲:۰۲ نوشته:

از مضیق جهات درگذری
وسعت ملک لامکان بینی
در این بیت بهتر است حیات به جای جهات قرار گیرد

رضوان در ‫۱۱ سال و ۸ ماه قبل، پنجشنبه ۲۰ تیر ۱۳۹۲، ساعت ۰۲:۱۰ نوشته:

ایاعلاوه برترجیع بندبقیه اثارهاتف عرفانی است

ناشناس در ‫۱۱ سال و ۸ ماه قبل، جمعه ۲۸ تیر ۱۳۹۲، ساعت ۱۵:۴۹ نوشته:

{یاعلی}.بااتّحاف تحیّت وتشکّربی کران ازکلیهءسروران ارجمند.وعرض ادب.بلی (باده خواران)صحیح بوده.بامعذرت وعرض تواضع مجدّد.

مریم مرتضوی در ‫۱۱ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۶ آذر ۱۳۹۲، ساعت ۱۷:۰۳ نوشته:

بسیار خوب است اما لطفا معانی هر بیت و مفهوم ان را هم بنویسید

منصور در ‫۱۰ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۱۴:۰۲ نوشته:

هنیئا لک یعنی گوارا بادت
با تشکر

رضا در ‫۱۰ سال و ۱۰ ماه قبل، پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۳، ساعت ۰۰:۰۳ نوشته:

با سلام و سپاس خدمت همه دوستان
هم اکنون ساعت 1 بامداد 17 اردیبهشت 93 بعد از چند روز فسردگی از ساز مخالف چرخ ، با خواندن این ترجیع بند واقعا سبک شدم و فاتحه ای نثار شاعر عزیز نمودم .
به امید خوشی احوال همه نیک اندیشان

Hossein Mansouripour در ‫۱۰ سال و ۹ ماه قبل، شنبه ۱۷ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۰۱:۱۵ نوشته:

یک قدم تا پایان _4
این بحر وجود آمده بیرون ز نهفت + کس نیست که این گوهر اسرار بسفت"
"هرکس سخنی ازسر سودا گفتند + زانروی که هست کس نمیداند گفت
بر مبنای تحقیقات علمی، عمر کائنات که شامل طبیعت و همه ی جهان هستی است، کما بیش چهارده میلیارد سال تعیین شده است. در این مدت مدید، ستارگان و سیارات بسیار در این مجموعه تولید یا نابود شده اند. زمین نیز در همین فاصله ی زمانی به وجود آمده و بتدریج انسان، جانداران، گیاهان و، و، و، در آن پیدا شده اند. اگرچه هنوز یک گام بسیار بلند تا پایان شناخت کائنات باقی مانده است که برای پیمودن آن، همه ی دانشمندان - هر یک بطریقی - بسیج شده اند و اخیرا دانشمندان علوم در اروپا با ارائه ی فرضیه ی " بیگ بنگ" و تلاش در جهت اثبات علمی آن فعال تر از دیگران بپا خاسته اند؛ خوشبختانه امروز توانایی علمی انسان برا ی غلبه بر دشواریهای شناخت جهان هستی به مرحله ای از قاطعیت و سرعت رسیده است که از هم اکنون میتوان توفیق دانشمندان را پیش بینی کرد.
به خیام دانشمند و متفکر بزرگ ایران و دیگر دانشمندان در سراسر جهان که دغدغه ی شناخت جهان هستی را داشته اند، مژده باد که امروز دیگر سخن در باره ی کائنات"از سر سودا" نیست. خیالبافی و اوهام پردازی در تحقیقات دانشمندان، جایی ندارد. از تنگناهای تاریک بی دانشی و احیانا حجره های عوامفریبی سوداگران نادانی که بگذریم به فضای باز دانش و کاوشهای عمیق و دقیق علمی میرسیم که کاوشگران حقایق در آنجا سرگرم مطالعه ی آفرینش طبیعت و جهان هستی و پرتلاش مترصد رفع مجهولات و پاسخ به پرسشهای متفکران گیتی اند. آزمایشگاههای مجهز زمینی و ماهواره ای با دوربینها و دستگاههای دقیق آزمایشگاهی در نقاط گوناگون جهان و در فضای سیارات و کرات دیگر ، در خدمت دانشمندان عالیقدر علوم، به کشف حقایق جهان هستی مشغولند.
یافته های علمی انسان که همه را امکانات طبیعت در اختیار دانشمندان گذارده است، به حدی رسیده اند که اگر خیام پس از نهصد سال، به جهان زندگی باز گردد، با حیرت خواهد دید که چه بسیارند آنان که شباروز سرگرم"سفتن گوهر اسرار در بحر وجودند" !! دانشمندان،بطن طبیعت این مولود چند میلیارد ساله را شکافته، به پدیده هائی همچون برق، اتم،امواج الکترونیکی و،و،و، دست یافته اند که بیاری آنها، چهره ی جهان را دگرگون کرده و آدمی را به اوج اعتلای علمی رسانده اند.در مدت کوتاه نزدیک به دوقرن،انسان را به جائی رسانده اند که با فشردن یک یا چند تکمه،ظرف چند لحظه با مخاطبان خود در هرجای جهان،تماس کتبی و شفاهی میگیرد،آنان را میبیند،مشاوره و معامله میکند.
اگر با حضور عقل و ادراک و با استفاده از اندیشه ی منطقی،به دستاوردهای دانش، مانند کامپیوتر، اینترنت، رادیو، تلویزیون و، و، و، و سرعت عمل آنها دقیق شویم، در می یابیم که جهان هستی، متشکل ازدو جزء است:1- طبیعت 2-جهان طبیعی. طبیعت جزء غیر مادی و نیروی سازنده و جهان طبیعی جزء مادی، ساخته و پرورده ی طبیعت است.
اینکه به اهمال برخی فضاهای سرسبز،مصفا و دلگشارا،طبیعت میخوانیم،درست نیست. در گردشگاهها می نویسند:لطفا طبیعت را آلوده نکنید!! گردشگاه،زمین،دشت،صحرا و هر محیط و موجود غیر مصنوع که در جهان،از زمین تا لایتناها هست و کل مجموعه ی جهان طبیعی، همه زائیده و پرورده ی طبیعت هستند.
موجودات طبیعت نیستند،طبیعی هستند. طبیعت موج فعل و حرکت است،جوهر و نفس فعل و حرکت، یعنی مطلق پدید آمدن،شدن و جریان یافتن است. ظاهرا فاعل و محرک ندارد. خودکار، خودسر، خودگرد، سازنده و مخرب است. "کوزه گر دهر است، میسازد و باز بر زمین میزندش." مبداء،منتها،ماقبل،مابعد و ماوراء ندارد. ماوراء الطبیعه اصطلاحی فلسفی- اعتباری است که با توجه به بی کرانه بودن طبیعت،مبنای
عقلی ندارد. هم فلسفه باید اعتبار آن را تشریح کند. خوشبختانه فیلسوفان الهی و عرفای بزرگ اسلامی، تقریبا به صراحت اعلام میدارند که منظورشان از اصطلاح ماوراء الطبیعه،همان ذات و نیروی لم یزل و لا یزالی است که فاعل،محرک و خالق طبیعت است و این نظر فلسفی، بسیار عالمانه، فاضلانه و قابل قبول است. عقل،علم ومنطق هم می پذیرند که خالق هرچیزدر خارج وماوراء آن چیزقراردارد .طبعا طبیعت که چیزی جز موج فعل و حرکت نیست،نمیتواند ازاین قاعده مستثنا باشد. طبیعت حرکتی است که درمسیر آن عقل و نظم هم تولید میشود اما خود فاقد عقل،علم،اراده و ادراک است. (چون طبیعت،جسم جاندار و شخص نیست تا درونش قرارگاه عقل و دیگر نفسانیات باشد).
وجود نطفه درجانداران و گیاهان؛وجود زندگی یا روح در نطفه ی جانداران؛رنگ،بو،طعم و مزه در گلها و میوه ها؛ژنتیک و جریان توارث در امور زیستی؛تکامل انواع و انتخاب اصلح در موجودات زنده؛ سرعت متفاوت رشد در مراحل حیات،از نطفه به جنین و از تولد نوزاد تا رشد کامل آن؛دریافتهای مغز و توانائیهای آن در عقل،فکر،هوش،حافظه،نبوغ و استعدادات حسی؛دگرگونی در جهان ستارگان، زمین، گیاهان، دریاها،موجودات جاندار و بی جان؛امواج گسترده ی مخابراتی،اینترنتی،رادیو-تلویزیونی و، و، و، همه ساخته و پرورده ی همین حرکت است که آنرا طبیعت میخوانیم.یعنی طبیعت: کنش، پویش، زایش، رویش، آفرینش، ایجاد، تولید، تخریب، تبدیل، انقراض، انهدام، و، و، و، است.
این پرسش عقل که: طبیعت یاحرکت خود چگونه پیدا شده است؟! امروز- بعداز اظهارنظرهای فیلسوفانه- تنها یک پاسخ دارد؛اینکه"هنوز قاطعانه نمیدانیم" و بهتر است فعلا به همین پاسخ راستین، بسنده کنیم تا دانشمندان علوم که مانند ارائه کنندگان فرضیه ی بیگ بنگ،همواره مترصد فرصت هستند، به عقل پرسشگر پاسخ علمی - منطقی گویند. اما به مقتضای قاعده ی"ما لا یدرک کله،لا یترک کله" روشن است که در اینجا سخن از چگونه پیدائی طبیعت نیست بلکه از خود طبیعت موجود،سازنده و پرورنده است که سلطه ی خودرا برتمام اجزاء جهان به اثبات رسانده و به نمایش گذارده است. امروز واجب است که تلاش انسان برای شناختن و شناساندن طبیعت و حوزه ی اقتدار و عمل آن-چنانکه هست و در همه ی جهان احساس و ادراک میشود - همواره در صدر تلاشهای علمی مدارس و دانشگاههای سراسر جهان قرار گیرد، حتی اگر هرگز ندانیم که طبیعت خود چگونه پیدا شده است.
انصافا عمر انسان درزمین-از ابتدای غارنشینی تا امروز-خیلی کوتاهتر از آن بوده است که آدمی فرصت پاسخگوئی محققانه به همه ی پرسشهای عقل را یافته باشد.بیش از سیصد سال است که پژوهشگران دانشمند میکوشند تا از طریق شناخت کاملتر توانائیهای طبیعت،بالاخره پاسخی برای چگونه پیدائی خود طبیعت بیابند.هرچند که تاکنون توفیق کامل نیافته اند اما توفیق سفر انسان به سیارات و گردش
و کاوش ماهواره ئی در حول و حوش منظومه ی شمسی،جزئی از توفیقاتی است که شاید بتواند آدمی را به پاسخی قطعی برساند.پاسخی که البته با توسل به تخیل،حدس،فرض و بیرون از تحقیقات علمی - آزمایشگاهی، هرگز بدست نمیآید چنانکه هزاران سال نیامده است.
اینکه در آینده بدانیم مثلا (بیگ بنگ)یا هر عامل دیگر،سبب پیدائی طبیعت شده است یا هرگز ندانیم،لزوما در ماهیت طبیعت چند میلیارد ساله که امروز هست،خللی وارد نخواهد شد. طبیعت حاضر در تمام جهان طبیعی همچنان فعال و منشاء همه ی یافته های علمی انسان،باقی خواهد ماند.
عقل آدمی و دانش فراگیر و گسترده در عصر حاضر، هر پدیده و موجودی را که در جهان عنوان ((طبیعی)) دارد، فقط زائیده و پرورده ی طبیعت میدانند که از همه مهمتر، پدیده ی حیات انسان، حیوان و گیاه در زمین است که امروز دانشمندان جهان در طبیعت دیگر سیارات منظومه ی شمسی، مانند ماه و مریخ هم به جستجوی آن برخاسته اند.(عاقبت جوینده،یابنده بود).

