تماشاگه راز در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۵:۴۶ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۸۷:

معانی لغات غزل (287)
همه جای تو : سراپای تو، همه اندام تو .
عشوه شیرین : ناز و ادای مطبوع .
شکرخا : شکرخائیده، شکر شکن، شیرین گفتار .
طَری : با طراوت، تر و تازه، شاداب .
خُلد : جاوید .
چمن خُلد : بهشت جاوید .
شیوه : رفتار .
ملیح : نمکین .
خط : محاسن، موهای تازه رُسته لطیف و نازک در چهره .
گلستان خیال : (اضافه تشبیهی) خیال به گلستان تشبیه شده .
مشام : بینی ها .
سمن سا : معطّر مانند سَمَن .
سیل بلا : سیلی از بلا، بلا به سیلاب و سیل تشبیه شده .
خاطر : دل، قلب .
خوش : (در بیت ششم) به معنای بهبود بخشیدن و مداوا کردن است .
طلب : خواستن، جستجو کردن و در اصطلاح صوفیه : انگیزه برای کسب معرفت و رسیدن به کمال یعنی رسیدن از کثرت به وحدت .
تَوَلّی : عشق و دوستی .
تَولای تو : با توکل به تو، به امید محبت و دوستی تو .
معانی ابیات غزل (287)
1) ای آنکه چهره تو دلپذیر و سراپای اندامت خوش نما و زیباست دلم از شیوه ناز و ادای لب های شیرین و شکرگفتار تو خوش است .
2) اندام تو به مانند گلبرگ های با طراوت لطیف و سراپای تو همانند سرو باغ بهشت زیباست.
3) حرکات و رفتار تو شیرین و خط و خال چهره تو با نمک و چشم و ابروی تو زیبا و قد و بالای تو خوش منظره است .
4) هم باغ اندیشه ام به خاطر تو، پر نقش و نگار است و هم مشام دلم با بوی زلف سمن سای تو معطّر است.
5) در راه عشق که به سبب سیل حوادث راه عبور آن بسته است دل خود را به آرزوی وصال تو خوش کرده ام .
6) (الهی) در برابر چشم تو بمیرم که با آنکه خودش بیمار است، دردِ مرا از زیبایی که به چهره تو بخشیده دوا می کند .
7) هرچند در دوای طلب و جست و جو از هر سو خطر نابودی وجود دارد، حافظ دل از دست داده به هوای مهر و دوستی تو راه می پیماید.
شرح ابیات غزل (287)
وزن غزل : فاعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر غزل : رمل مثمّن مخبون محذوف
*
این غزل می تواند شاهد مناسبی از تسلّط حافظ بر سبک عراقی و به شیوه سهل و ممتنع سعدی باشد و به ظنّ قوی برای قرائت در انجمن ادبی، در اوایل سلطنت شاه شجاع سروده شده است. احتمال بر این است شعری با این وزن و قافیه و ردیف به اقتراح گذاشته شده و حافظ از آن استقبال کرده باشد لیکن مدارکی در این باره بدست نیامد .
علت این احتمال را می توان چنین توضیح داد که هرگاه حافظ آزادانه مایل به ساختن غزلی عاشقانه بود ردیف (خوش) را برای غزل انتخاب نمی کرد زیرا ساخت و پرداخت مضامینی که به خوش منتهی و خوش لفظ و گوشنواز باشد آسان نیست. در عین حال این غزل بسیار استادانه و در کمال روانی سروده شده است .
سبب اینکه چنین احتمال داده شد که این غزل در اوایل سلطنت شاه شجاع سروده شده این است که در این غزل هیچگونه تعابیر و اصطلاحات عرفانی (به جز تعبیری ملایم و دو پهلو در بیت مقطع) به چشم نمی خورد و ما می دانیم که غزل های ایام شباب حافظ چنین ویژگی را دارد، اما شاعر هرچه به جلو و دوران کمال سن پیش می رود به خاطر مطالعات و غور و بررسی او در نوشته ها و گفته های عرفای سلف، اندیشه های عرفانی، تمام زوایای روح او را دربر می گیرد چنان که غزلی نیست که در ایام میان سالی و پیری توسط حافظ سروده شده و از مضامین عرفانی تهی باشد .
شرح جلالی بر حافظ – دکتر عبدالحسین جلالی

شهاب در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۱:۱۲ دربارهٔ صائب » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۷۰۵:

فضای دشت برین آتشین جگر تنگ است

دکتر صحافیان در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۰:۴۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۸:

کانال و وبلاگ آرامش و پرواز روح

دکتر صحافیان در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۰:۴۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۸:

به جان خواجه و حق قدیم و عهد درست
که مونس دم صبحم دعای دولت توست
پس از بهره مند شدن از حال خوش، اکنون نوبت شکر گزاری برای دوام آن است. با سه قسم بزرگ بیان می کند که از نخستین لحظه بامداد، دوام چیرگی دوست را می خواهد بلکه این دعا مونس اوست.( قسم و انس با دعا جهت ادامه حال خوش است)
بیت2:اشک شوقم با وجود این که در قمار عشق بر طوفان نوح چیره شده است، نقش زیبای عشق تو را نمی تواند از دلم بشوید.
بیت3: اکنون درخواست می کند دوباره دلش را بخرد و او را وارد حال خوش کند.دل شکسته از شوق به صدهزار سکه می ارزد.
بیت4:(دلیل ارزش دل و این که هیچ گاه گم نمی شود- از حضور خارج نمی شود-): وقتی سلیمان انگشتری را گم کرد و نیافت، زبان مور به ناتوانی وزیرش دراز شد.
بیت5: امیدت به لطف بی نهایت دوست باشد، ادعای عشق باید با فنا و نیستی کامل شود.
بیت6: اگر در مقام صدق(زبانشان از دل و دلشان از سر و اسرارشان از حضرت حق خبر دهد. ابوسعید/ رسائل خواجه عبدالله)بکوشی از نفس قدسی تو خورشید متولد می شود.
بیت7: از عشق تو در کوه و دشت حیرانم و تو ورای همه چیز، توجهی نداری تا قفل زنجیر محبت را سست کنی.
بیت8: ( حال که دانستی زیبارویان ورای همه چیزند) از آنها دلگیر نشو آنها پناه تواند.اگر به سوی شوق رشد نکنی، گناه باغ نیست.

