هر که اندر موسم گل همچو گل می خواره نیست

آنچنان پندار کوخود در جهان یکباره نیست

نرگس صاحب نظر تا دید احوال جهان

اختیارش از جهان جز مستی و نظّاره نیست

تا صبا شد حلّه باف و ابر شد گوهرفشان

[...]

هرکه به روی لعل شیرین تو فرمان می‌دهد

جان شیرین از بن سی و دو دندان می‌دهد

چشم بدمستت به زخم تیغ حاصل می‌کند

هر قراری کان سر زلف پریشان می‌دهد

شحنهٔ بازار عشقت بی‌محابا هر زمان

[...]

چیست این جرم منوّر سال و ماه اندر شتاب؟

شهسواری پر دل پیروز جنگ کامیاب

شعلۀ او هر سحر جاروب صحن آسمان

طلعت او چشمۀ انوار عالم را زهاب

ملکت او را ز حدّ نیمروز آید زوال

[...]

ای خداوندی که القاب تو چون فصل الخطاب

در قوانین سخن خیر المطالع می شود

هر نفس بر مجمر انفاس ارباب هنر

نشر اخلاق خوشت عطر مجامع می شود

قطره های نوک کلکت همچو باران ربیع

[...]

همرمان نازنیم از سفر باز آمدند

بد گمانم تا چرا بی آن پسر باز آمدند

ارمغانی حنظل آوردند و صبر از بهر ما

گرچه خود با تنگهای پر شکر باز آمدند

چون ندیدم در میان کاروان معشوق خویش

[...]

کیست آن سیّاح، کورا هست بر دریا گذر

مسرعی کو سال و مه بی پای باشد در سفر؟

رهبر خلقست و او را خود نه چشمست و نه گوش

نام او طیّار و او را خود نه بالست و نه پر

منقذالغرقی لقب دادند او را زانکه او

[...]

ای ز رایت ملک و دین در نازش و در پرورش

ای شهنشاه فریدون فرّ اسکندرمنش

تیغ حکمت آفتاب گرم رو راپی کند

تاب عزمت آورد خاک زمین را در روش

مقتبس از شعلۀ رایت شعاع آفتاب

[...]

خفتۀ بیدار بودم دوش کز دارالسلام

مسرع باد صبا آورد سوی من پیام

کای ز ضجرت کرده دایم روی در دیوار غم

خیز کآمد گاه آن کز بخت باشی شادکام

چند باشی از طرب تنها نشسته چون الف

[...]

چیست آن دریا که دارد در دل کشتی مقام

ماهیش بر خشک لیکن جزر و مدّش بر دوام

قعر این دریا گل تیره ست و آب او سیاه

و اندرو هم بیم جان خلق و هم اومید کام

عقدهای گوهر آرد زو برون غوّاص او

[...]

ای جلال تو بیانها را زبان انداخته

عزت ذاتت یقین را در گمان انداخته

عقل راادراک صنعت دیده هابردوخته

نطق راوصف تو قفلی بر دهان انداخته

هرچه آنرا برنهاده دست حس و وهم وعقل

[...]

ای خداوندی که گردون با همه فرمان دهی

میکشد از بندگانت صد هزاران سلطنه

پاسبان بام قدرت آسمان دیده ور

مفرد درگاه جاهت آفتاب یک تنه

می درآری از کمال عاطفت دستی بسر

[...]

دی چو بشنیدم که کرد از ناگهان اسبت خطا

شد دل من کوفته چون پهلویت زین ماجرا

از طریق سرزنش با اسب گفتم کز خری

خواجه را از خود جدا کردی، خطا کردی چرا؟

اسب گفتا من برو از مادر او وز پدر

[...]

ای خداوندی که پیرامون حصن سرّ غیب

جز ز شه دیوار تدویر دواتت باره نیست

بی جواز رای شهر آرای و عزم ثابتت

بر فراز بام گردون جنبش سیّاره نیست

سنگ بر دل بست کان از عشق زر در عهد تو

[...]

از رضی الملک الحق شرمساری حاصلست

بس که اندر حقّ من لطف و کرم‌ها می‌کند

لیک تا فصل خزان آغاز دم سردی نهاد

گوییا کآن دم سرایت با تن ما می‌کند

در خوی خجلت غرق گردد سراپایم همی

[...]

دور گردون با همه کس بدفعالی می‌کند

خاصه با ما قصدهای لاابالی می‌کند

نیست از ما منقطع اسباب ناکامی از آنک

جو رها چون دورها هم بر توالی می‌کند

دست او بالاست، بر وی هیچکس را دست نیست

[...]

خواجه در تحسین فزاید چون ببیند کز پیش

شاعران در گفتگوی نغز با زاری کنند

منعمی بایست تا مرخواجه را یادآورد

آْن که ممدوحان بجز تحسین دگر کاری کنند

من بر آن بودم کزین پس منصب صدر کبیر

گوشوار گوش سازم طوق این گردن کنم

چون به سعی او بود ادرار و مرسومم روان

خدمت دربانی ار فرمایدم کردن کنم

چون طمع کردست در ادرار و در مرسوم من

[...]

مجلس سامیّ مجد الدّینی ای کان هنر

چونی از رنج و صداع و زحمت بسیار من

چون ز من هرگز ندید آزار طبع نازکت

بی سبب شاید که جوید طبع تو ازار من؟

تو به دفع کار من مشغول و من فارغ که خود

[...]

ای خداوندی که هر ساعت دل و دست ستم

بشکند از عدل تو چون شکّر از گفتار تو

آرزو ها را بمهر او بجنبد دل زجای

چون ز زیر لب بنالد خامۀ بیمار تو

گرچه خورشید از شعاعش مینهد پیوسته خار

[...]

ای همه انصاف عالم تعبیه در حکم تو

جور من از حد گذشت ، انصاف جان من بده

چون همی بخشی همه چیزی گناه من ببخش

چون بدادی هر چه در عالم، امان من بده