Hossein Mansouripour در ‫۱۰ سال و ۹ ماه قبل، یکشنبه ۲۵ خرداد ۱۳۹۳، ساعت ۲۲:۰۶ نوشته:

8 _نقد و انتقاد
نقد وانتقاد
در سالهای پیش، تمام موجودات جهان را به سه بخش جماد، نبات و حیوان تقسیم میکردند و درگفتارهای آموزشی کمابیش، عناصر اربعه: خاک، آب، آتش و باد را اجزاء ترکیب کننده ی آن سه بخش میشناختند. بتدریج و به یاری دانشمندان، انرژیها، گازها، عناصر شیمیایی، امواج نامرئی مخابراتی و انعکاسی، اشعه ی گوناگون اکتشافی، صداها، تصویرها و غیره شناخته شدند و قدم به عرصه ی زندگی انسان گذاردند
دگرگونیهایی که از گذشته تا امروز در زندگی انسان روی داده است، نتیجه ی همین شناختهای دیروز و امروز است که آنهارا به نام "دانش" میشناسیم. امروز آنانکه قلم بدست میگیرند و میخواهند در باب آگاهی یا آموزش دیگران چیز بنویسند، ناچار باید استفاده از دانشهای جدید را نیز در آثارخود منظور دارند
در تابستان امسال یک روز با خانمی هوشمند و محترم که هیچش از پیش نمیشناختم، ملاقاتی داشتم. از رفتار و گفتارش وقار و شخصیت ممتاز یک خانم فرهیخته پیدا بود. میگفت تا کنون سه مقاله از نوشته های مرا خوانده است. تقریبا بی پرده و صریح و در عین حال با کلامی که از فحوای آن نوعی انتقاد نه چندان ملایم استشمام می شد، گفت آقای محترم! من که همیشه کتاب و مقاله میخوانم و خواندن سرگرمی من شده است، در نوشته های شما به مطالبی برخورده ام که تا کنون در جایی نخوانده و نشنیده ام. پرسیدم مثلا؟ گفت مثلا شما از رویا و نادرست بودن تعبیر خواب، از طبیعت و تعریف آن، خلاف آنچه در باور مردم هست، از روح و آمیخته بودن آن با جسم و ... نوشته اید و خیلی به آنها شرح و بسط داده اید. دغدغه ی شما چیست؟ میخواهید چه معنایی را توضیح دهید؟! خیلی از نرمگویی و در عین حال از صراحت بیان او خوشم آمد. تشکر کردم و پرسیدم شما خودتان هم مینویسید؟ گفت نه. اما فرض کنید که من هم مقاله نویس هستم. چه فرق میکند؟
گفتم فرق میکند. تا چه بنویسید و برای که بنویسید؟!! "تفاوت از زمین تا آسمان است" اینکه فقط چند مقاله یا کتابهای متعدد بنویسید، خیلی فرق نمیکند. اما هرکه به هرمقدار بنویسد، در حد خود مسوول است حتی اگر فکاهی و جوک بنویسد. آنکه در نوشته های خود، گام در مسیر آموزش فکری همگان می نهد، وجدانا و عقلا در قبال همه ی مردم جهان متعهد است. مسوول است تا معانی و عبارات خود را دقیقا کنترل و مانند معادلات ریاضی، معلوم و مجهول قضایا را معرفی کند
سرکارخانم، من کوشیده ام تا طبیعت را که تا کنون هیچگاه برای آن تعریفی ندیده و نشنیده ام، بر مبنای شناختهای علمی امروز، تعریف کنم. سعی کرده ام همانطور که در فیزیولوژی، جسم انسان را تشریح میکنند و اعضاء و اجزاء را از یکدیگر باز میشناسند و میشناسانند، روح را؛ روح نامرئی اما موجود را که در جسم تمام جانداران زنده هست، هم بر آن مبنا توضیح دهم. اینها بعضی از دغدغه های فکری من بوده است که سالها در موردشان اندیشیده ام و نتیجه ی آن همین دوسه مقاله است که شما خوانده اید. خیلی دلم میخواست، کسانی دغدغه ی شناخت این موارد را که بعضا هنوز هم در من هست، می داشتند، به پرسش ها پاسخ میدادند و مینوشتند تا من مجبور نباشم، خلاف میل خود، از این سیاق مطلب بنویسم یا با کسی محاجه کنم
بسیار کسان هستند که میخواهند حقیقت و تعریف درست و دقیق بعضی از موجودات کمتر شناخته یا ناشناخته را بدانند. هستند کسانی - و البته باید باشند - مانند خیام که میخواهند بدانند که خود کیستند یا چیستند.
دشمن به غلط گفت که من فلسفی ام + ایزد داند که آنچه او گفت نی ام
لاکن چو به این غم آشیان افتادم + آخرکم ازآنکه من بدانم که کی ام؟
خانم خوب، قبول کنید که جهان امروز، جهان پیشین نیست. انسانها کما کان میخواهند بدانند. اما دانشها تغییر یافته اند. دانش انسان تا همین یکصد و پنجاه یا دویست سال پیش، بر شناخت همه ی امکانات و نیروهایی که طبیعت به رایگان در اختیار انسان میگذارد، اشراف نداشته است. انسانهای آن زمان در حال وهوای بی دانشی یا کم دانشی، اگر نمیدانستند یا کم میدانستند، معذور بودند. در این مورد از ایام کودکی خود، خاطره ای دارم.
یک روز با خواهرم که قدری از من بزرگتر بود و با بچه های خاله ام، به باغ بیرون شهر دائیمان رفته بودیم که با بچه های آنها بازی کنیم. به دائیمان آق دایی و به همسر او، زن آقدایی میگفتیم. آن روز تا شب و تا عصر روز بعد آنقدر باران آمد و آنقدر سیلاب در باغ راه افتاد که زن آقدایی به وحشت افتاد. در آن باغ دو سه کارگاه قالیبافی هم بود. چند زن و مرد بافنده که همانجا منزل داشتند، برای دایی ما قالی میبافتند. کارگران به زن آقدایی پیشنهاد کردند که هرچه مس و طاس میراثی در باغ هست، بیاورند و حاضران هریک با چوب یا هروسیله ی دیگر بر آن مس و طاس ها بکوبند و رو به آسمان، ندبه و دعا کنند تا باران بند آید. هیچکس نمی پرسید که این راهنمایی کارگران بر چه معیار و مبنایی قرار دارد؟!! همینکه گفته شده است پس درست است و باید انجام داد!!؟ برای ما که بچه بودیم، شرکت در آن مراسم و شنیدن موسیقی خاصی که از نواختن بر ظروف مسی حاصل میشد، تفریحی کودکانه و خوش آیند بود.
بعد از ظهر داییمان که به شهر رفته و با الاغ مخصوص خود، خیس و باران خورده برگشته بود، برهمه ی ما کوچک و بزرگ، نهیب زد که چه میکنید؟!! جمع کنید این بساط مسخره را، حالا دیگر کارتان بجایی رسیده است که به دستگاه آفرینش امر و نهی میکنید؟!! کفر میگویید؟!! شما را چه به این فضولیها!!؟
در این حال افراسیاب نوکر تیره پوست و میانسال آقدایی، که همیشه از خانه تا حجره و بالعکس اورا همراهی میکرد و احیانا راننده و دهنه دار الاغ هم بود تا به خودش و راکبش آسیب نرساند، زورش به ما بچه ها رسیده بود. هی سرکوفتمان میزد، فسقلیهای کافر، میدانم باهاتان چکار کنم، آخر ببینید من فقط چند ساعت از اینجا دور بودم، شما ریزه میزه ها چه دسته گلهایی به آب داده اید؟؟
دایی من، مردی سخت مذهبی و معتقد و از این جهت زبانزد آشنایان بود. در بین اقران و اقوام تنها او بود که دروس مکتبی آن زمان را به پایان رسانده و به اصطلاح، ملا یعنی تحصیلکرده بود. اما امروز، هر چند که به گفته ی سعدی، "همه چیز را همگان دانند و همگان هنوز از مادر نزاده اند." خیلی از میزان بی دانشیها کاسته شده است. در جهان هیچکس معذور نیست که بر دانسته های پیشین خود بسنده کند. زمان، زمان خود آگاهی و بیشتر دانستن است. باید تلاش کرد. باید آموخت. به تاکید حافظ باید بیدار بود
کاروان رفت وتودرخواب وبیابان درپیش + کی روی،ره زکه پرسی،چه کنی،چون باشی؟
نقطه ی عیش نمودم به تو،هان سهو مکن + ورنه چون بنگری ازدایره بیرون باشی
همین دانش هوا شناسی را که هر روز چند بار، پیش بینی جریان هوا را برای چند روز یا هفته ی آینده اعلام میدارد، با کوبیدن بر مس و طاس میراثی و امثال آن مقایسه کنیم
شما خانم محترم، آیا هرگز تعریف طبیعت را - که طبیعت چگونه و چکاره است و جنس آن از نوع چیست؟؟ - در جایی دیگر خوانده یا شنیده اید؟! آیا شما که خود یک موجود طبیعی هستید، نباید در این عصر دانش و بیداری، تعریفی از طبیعت داشته باشید؟ نباید نیرویی را که دائما سلولهای شما را میسازد یا باز سازی میکند، بشناسید؟" آخر کم از آنکه خود بدانید کی اید؟! "
آیا شما که خود جزیی از جهان طبیعی هستید، جریان طبیعت را که چند سال با نیروی آن زنده اید، حرکت میکنید، میبینید، میشنوید، تعقل و تفکر میکنید،نفس میکشید، و "هر نفسی که فرو میرود، ممد حیات است و چون برمیآید، مفرح ذات " در وجود خودتان حس نمیکنید؟! و به عقل، در نمییابید؟!
من نظر خودرا در ماهیت طبیعت به روشنی نوشته ام. هم در آنجا نوشته ام که جهان هستی، متشکل از دو جزء است، یکی طبیعت که خود موج فعل و حرکت خود کار و سازنده است؛ دیگری جهان طبیعی، که ساخته ی دست طبیعت است. واین هر دو ( طبیعت و جهان طبیعی ) همواره با هم هستند و غیر قابل انفکاکند. با مثالهای روشن و با استناد به نظر و نوشته ی دانشمند معروف، "زیگموند فروید" نوشته ام : رویا، مربوط به گذشته و مسبوق به سابقه است و هر گز از آینده خبر نمیدهد. شما میتوانید در رویاهای خود دقت و منصفانه قضاوت کنید. نوشته ام که: نطفه ی جانداران، موجود ذره بینی زنده؛ مرکب از جسم و روح است که به صورت طبیعی تولید میشود. اگر باور ندارید، به کتابهای فیزیولوژی جانوری و به فیزیولوزیستهای انسانی و حیوانی مراجعه کنید. اما لطفا آن سه مقاله ی مرا یکبار دیگر با دقت بیشتر بخوانید، بسنجید و نقد کنید. شاید نظر من درست باشد. با خرده گیریهای تنها، یک گام هم پیش نمیرویم. فقط درجا میزنیم.