 پیوند به وبگاه بیرونی

اینستاگرام:drsahafian

بیلال مه لا عه بدوڵا در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۰۸:۱۱ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۸۳:

سِنَان : ج أَسِنَّة [ سنّ ]: پیکان نیزه ، سرنیزه .

بیلال مه لا عه بدوڵا در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۰۸:۱۰ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۸۱:

سلام و درود بر عاشقان حضرت مولانا
لغت نامه دهخدا : سِنَان : ج أَسِنَّة : پیکان نیزه ، سرنیزه .

امید در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۰۰:۵۷ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۱:

ای آمده از عالم روحانی، تفت
یعنی از باورهای روحانی و مذهبی سرگردان و تفت داده شدی جوش آوردی
حیران شده در پنج و چهار و شش و هفت
پنج به معنی پنج معصوم ، چهار به معنی چهار عنصر ، شش به معنی شش امشاسپند هفت ترکیب شش امشاسپند با سپنت مینو که عدد هفت مقدس را تشکیل میدهند

محمد در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۰۰:۳۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۷۷۷:

کاریز درون جان تو می باید

محمد در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۰۰:۳۷ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۷۷۷:

کاریز درسته نسخه شفیعی کدکنی

س ش در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۲۰:۰۵ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۷:

کز آتش خود بسوخته صد خارا را
12 هجا به این شکل تامین می شود...

محمد طهرانی در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۵:۵۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۹۶:

با سلام و عرض ادب خدمت فرد فرد اساتید و بزرگواران محترم ، سؤالی را مطرح می کنم به این شکل که آیا تاریخ سرودن این دو غزل مشخص است و اگر فرض بر آن باشد که حضرت حافظ در پاسخ به حضرت شاه نعمت اله این غزل را سروده ، چطور است که هیچ پاسخی از طرف شاه نعمت اله یا مریدان بیشماری که داشته گفته نشده ، و در مجموع این حقیر از شخصیت عرفانی حافظ بعید میدانم این غزل را در اعتراض به ایشان‌ سروده باشد .

بیگانه در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۵:۴۹ دربارهٔ صائب » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۲۰:

غمگین نی ام که خلق شمارند بد مرا
نزدیک می کند به خدا دست رد مرا...

قاسم در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۵:۳۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۷:

دوست عزیز رضا در 25 دی 1396 نوشته اند که حافظ اصلا شعر مذهبی نمی سروده و تمام سروده های او عاشقانه و در وصف پادشاهان زمانه بوده است. خلاصه می گویم شعر " عشقت رسد به فریاد ار خود بسان حافظ قرآن ز بر بخوانی در چارده روایت" و یا شعر "هر چه دارم همه از دولت قرآن دارم" و یا "حافظا در کنج فقر و خلوت شب های تار تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور" پس این ها اگر سروده های برآمده از عمق باورهای دینی شاعر نیست ، پس چیست؟ بدلیل ضیق وقت شما را دعوت می کنم به مطالعه و تدبر بیشتر در این زمینه.والسلام

قاسم در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۵:۳۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۰۷:

سید مسعود عزیز ضمن تایید صحبت های شما اضافه می کنم که بیت دوم نیز ظاهرا اشاره به حدیثی قدسی با این مضمون " قُلْ لَهُمْ إِنَّ رَحْمَتِی سَبَقَتْ غَضَبِی فَلَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَتِی" دارد.موفق باشید

هادی در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۴:۴۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴۵:

اشعارِ جناب حافظ هم..مثلِ قرآن می ماند...بر هدایتِ هدایت جویان بیافزاید و بر گمراهیِ گمراهان.

ابراهیم سالاری در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۵۵ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب دوم در اخلاق درویشان » حکایت شمارهٔ ۱۹:

با سلام در مصرع « که جبر خاطر مسکین بلا بگرداند» جبر را در قدیم بستن استخوان برای بهبود آن می گفتند و در این مصرع مراذ از جبر خاطر مسکین التیام آلام مسکینان می باشد.

کعبه در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۵۴ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۲۸:

یکی از ناب ترین و زیباترین غزلهای مولاناست که اولین باز از زبان شیوای دکتر سروش شنیدم و مجذوبش شدم مخصوصا این بیت فوق العاده :
آن گمان ترسا برد مومن ندارد آن گمان
کو مسیح خویشتن را بر چلیپا می کشد

کاوه در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۴۲ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۵۵۶:

در مصراع نخست، به جای سر حتما باید سرو باشد

کاوه در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۴۱ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۵۵۶:

در مصراع اول به جای «سر» حتما «سرو» بوده است.

حمید زارعی مرودشت در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۱۲ مرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۲:۱۶ دربارهٔ بیدل دهلوی » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۶۱:

بیت پنجم مصرعِ اول تصحیح شود به:
..
به گفت و گو مده از کف حضورِ جمعیت