اقرار میکنم که خیلی کمتر از آنچه نمیدانم؛ میدانم. اما به تجربه در یافته ام و به روشنی میدانم که آنچه سبب آمادگی و شفافی اذهان و توجیه افکار موافق و مخالف در آثار و نوشته های گوناگون میشود، همین خرده گیریهای عالمانه است که لزوما باید صورت گیرد و ممنونم که شما با صراحت آن را در مورد مقالات من اعمال میکنید
از صحبت دوستی به رنجم + که اخلاق بدم حسن نماید"
عیبم هنر و کمال بیند + خارم گل و یاسمن نماید
"کو دشمن شوخ چشم چالاک + تا عیب مرا به من نماید
اگراز حضرت سعدی اجازه میداشتم، بیت آخر قطعه ی بالا را، به صورت زیر تغییر میدادم
"!........کو منتقد امین بی باک؟ + تا"
انتقادگران، اگر با مراعات امانت، پاکدلانه اما صریح و بی پروا؛ در بررسی مقالات و نوشته ها، کنجکاوی و باریک بینی کنند، عملشان قطعا در زمره ی نقد و تنقیح مقالات و آثار، شمرده میشود. آنان نه دشمنان شوخ چشم، که دوستان اصلاحگر، محترم و ارزشمندند.
خانم گرامی؛ من خود پرسشهای فراوان دارم که شما قطعا در آن مقالات خوانده اید. تا زنده ام اگر پاسخ سوالات خود را در نیابم، همواره طلبکار دانش و دانشمندان و در جستجوی دانستن نادانسته های خود هستم. هرگز موضعی و محلی نمینویسم. "سخن مرا روی با صاحبدلان جهان است" با آنانکه تفکر منطقی و تعقل را، وجهه ی همت خود قرار میدهند و در تولیدات فکری، مناظرات و آثارخود، هرگز به حریم منطق، علم و عقل تجاوز نمیکنند.

اصغر در ‫۱۰ سال و ۶ ماه قبل، چهارشنبه ۱۲ شهریور ۱۳۹۳، ساعت ۲۲:۵۰ نوشته:

با عرض سلام خدمت اهل دلان
حسین شفیعی خواننده و نوازنده اصفهانی متن کامل 5 بند را خوانده است.

رضا در ‫۱۰ سال و ۳ ماه قبل، شنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۳، ساعت ۰۰:۰۵ نوشته:

به نام خدا
ادعایی در مطالعه و دانش ندارم فقط میدانم که فرهنگی بسیار غنی داریم که مانند آتش زیر خاکستر است و اگر این آتش مجال یافته رخ نماید عالمی از روشنایی آن بهره خواهد گرفت و یادمان باشد که این مجال فراهم نمیشود مگر با خواندن این اشعار و تشویق دیگران به خواندن وتفکر در این خصوص.شاعران مشهور ما جهت سرگرمی شعر نگفته اند شعر آنان مانند جلدی بسیار زیبابرای یک کتاب یا نوشته ای مرغوب است و اصل محتوای آن کتاب میباشد ،بنابراین متوجه باشیم که این اشعار زمانی اثر گذار میشوند که ما را به خدا که همان محتوااست نزدیک کنند.

بهمن هاشمی در ‫۱۰ سال و ۳ ماه قبل، چهارشنبه ۱۹ آذر ۱۳۹۳، ساعت ۰۹:۵۱ نوشته:

به نظر من بزرگان با آگاهی کامل نسبت به مسائل شریعت و در جهت باز شدن دید انسان ها نسبت به زندگی و نسبت به انسان های دیگر و اینکه تصور نکنند هرکه جز آنهاست گمراه و خود در راهند و اینکه هدف از خلقت انسان معرفت به دوست بوده و در این راه انسانیت شرط اول و امانت خداوند است ، گفتارهای مختلف در قالب شعر و یا متون دیگر بیان میکنند و معمولا در قالب متون عرفانی ( البته نباید دچار اشتباه شد و متون عرفانی را جدا از شریعت و یا آداب دینی دانست بلکه شیوه ای لطیف و بردل نشین و روحانی در راه خداپرستی و دوست شناسی می باشد ) بوده است.به نظر من نظر جناب هاتف از این ترجیح بند احترام به انسان های دیگراندیش و دانستن این موضوع که انسان های دیگر در راه های دیگر نیز می توانند با خلوص نیت به دوست راه یابند و از نفسانیت و وساوس شیطانی در امان باشند همانگونه که قرآن از زبان شیطان می گوید " به عزت و جلال تو قسم که خلق را تمام گمراه خواهم کرد - مگر آن دسته از بندگانت که دل از غیر بریدند و برای تو خالص شدند "

روفیا در ‫۱۰ سال و ۲ ماه قبل، دوشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۳، ساعت ۱۸:۲۷ نوشته:

عزیزان شما فقط یکبار دیگه ای ابیات رو بخونید :
در کلیسا به دلبری ترسا
گفتم: ای جان به دام تو در بند
ای که دارد به تار زنارت
هر سر موی من جدا پیوند
ره به وحدت نیافتن تا کی
ننگ تثلیت بر یکی تا چند؟
نام حق یگانه چون شاید
که اب و ابن و روح قدس نهند؟
لب شیرین گشود و با من گفت
وز شکرخند ریخت از لب قند
که گر از سر وحدت آگاهی
تهمت کافری به ما مپسند
در سه آیینه شاهد ازلی
پرتو از روی تابناک افگند
سه نگردد بریشم ار او را
پرنیان خوانی و حریر و پرند
تا ببینید هاتف چه شاعر پست مدرنی بوده در دویست سال پیش با اون فقدان ارتباطات و اطلاعات !
اولا با چه مهری راجه به اون ترسا صحبت می کنه و اونو دلبر خطاب میکنه در حالی که باهاش اختلاف عقیده داره !
حالا ما تو عصر ارتباطات نمی تونیم صدا های مخالف رو تحمل کنیم و میخوایم همه مخالفا رو به جرم اینکه مثل ما فکر نمیکنن حذف کنیم .
چه کوتاه و دلنشین تو چند بیت وحدت وجود رو توضیح میده . که فقط یک وجود تو دنیا هست و همه کائنات بهم متصل هستند و اگر اسامی مختلف یا بروز متفاوت دارند این جزو ماهیتشونه و هویتشون با هم یکیه و از جنس هستیه .
ای که دارد به تار زنارت
هر سر موی من جدا پیوند
فهمیدن این نکته نبوغ محضه !

محمود.دشتستان. در ‫۱۰ سال و ۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۲ اسفند ۱۳۹۳، ساعت ۱۶:۲۶ نوشته:

سلام به همه.این ترجیع بند بسیار بسیار زیبا بود و واقعا جای تقدیر از شاعرش دارد ولی نه در حدی که بخواهیم آن را با شاهکار ادب پارسی ...ترجیع بند سعدی....مقایسه کنیم.بی هیچ شکی ترجیع بند سعدی از همه ی اینها بالا تر است.پاینده باشید...

جلیل Jalilomidi@yahoo.com در ‫۱۰ سال قبل، یکشنبه ۲ فروردین ۱۳۹۴، ساعت ۱۰:۲۰ نوشته:

درود بر Hossein Mansouripour

سین در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۴، ساعت ۲۱:۴۲ نوشته:

به جناب ابوطالب رحیمی
توضیحات خوب شما مورد استفاده حقیر قرار گرفت اما نکته مهمی که تذکرش لازم مینماید این که: عالم شعر و شاعر فراتر از عالم کاشف و مخترع هست. "پیش و پسی بست صف کبریا/ پس شعرا آمد و پیش انبیا"
عالَم شعر عالَم حکمت است و عالَم عِلم عالم تجربه! و هر آیینه حکمت فراتر از تجربه است.
با آرزوی توفیق روزافزون برای شما

یاسر در ‫۹ سال و ۱۰ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۴، ساعت ۲۰:۱۳ نوشته:

من تو این موندم که آیا واقعا استاد سخن داره به اتم اشاره میکنه :
دل هر ذره را که بشکافی
آفتابیش در میان بینی ؟؟؟
هرچه بیشتر میخونم اشعار و بیشتر تو فکر میرم

حسین منصوری پور در ‫۹ سال و ۱۰ ماه قبل، پنجشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۴، ساعت ۰۵:۳۲ نوشته:

جناب ابوطالب رحیمی،سلام.یادداشت بسیارروشنگر وتذکرعلمی ،مفید واستادانه تان را درحاشیه ی "ترجیع بند" بی نظیر حضرت هاتف اصفهانی خواندم وبسیار استفاده کردم.امروز دراین عصر دانش وبیداری،گرایش به عقل،علم و منطق ونیزسنجیده گفتن واندیشیدن،ضرورت تام وتمام دارد.
لطفا در همین حاشیه و درحاشیه ی غزل 184 ازحضرت حافظ،پیشگفتار ومقالاتی چند از بنده را بخوانید. ممنونم.

افشین در ‫۹ سال و ۱۰ ماه قبل، چهارشنبه ۶ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۱۴:۰۸ نوشته:

جناب آقای حسین آذرنیا
لازم دیدم برای سو برداشتی که از این شعر عرفانی داشتید دوسه جمله بگویم ان شاالله برای سایر دوستانی که ممکن است مثل شما فکر کرده باشند نیز مفید باشد:
شما نوشته اید:
فراموش نکنیم که کل این شعر بار معنایی بسیار بدی دارد .
همه عالم یک هست و هیچ نیست جز او
وحده لا اله الا هو
این جمله این معنی را می دهد که هر چیز در عالم برای خود خدایی است . در این صورت شأن همه ی مخلوقات با خالق یکی می شود . (به عنوان مثال شأن فضولات حیوانات با انسان ها و خدا یکی می شود .)
------------
دوست گرامی به این نکته توجه بفرمایید که جناب هاتف نمیفرماید که:
" همه چیز یک خداست"
بلکه میفرماید که:
" یک خدا همه چیز است"
این دو جمله خیلی با هم فرق دارد. کمی تامل بفرمایید.
جمله اول همانطور که شما فرموده اید شرک محض است اما جمله دوم توحید ناب.
توضیح بیشتر اینکه
جمله اول ترجمه کلمه لاتین Pantheism است که در ترجمه های فارسی گاها به غلط به معنی وحدت وجود معنی میشود. در صورتی که معنی وحدت و جود در واقع همان جمله دوم هاتف است که: خداوند متعال همه چیز است. و در وجود هیچ چیزی جز تنها و جود قایم به ذات موجود، وجود ندارد.
تایید قرآنی فهوای این شعر یعنی جمله دوم اینست که " فاینما تولوا فثم وجه الله"
یعنی هر جا را که بنگرید وجه خدا یا تجلی خدا را میبینید.
یکبار دیگر به تشابه آیه فوق و بیت زیر دقت کنید:
یار بی‌پرده از در و دیوار
در تجلی است یا اولی‌الابصار
ببخشید که از دو سه جمله بیشتر شد. امید وارم برای سایر دوستان هم مفید باشد.

محمد بی غم در ‫۹ سال و ۹ ماه قبل، پنجشنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۲۱:۱۰ نوشته:

با توجه به تناسبات عروض به نظر حقیر می بایست در مصرع دوم بیت سوم از بند سوم از کلمه ی باده خاوران استفاده شود

رضا در ‫۹ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۵ آبان ۱۳۹۴، ساعت ۲۱:۰۵ نوشته:

فوق العاده و زیبا بود انشاءالله که بتوانیم به این مقامات بلند معنوی دست پیدا کنیم و پیری دانا و دارای روح قدسی را بیابیم تا جرعه ای از می عشق را به ما بدهد تا ما هم جزء ملکوتیان و جبروتیان شویم و چشم دلمان نادیدنیها را ببیند.
که به راستی نادیدنیها دیدنیست.
یا علی

مرتضی در ‫۹ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۳ آذر ۱۳۹۴، ساعت ۰۱:۳۹ نوشته:

سلام
در سایت لغتنامه، ذیل عنوان هاتف، ترجیع بند هم درج شده که در آنجا
این بیت
"لب شیرین گشود و با من گفت
وز شکرخند ریخت از لب قند"
به این صورت هست
وز شکرخنده ریخت آب از قند
و جالب اینکه در توضیح آن، وحید دستگردی نوشته است که بعضی نسخ، "از لب قند " نوشته اند که غلط است.
سایت مربوطه: "پارسی ویکی"
به نظر من ممکنه بعضی ناشران اشتباهاتی انجام دهند که خود مصحح اصلی انجام نداده.
پیروز باشید.

علی بهزادی در ‫۹ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۴، ساعت ۱۸:۴۷ نوشته:

با سلام و درود به همه ی دوستان
از دوستان آیا کسی هست که از شاعر گمنام "فانی اردبیلی" کتاب شعری داشته یا خوانده یا دیده باشد؟؟
به یک ترجیع بند بی نهایت زیبا برخورده ام که به شخصی با این نام نسبتش داده اند: "فانی اردبیلی"
جالب اینجاست حتی در گوگل هم نامی از این شخص برده نشده!
باری، پوزش بنده را بپذیرید اگر این مطلب را در این صفحه عنوان کردم

مرتضی در ‫۹ سال و ۳ ماه قبل، شنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۴، ساعت ۲۲:۲۱ نوشته:

سلام
دوست عزیز علی بهزادی!شاید اسم آن شاعر فانی خویی باشد.البته مطمئن نیستم.
پیروز باشید

اصطهباناتی در ‫۹ سال و ۳ ماه قبل، دوشنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۴، ساعت ۱۳:۰۷ نوشته:

ترجیع بند هاتف اصفهانی را بصورت صوتی یا همان پادکست در این لینک می توانید بشنوید:
پیوند به وبگاه بیرونی

Hamishe bidar در ‫۹ سال و ۳ ماه قبل، دوشنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۴، ساعت ۱۶:۰۵ نوشته:

ســـاقی مستـــان

در جهان جان چو من یک عــاشق هشیـــار نیست
یک سر مــوی مـرا پیـــوند ننـــــگ و عـــــــار نیست
هیچ جامی در جهان چون جام من سرشـار نیست
خـــورده ام زان مـــی که انـدر خــانه خمــار نیست
دیــده ام یــاری که مثلش در همـه اقطــــار نیست
هـر که عــاشق پیشــه نبـود غیـر انســـانش بدان
نیست غیــر از عشق جـانــان معنی کــون و مکان
عـاشق و معشــوق با هـــم بیـن بهــــــر دور زمان
واقف دم بـــاش ای دل در میــــان جســم و جــان
وصــل و هجــری جــان من مـا بین ما و یـار نیست
آفتــاب عشـق از نقطــه ای ســـــــر بــــر کنـــــــد
گـرچـــه مغـــرب باشد آنجـــا مشــرق خــــاور کند
هـــر زمـــان با عشقبـــازان جلــــوه دیگـــــــــر کند
زآتــش عشقـــش وجـودت جملـــه خاکستـــر کند
او چــه دانــد کــز ره تحفیــق بـــر خــــوردار نیست
نــور حــق بینــی هــویـدا گر گشـایـی چشم جـان
در دل هـر ذره ای خــــورشیــد مـی بینــی عیـــان
دیــده ای خــواهــم که بشنــاسد خــداونـد جهان
کـو بصیــری تـا نشـان یـابـدز یــــــــار بــی نشـــان
چشــم دل بگشـاکه غیر از ذات حــق دیـار نیست
نیست در هـــر صــورتی ظاهــر بغیــر از ســـر یـار
جلـوه حـــق را نبینــد عــاشــق نقــش و نگــــــار
نیست شـو پیش جمــال یــار هستــــــی را گذار
تـا بچشـم جـــان و دل بینـــی جمــــال کــــردگار
چشم هــر نــا اهل و جـــاهل قابل دیـدار نیست
بوالحکـم بـو جهـل شد از جهــل بگــــذر از خودی
بگــذر از خــود تا کـه بینــی نــور پـــاک احمــــدی
منکـر احمــد کجــا نوشـد ز جـــام ســـــــــرمدی
نیک را بس فــــرقها بـــاشد بـــــــرادر از بـــــدی
بـولهـب واقـف ز سـر احمــــــد مختـــــــار نیست
نیست شـو تا کل عــــالــــــم را ببینـی یک عدد
احمــد و مـوسی و عیسی را بـود یک مستمــد
اختـلاف صـورت است این نیست جـز فـرد صمـد
میـم احمـد چون که فانی گشت می گردد احد
جـان من اسـم احـد را حـــــاجت تکـــرار نیست
بحــر معنــی یک بـود امـــواج صــــورت بیشمــار
مــی ز یک خـــم است لیکن نشـآه او صد هزار
هـر سـری باشد بنـوعی مست عشـق کردگار
هـر که را در دل نبـاشد نقـش مهــر و مهـر یـار
صبـح فــردا در مقــام یــــــــار او را بــــار نیست
هـر که عاشق نیست بـر گــو بـاده در سـاغر مکن
جـــان من گــر عـــاشقی تـــرک می احمــــر مکن
زاهـدءمنعــم ز عشـق و عـــــاشقـی دیگــــر مکن
بیـش از ایـن تلقینــم انـدر مسجــد و منبـــــر مکن
کار ما عشق است غیر از عشق ما را کار نیست
ســـاقی مستـان چـو خمـر عشق در پیمانه کرد
ای بسـا پیمــان شکن کــو خـویش را بیگـانه کرد
ترک چشـم نیــم مستش عــالمی افســانه کرد
عـاقلان را ســر به سـر از یک نظر دیـــوانـــه کرد
مست و مـدهـوشنـد یک تن آگه و بیــدار نیست
چــونکــه از روز ازل شد عشق یــارم ســرنوـشت
نی هراسم از جحیم است و نه شوقم از بهشت
غــافل آنکــو یــــــار را بهــر بهشت از کف بهشت
در حـــریم کعبـــــــه و دیـــر و کلیســــا و کنشت
مطلـب و مقصــود ما غیـــر از جمــال یـــار نیست

**********
شعر از : فـــانی اردبیلــی

پرند در ‫۸ سال و ۹ ماه قبل، پنجشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۵، ساعت ۱۹:۰۳ نوشته:

معنی ای دو بیت چیه؟! کسی میتونه کمک کنه؟!!
پیر خندان به طنز با من گفت:
ای تو را پیر عقل حلقه به گوش
تو کجا ما کجا که از شرمت
دختر رز نشسته برقع‌پوش

محمدحسین زارعی در ‫۸ سال و ۸ ماه قبل، جمعه ۲۵ تیر ۱۳۹۵، ساعت ۰۹:۴۷ نوشته:

درود.جناب مشایخی فرمودند :((ترجیع بند ،تثلیث را توجیه می کند)) چه ربطی دارد ؟ این توجیه وحدت وجود ازنوع اطلاقی اشتراکی آنست
نه تثلیث .سپاس

سامان در ‫۸ سال و ۶ ماه قبل، چهارشنبه ۲۴ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۴:۴۱ نوشته:

جناب استاد حسین شفیعی این ترجیع بند را به صورت کامل با تارنوازی اجرا نموده اند . جهت دانلود می توانید به کانال تلگرام ایشان در لینک زیر رجوع کنید.
پیوند به وبگاه بیرونی

بهروز امینی در ‫۸ سال و ۵ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ مهر ۱۳۹۵، ساعت ۰۹:۴۲ نوشته:

من هم مثل هاتف از مسلمان بودنم پشیمان بودم و گذاشتم کنار این دین بیابانیو - زنده باد کیش مهر

چیزری در ‫۸ سال و ۲ ماه قبل، پنجشنبه ۱۶ دی ۱۳۹۵، ساعت ۰۵:۳۱ نوشته:

با سلام و درود بر تمام کسانی که به هر نحوی به ادبیات فارسی خدمت میکنند ... این شعر را خواندم و بسیار لذت بردم ... فقط نکتۀ بسیار کوچکی به چشمم آمد که شاید ذکر آن بی فایده نباشد : در بند آخر این شعر و بیت چهارم « کوروش قائد و عصا طلبی * بهر این راه روشن و هموار » اگر کلمۀ کوروش جدا از هم نوشته شود « کور وش » خواندن و فهم آن راحت تر است ... چون من بار اول آن را کوروش « مثل پادشاه هخامنشی » خواندم و چند ثانیه گیج بودم و بعد از کمی کلنجار رفتن با کلمه ، طرز درست خواندن آن و معنی مطلوب
دستگیرم شد ... با آرزوی موفقیت ...

شهاب در ‫۷ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۷ فروردین ۱۳۹۶، ساعت ۱۳:۳۳ نوشته:

به نظر میرسد تثلیت اشتباه است و درستش تثلیث است. این خانم/آقای نجمی خیلی اعتماد به نفس داشته اند که نظراتشان همگی رد شده است! بهتر است قبل از اظهار نظرهای مغرورانه و خودبرترپندارانه و بی پایه و اساس اندکی فکر کنیم و هر چه که فکر میکنیم درست است به زبان نیاوریم و حوصله کسانی که حاشیه ها را میخوانند سر نبریم. متاسفم برای این دوست.

س در ‫۷ سال و ۱۰ ماه قبل، یکشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۶، ساعت ۰۹:۳۵ نوشته:

تثلیت -> تثلیث
غلط تایپی یا چاپی است

محمّد امین در ‫۷ سال و ۱۰ ماه قبل، یکشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۶، ساعت ۱۰:۱۸ نوشته:

منظور صوفیه از یکی هست و هیچ نیست جز او این است که فقط خداست و ظهورات خدا یعنی مخلوقات پیدا شدن خدا هستند،به بیانی دیگر خدای ناپیدا به صورت و حد و اندازه مخلوقات ظاهر شده است
این عقیده وحدت وجود صوفیه در عقاید اسلامی جایی ندارد و قرآن و پیامبر خدا و اهل البیت(علیهم السلام)به صراحت این عقیده شرک آلود را رد کردند، مثلاً فرمودند:(إنه شیء بخلاف الاشیاء)خدا چیزی است بخلاف چیزها(مخلوقات)
از لحاظ عقلی هم وحدت وجود صوفیه باطل است زیرا: خدای بی نیاز چگونه همان مخلوق نیازمند است!!!؟
خدای قدیم چگونه همان مخلوق حادث اسـت!!!؟
خدای علیم چگونه مخلوق نادان است!!؟
خدای مهربان عادل چگونه همان مخلوق ظالم است!!؟
و آیا خدا خودش را به بهشت می برد و یا اینکه در دوزخ خود را عذاب میکند!!؟
آیا خدا برای راهنمایی خود پیامبران را به سوی ظهورات خودش می فرستد!!؟
و بسیار دلیل منطقی دیگر که وحدت وجود صوفیه را ابطال میکند و برای همین است که صوفیان دائم عقل را می کوبند زیرا عقل و برهان نمی پذیرد که مخلوق نیازمند همان خالق بی نیاز باشد

Mostafa ۲۰۲۰ در ‫۷ سال و ۹ ماه قبل، دوشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۶، ساعت ۱۶:۴۰ نوشته:

یکی از حیرت انگیزترین اشعار عرفانی که تجلی شور و جذبه و عرفان در آن موج می زند، همین ترجیع بند "که یکی هست و نیست جز او" هاتف اصفهانی است. فوق العاده است. رحمةالله علیه...

علی در ‫۷ سال و ۲ ماه قبل، جمعه ۲۹ دی ۱۳۹۶، ساعت ۱۲:۰۱ نوشته:

آواز کامل ترجیع بند هاتف اصفهانی با صدای استاد حسین شفیعی اصفهان در کانال تلگرام
Tlgrm.in/hosseinshafieinik

کیوان شریعتی نژاد در ‫۷ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۶، ساعت ۱۵:۱۸ نوشته:

@محمد علی مشایخی
در پاسخ به دوست عزیز جناب آقای محمد علی مشایخی در مورد توجیه تثلیث توسط شاعر شاید مقصود این بوده که آن ترسا خود اهل دل بوده و به نگاه وحدت به تثلیث مینگریسته و به ادعای عاشقی عاشق خورده می‌گیرد.

محمدنجار در ‫۷ سال قبل، پنجشنبه ۹ فروردین ۱۳۹۷، ساعت ۰۸:۲۶ نوشته:

سلام و خسته نباشید.
ره به وحدت نیافتن تا کی
ننگ تثلیت بر یکی تا چند؟
تثلیث اشتباه تایپی داره

مهسا رضایی در ‫۶ سال و ۱۰ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷، ساعت ۲۳:۲۰ نوشته:

فع لن درست است نه فعلن

حسن در ‫۶ سال و ۹ ماه قبل، چهارشنبه ۱۳ تیر ۱۳۹۷، ساعت ۱۰:۲۴ نوشته:

سلام
فکر کنم وزن شعر فاعلاتن مفعله فعلن باشد

صبار در ‫۶ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۹۷، ساعت ۲۱:۳۱ نوشته:

استاد ناشناس این شعر را با زیبایی هایش به یک پارچه غزل اجرا نموده
پیوند به وبگاه بیرونی

پ زوم در ‫۶ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۳۱ مرداد ۱۳۹۷، ساعت ۱۱:۰۴ نوشته:

مصرع دوم بیت شش بند دوم از نظر وزنی اشتباه است به نظر
و مصرع دوم بیت هشت بند دوم هم تثلیث درست است که به اشتباه تثلیت نوشته شده

محمد در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۷، ساعت ۱۲:۲۱ نوشته:

که یکی هست و هیچ نیست جز او
وحده لااله الاهو
این هو کیست که جز او نیست

محمد در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۷، ساعت ۱۲:۲۴ نوشته:

پس
لااله الا الله
چی میشه این وسط

یاقوت در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۱ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۰۶:۵۶ نوشته:

چشم دل باز کن که جان بینی آنچه نادیدنیست آن بینی از توجه به آیات 50 و 51 سوره انعام در یافت می شود که دیده را تفکر و اندیشه باز می کند چنانکه در جای دیگر هاتف از آن به دیده ی افکار اشاره کرده است دیده افکار و اندیشیدن موضوع می خواهد و اول توجه اندیشه باید به جان باشد و غقل اندیشمند جان را بیابد و درک کند و ببیند و این تفاوت اعمی و البصیر است در آیه شاهد وجان را که دید و شناخت در می یابد که او امری سیار و صیار است و قوت او در راه وحی است که صاحب جان برای او روزی کرده است فرموده تجعلون رزقکم سپس با عبودیت و بندگی و تبعیت از وحی به فرشتگی می رسد و پاک و قدسی می شود تا قابلیت عالو بالغیب شدن یابد و این مرتبت نیز او را به جزائن الله و گنجینه اسماء و صفات می رساند استارت این کار با غقل اندیشه ورز است که هم در می یابد که جان دارد و هو او را امانت دردانه ی الهی در خود می بیند و هم او را در حال حشر الی الله می بیند و لذا بیمناک می شود از خطا و این بیم او را به تبعیت از وحی فرا می خواند تا به تقوا برسد اما اگر چه استارت با غقل اندیشه ورز است لکن ادامه راه با این غقل طولانی است و دسترسی به اهداف بالاتر سخت و دشوار و لذا راه میانبر عشق است و دلدادگی به آنکه هو دل داده هم جان ای فدای تو هم دل و هم جان و عشق با سرعتی غیر قابل وصف جان را تعالی می بخشد و از فرشتگی هم بالاتر می برد و اسرار غیب آگاه می کند زیرا ساقی خود اوست برای فرشتگی تقوا لازم است ولی بالاتر از آن ناپرهیزی در عشق ورزی و همه حول و حوالی آن یگانه است و دیگر هیچ جان مال اوست و دل هم وحده لا اله الا هو

بهداد میرزایی در ‫۶ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۱۶ آذر ۱۳۹۷، ساعت ۰۱:۵۶ نوشته:

درود. بهتر نیست که «آن جا» را بصورت «آنجا» بنویسیم؟!

بهروز در ‫۵ سال و ۷ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۶:۵۳ نوشته:

این شعرای به این خوشکبی این شعرهای به این زیبایی فقط به زبون ما ایرانیاست. بیایم بیشتر به منظور شاعر توجه کنیم.
پیر، ساقی، همون امام زمانه است و همون وجه هو یعنی اللّه. و هو هم همان ذات اللّه.

عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳ در ‫۱۱ ماه قبل، شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۱۲:۵۳ پاسخ داده:

عجبا

عبدالله در ‫۵ سال و ۷ ماه قبل، یکشنبه ۱۰ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۰۳:۱۳ نوشته:

هاتف اصفهانی:
در سه آیینه شاهد ازلی * پرتو از روی تابناک افکند * سه نگردد بریشم ار او را * پرنیان خوانی و حریر و پرند
جواب:
خدا یکی‌ با هزار نام گرامی * نَه هزار کس بسته با یک بند * پرنیان یکی گرچه نامش سی * سه نگردد یک،‌ با هزار ترفند

مهدی یوسفی در ‫۵ سال و ۶ ماه قبل، جمعه ۱۵ شهریور ۱۳۹۸، ساعت ۰۷:۴۰ نوشته:

سلام و سپاس
لطفا ایرادهای تایپی و نگارشی رو اصلاح بفرمایید. همون طور که برخی از دوستان اشاره کرده اند. تثلیث درسته یا بجای باده خوران باید بگیم «باده خواران» تا وزن شعر درست بشه.
ممنونم

بهرام عبدی نژاد در ‫۵ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۲۰ آبان ۱۳۹۸، ساعت ۰۲:۴۴ نوشته:

سلام میخواستم در جواب دوستون طالب عرض کنم ریاضیات فقط سواد هستن و عرفای ما نیاز به این علم بی مقدار زمینی ندارن یک مثال داءره آیا دائره وجود دارد نه ولی برای اینکه ریاظیاتو انجام بدیم دانشمندان میگویند فرض میکنیم که وجود دارد این شعر 1000 بار بالاتر از کوانتوم است این اشعار مثل صفر میماند که اگر تمام ما عقل ناچیزمونو باهاش ظرب کنیم بازم به صفر میرسیم با تشکر

ملیکا رضایی در ‫۳ سال و ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۲ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۰:۰۳ پاسخ داده:

@بهرام عبدی نژاد

مثال زیبایی زدید ... .واقعا همین طور هست اما در این مورد که ریاضیات فقط سواد هست مخالف هستم ...باید بدونید که همه علم ها ،فیزیک و شیمی ،دینی ،ادبیات ...و هر علمی و هر چیزی و هرکسی و درکل هرآنچه که در این هستی بزرگ هست تنها و تنها به دلیل وجود علم ریاضی هست ؛ریاضی فقط و ضرب و تقسیم نیست ،فرمول نیست ،درک کردن یک درس از اون برای حل کردن نمونه های اون نیست ... با این علم میشه که خیلی چیزها رو اثبات کرد ،خیلی چیزها رو درک کرد -از مبتدی تا انتها-

اصلا این علم کجایش بیمقدار است!

وچرا نباید عارفان این علم را نیاز نداشته باشند ...هعی ...

در واقع به نظرم اشعار خودشون راهی برای درک هستی و ...هستند اما ریاضیات هم همین طور هست

کاظم در ‫۴ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۶ فروردین ۱۳۹۹، ساعت ۱۷:۳۹ نوشته:

در مورد توجیه تثلیث حق با آن دوستمان است. تبرئه شاعر با سخن امام علی ع که اگر چیزی را نمی دانی بگو نمی دانم یا شاعر با قران آشنا بوده نه میسره نه درست.
شاعر در این ترجیع بند در صدد تبیین وحدت وجود است، در صورتی که قرآن و اهل لیت قائل به توحید یا وحدت خالق هستند نه وحدت وجود.

Shima در ‫۴ سال و ۱۱ ماه قبل، دوشنبه ۱ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۰۲:۱۹ نوشته:

در بند سوم باده خواران نباید باشه؟

نگار در ‫۴ سال و ۱۰ ماه قبل، یکشنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۱۹:۴۵ نوشته:

در پاسخ نقدی که بر ترجیع‌بند هاتف وارد کردند و فرمودند تثلیث را توجیه کرده، عرض می‌کنم که نقل قولهایی که در اشعار می‌آیند، لزوماً نظر صریح و قطعی شاعر نیستند.

وحید رحمتی در ‫۴ سال و ۹ ماه قبل، یکشنبه ۲۵ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۱۰:۲۹ نوشته:

در بیت از مضیق جهات درگذری وسعت ملک لامکان بینی بهتر است بگوییم از مضیق حیات در گذرد... بیند، زیرا این اشاره به مقام موت و فنا دارد و جهات در اینجا احتمالا حیات مادی منظور بوده است. جناب آقای محمد خواجوی — مولف، محقق، مترجم، و مصحح محترم — در آثار خود مثلا در کتاب اسرار نقطه سید علی همدانی از انتشارات امیر کبیر این چنین بیت را آورده اند.

محسن در ‫۴ سال و ۶ ماه قبل، یکشنبه ۶ مهر ۱۳۹۹، ساعت ۰۳:۰۷ نوشته:

بند سوم. بیت دوازدهم. را بنده اینگونه نیز در جایی خوانده ام:
تو کجا ما کجا، ای از شرمت
دختر رز [به شیشه] برقع پوش
گفتمش سوخت جانم [آه دل]
وآتش من فرونشان از جوش

جانان در ‫۴ سال و ۵ ماه قبل، چهارشنبه ۱۶ مهر ۱۳۹۹، ساعت ۲۲:۵۱ نوشته:

زیبا و عاشقانه

یگانه در ‫۴ سال و ۵ ماه قبل، پنجشنبه ۸ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۱۰:۵۹ نوشته:

سلام خوانش بیت خیلی غلط داره لطفا صدا رو عوض کنید

علیرضا در ‫۴ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۱۰:۲۱ نوشته:

آقا یکی منو متوجه نحوه‌ی تقطیع هجایی مصراع دوم بیت اول بکنه. هر جور می‌خونم با بقیه‌ی ابیات جور در نمیاد!

مجید در ‫۲ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۱، ساعت ۱۶:۲۱ پاسخ داده:

«و» در مصرع دوم بیت اول اضافی است. باید حذف شود.

k۱ در ‫۲ سال و ۱۱ ماه قبل، یکشنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱، ساعت ۱۹:۲۲ پاسخ داده:

در مصراع اول ابدال اتفاق افتاده یعنی شاعر به جای دو هجای کوتاه(فعلن) یک هجای بلند آورده (فع لن) اما در مصراع دوم ابدال نیومده (یعنی همون فعلن)

احتمالا واسه همین گیج شدید

یعنی میشه

فاعلاتن مفاعلن فع لن

فاعلاتن مفاعلن فعلن

احسان در ‫۴ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۲۱:۱۵ نوشته:

چشم دل باز کن تا که جان بینی!
آن زمانی که انسان ادعای دانستن میکند، همانجا متوقف میشود و به تعالی نمیرسد.
به قول گاندی: بهترین و بدترین آدمها را در بین دینداران دیدم،
بهترین آنها کسانی بودند که میخواستن خودشان به بهشت بروند
و چقدر بی آلایش و پاک بودند، سرشان به کار خودشان بود و بی آزار بودند و بهترین مشوق من به دین بودند
و بدترین آنها کسانی بودند که میخواستن غیر از خودشان بقیه را هم به بهشت ببرند، چقدر وحشتناک بود برخورد با آنها، تظاهر و ریا و خشونت و‌توحش در بین آنها موج میزد و نقطه مشترکشان بود.

مهدی در ‫۴ سال و ۴ ماه قبل، جمعه ۳۰ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۰۲:۳۳ نوشته:

به به واقعا لذت بردیم. بسیار عالی

اهورا در ‫۴ سال و ۱ ماه قبل، دوشنبه ۱۳ بهمن ۱۳۹۹، ساعت ۱۳:۵۲ نوشته:

بابت خوانشی که قرار دادید سپاسگذارم.کمک میکنه تا تلفظ و خوانش صحیح رو یاد بگیرم

مهردادسرشار در ‫۳ سال و ۸ ماه قبل، دوشنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۶:۵۸ نوشته:

سلام‌این شعرتوحیدی بالاترازتفسیراست..

بیدل بی نشان در ‫۳ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲ دی ۱۴۰۰، ساعت ۱۳:۱۳ نوشته:

هیچ ترجیع بندی ، ترجیع بند سعدی نمیشه

عبدالله در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱، ساعت ۱۵:۱۹ نوشته:

در سه آیینه شاهد أزلی * پرتو از روی تابناک افکند

سه نگردد بریشم ار آن را * پرنیان خوانی و حریر و پرند

جواب:

خدا یکی با هزار نام گرامی * نَه هزار تن بسته با یک بند

پرنیان هم یکی گرچه نامش سی * سه نگردد یک با هزار ترفند

معما در ‫۲ سال و ۸ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۱، ساعت ۰۰:۳۸ نوشته:

بر همه اهل آن زمین به مُراد - گردش دوْرِ آسمان بینی= بر همهٔ اهل آن زمین (=اقلیم عشق)، گردش دوْرِ آسمان را به مُراد بینی.

این رهْ آن زادِ راه و آن منزل - مرد راهی اگر بیا و بیار = این راه، آن زادِ راه، و آن هم منزل. اکنون اگر مردِ راهی، از این راه بیا و آن زاد راه با خود آور.

ور نه ای مردِ راه چون دگران - یار می‌گوی و پشت سر می‌خار = و اگر نه، ای آن که به حقیقت مردِ راه نیستی و مردِ راه بودنت چون دیگران است، تو نیز پریشان و پراکنده‌خاطر تنها به ذکر نام یار دلخوش باش.

م شریعتی در ‫۲ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۲۰ مرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۸:۵۸ نوشته:

سلام به همه شعر دوستان😊

از لینک زیر می‌تونید به اپیزود هفتم پادکست «عشق داند»، درباره ترجیع‌بند هاتف اصفهانی گوش کنید:

ا قلیم عشق

سید محسن در ‫۲ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۱۰ شهریور ۱۴۰۱، ساعت ۰۴:۲۶ نوشته:

بند ۲ بیت ۸

تثلیث صحیح هست، نه تثلیت

اسطوخودوس در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۲۵ مهر ۱۴۰۱، ساعت ۱۶:۴۵ نوشته:

شاید شعر معروف شفیعی کدکنی:

هیچ می‌دانی چرا، چون موج،

در گریز از خویشتن، پیوسته می‌کاهم؟

-زان‌که بر این پرده‌ٔ تاریک،

این خاموشیِ نزدیک،

*آن‌چه می‌خواهم نمی‌بینم،

و آن‌چه می‌بینم نمی‌خواهم.*

در جواب یا با توجه به این بیتِ هاتف گفته شده باشد:

آن‌چه بینی دلت همان خواهد

و آن‌چه خواهد دلت همان بینی

یعقوب جعفری در ‫۲ سال و ۴ ماه قبل، جمعه ۲۷ آبان ۱۴۰۱، ساعت ۱۹:۳۱ نوشته:

با سلام و تشکر ویژه از سایت سودمند گنجور،درباره این قسمت از ترجیع بند: «ما در این گفتگو که از یک سو - شد زناقوس این ترانه بلند - که یکی هست و هیچ نیست جز او - وحده لااله الا هو» موضوعی را یاد آور می شوم که شاید برای عزیزان فرهیخته جالب باشد. احتمال قوی می رود که هاتف در اینجا، مطلب را از روایتی از حضرت امیرالمؤمنین (ع) اخذ کرده باشد که به آن «ناقوسیه» گفته می شود و آن را شیخ صدوق در کتاب الامالی صفحه 225 (مجلس چهلم) و هم در کتاب معانی الاخبار صفحه 231 با سند معتبری نقل کرده است.

بی هیچ توضیحی متن روایت را در اینجا می آورم:

حارث بن اعور از اصحاب امیرالمؤمنین علی(ع) می گوید: روزی با آن حضرت به شهر حیره (شهری در کنار کوفه) ‌رفتیم که ناگاه به دیری رسیدیم که ترسایی در آنجا ناقوس می‌نواخت، پس حضرت فرمود: ای حارث؛ آیا می‌دانی این ناقوس چه می‌گوید؟!

عرض کردم: خدا و رسول خدا و پسر عمّ رسول خدا بهتر می‌دانند.

حضرت علی (ع) بیان داشتند: مَثَل می‌زند برای دنیا و خرابی و بی‌وفایی آن و می‌گوید: لا اله الا الله حَقاً حَقاً، صِدقاً صِدقاً، اِنَّ الدُّنیا قَد غَرَّتنا، شَغَلَتنا وَ استَهوَتنا، یَابن الدُّنیا مَهلاً مَهلاً، یَابن الدُّنیا دَقّاً دَقّاً، یَابن الدُّنیا جَمعاً جَمعاً، تُفَنی الدُّنیا قَرناً قَرناً، ما مِن یَومٍ یَمضی عَنا، اِلا اَوهی مِنا رُکناً، قَد ضَیّعنا داراً تَبقی، وَ اَستَوطَنا داراً تَفنی، لَسنا نَدری ما قَرَّطنا فِیها اِلا لَو قَد مِتنا. شهادت می‌دهم به یگانگی خداوند و حال آن که حق است، راست است راست است، به‌درستی که دنیا ما را فریب داد و مشغول کرد و دررابطه‌با آخرت عقل ما را ضایع و نابود نمود و ما را گمراه ساخت. ای فرزند دنیا؛ پس انداز و به تأخیر انداز کارهای دنیوی را، ای فرزند دنیا؛ هر روز کوبیده می شوید و در فشارید از مصیبت ها و تا چند یکدیگر را در فشار می‌گذارید برای به دست آوردن دنیا؟ و به‌زودی درهم‌شکسته خواهید شد. ای فرزند دنیا؛ تا کی جمع می‌کنی اسباب و مال دنیا را؟ پس بدان دنیا از بین می‌برد مردم قرن را از پس قرنی دیگر، هیچ روز نمی‌گذرد از عمر ما مگر آن که یک رکن از ارکان بدن ما ضعیف‌تر گردد، به‌راستی که نابود کردیم خانهٔ باقی را و وطن خود گردانیدیم خانهٔ فانی را، نمی‌دانیم که برای آن دنیا چه کوتاهی کردیم، مگر پس از اینکه می‌میریم.

پس حارث عرض کرد: یا امیرالمؤمنین؛ آیا نصاری می‌دانند که صدا و نوای ناقوس این معنی را بیان می‌دارد؟

حضرت فرمودند: اگر می‌دانستند، مطمئن باش مسیح را شریک خداوند نمی گردانیدند.

حارث می‌گوید: من روزی دیگر به نزد آن نصاری که در آن دیر بود رفتم و گفتم: تو را به حق مسیح این ناقوس را مجدد بنواز به آن ترتیبی که پیش‌تر می‌نواختی؛ پس چون شروع کرد به زدن هر مرتبه من یک فقره از آنچه حضرت علی (ع) فرموده بود می‌خواندم و بر نوای آن منطبق می‌گردید تا به پایان رسید، پس آن راهب گفت: به حق پیغمبر شما سوگندت می‌دهم تو را که بگویی چه کسی این را به تو آموزش داده و بیان نموده است؟

حارث عرض کرد: آن شخصی که دیروز با من همراه بود، او این را به من تعلیم داد.

راهب پرسید: آیا میان آن بزرگوار و پیغمبر شما خویشاوندی وجود دارد؟ حارث پاسخ داد: پسر عمّ اوست.

پس آن دیرنشین مسلمان گردید و گفت: والله که من در تورات خوانده‌ام در آخر پیغمبران پیغمبری خواهد آمد که صدای ناقوس را تفسیر خواهد کرد و پیغمبر شما خاتم‌الانبیا و دینتان بر حق است.

داود پورسلطان در ‫۲ سال و ۲ ماه قبل، چهارشنبه ۲۱ دی ۱۴۰۱، ساعت ۲۲:۲۲ پاسخ داده:

با سلام

هاتف در اینجا به حدیث حضرت امیر اشاره نکرده است چون در این روایتی که شما اوردید حضرت در پاسخ به سوال همراه خودشان فرمودند اگر ناقوس زن این معنی را میدانست برای خدا شریک قائل نمیشد

اما هاتف در ترجیع بند خود نسبت شرک را از مسیحی زدوده است

سه نگردد بریشم ار او را

اب و ابن و روح القدس بنهند

یعقوب جعفری در ‫۲ سال قبل، چهارشنبه ۲ فروردین ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۰۷ پاسخ داده:

دوست عزیز، مطلب این بیتی که آوردید سخن هاتف نیست، بلکه سخن دلبر ترساست که در پاسخ هاتف می گوید. چون هاتف به او می گوید:

ره به وحدت نیافتن تا کی

ننگ تثلیث بر یکی تا چند؟

نام حقِّ یگانه چون شای

که اَب و ابن و روحِ قُدْس نهند؟»

لب شیرین گشود و با من گفت

-وز شکرخند ریخت از لب قند-

که گر از سرِّ وحدت آگاهی

تهمت کافری به ما مپسند

بنا بر این هاتف عقاید مسیحیان را به خاطر اعتقاد به تثلیث، آلوده به شرک می داند همانگونه که در قرآن کریم هم آمده: لا تقولوا ثلاثة انتهوا... در پاسخ، دلبر ترسا تثلیث را توجیه می کند.

بهتر است در قضاوت هایمان دقت کنیم.

با تشکر، جعفری

Mahyar۳۱۱۸ Hashemi در ‫۲ سال و ۲ ماه قبل، یکشنبه ۱۸ دی ۱۴۰۱، ساعت ۰۱:۱۴ نوشته:

هاتف بخاطر این ترجیح بند بسیار معروف است و خود این ترجیح بند از هاتف معروفتر... در صورتی که به نظر حقیر کار متوسطی است و به نظر بصورت ترانه ای برای مراسم سماع می آید...

هاتف قصایدی دارد بی مانند ...یک پله از حافظ و سعدی پایینتر ...البته همه مذهبی و معمولا منقبت

بابک بامداد مهر در ‫۱ سال و ۱۰ ماه قبل، چهارشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۲۰ نوشته:

یار جو بالغدو و الاصال

یار گو باالعشی والابکار

باالغدو و الاصال یعنی از دم دمای صبح تا شامگاه

بالعشی والابکار هم یعنی صلات عشا و صبح.

اصطلاح سخت وسنگین وپرتکلفی آورده اما درقران هم آمده.به نظرم لزومی نداشت مگراینکه ابراز سواد عربی کرده باشد.از قدرت و زیبایی ترجیع بند وبلندی معنا نمی کاهد

Hitman Akrami در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۲۱ مهر ۱۴۰۲، ساعت ۱۱:۴۷ نوشته:

این ترجیع بند اقای حسین لاهوتی کاشانی در نیمه های شب شروع میکند گفتنش کتابشم من دارم پسرخاله بنده بوده

کیوان کاظمی در ‫۱ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۹ آبان ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۵۷ نوشته:

دل هر ذره را که بشکافی

آفتابیش در میان بینی

اگر شاعر همین یک بیت را در تمام زندگی سروده بود باز هم شاعر بزرگی بود

در توصیف زیبایی و شگفتی این یک بیت از هیچ یک از کلمات دیگر فارسی نمیشه استفاده کرد

سیاووش در ‫۱ سال قبل، پنجشنبه ۱۷ اسفند ۱۴۰۲، ساعت ۲۲:۲۶ نوشته:

خدا آدم رو گاهی وقتا خرد میکنه، میشکنه ،له‌ میکنه، کاری با آدم میکنه که از همه چیز و همه جا و همه کس ناامید بشه، می بینی هرچی فکر میکنی به جایی نمیرسی، از هرکسی کمک میخوای کمکت نمی کنه، اونوقته که برمیگردی به سمت خودش ، معشوق و معبود و محبوب اصلی رو پیدا میکنی و دیگه هیچ وقت دلت نمیخواد رهاش کنی، اون وقته که عاشق حقیقی میشی،عاشق حقیقت محض ،عاشق وجود لایزال، و این زمانیه که شادی رو درک میکنی و غصه ها رو فراموش میکنی. اون وقته که این شعر خیلی بهت میچسبه و از ته دل نجوا میکنی وحده لا اله الا هو

عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳ در ‫۱۱ ماه قبل، شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۲۰:۰۶ نوشته:

ترجیع بند زیبای هاتف را یکی از همراهان گنجور زحمت کشیده بود و ویرایش کرده بود اما با وجود زحمت بسیاری که کشیده شده بود این قدر حرکات و سکون و کاما و نقطه و ... زیاد بودند که خوانش متن عملا دچار مشکل می شد
حرکات و سکون و علائم سجاوندی برای این است که متن راحت و بدون اشتباه خوانده شود یعنی در حد ضرورت. اما وقتی زیاد شود به ضد خود تبدیل می شود و متن را گیج و گنگ می کند و کسی که می خواهد متن را بخواند باید درگیر این علائم شود. بگذریم که در برخی موارد مانند سِماع - —بِالْغَدو و ... حرکات اشتباه بود که اصلاح شد

با اجازه مدیر محترم سایت گنجور، علائم اضافه را حذف کردم. آخر مصاریع نیاز به نقطه یا کاما نیست آنها هم حذف شد مگر در موارد بسیار اندکی که نیاز باشد.
مثلا هیچ کس نیست که نتواند کلمات «از - خروش - عاشق - امشب و ....» را بدون حرکت بخواند آن هم در حد افراط در حرکات

سعی خواهم کرد یک خوانش هم تهیه نمایم

نورا کاور در ‫۱۱ ماه قبل، شنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۱۴ پاسخ داده:

❤️

عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳ در ‫۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۰۱:۱۲ پاسخ داده:

سپاس

نورا کاور در ‫۱۱ ماه قبل، شنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۰۷:۲۸ نوشته:

دوش، از شورِ عشق و جَذْبه‌ی شوق

دی، ز شورِ عشق و جَذْبه‌ی شوق

عباسی-فسا @abbasi۲۱۵۳ در ‫۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۰۱:۱۱ پاسخ داده:

منظور این است که باید جایگزین شود؟

دوش صحیح است و حالات سلوک مربوط به شب است

اما اگر دی بگذاریم وزن هم خراب می شود

فرزاد صباغ زاده در ‫۴ ماه قبل، جمعه ۹ آذر ۱۴۰۳، ساعت ۱۷:۴۷ نوشته:

درود بر ادیبان گنجور

لطفاً اصلاحات زیر را اعمال فرمایید:

بند بیت مصرع نادرست. درست

۲ ۴ ۱ پندِ آنان... پندْ آنان

۲ ۷ ۱ تارٍ(با تنوین جر). تارِ (با کسره)

۳ ۱۴ ۲ آهَ... آهْ...

۴ ۱۰ ۲ جَویی... جویی...

۴ ۱۲ ۱ جهات درگذری جهات، درگذری

با سپاس

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	همرسانی متن شعر جاری در گنجور
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

ورود به گنجور

ترجیع بند - که یکی هست و هیچ نیست جز او