دور گردون با همه کس بدفعالی میکند
خاصه با ما قصدهای لاابالی میکند
نیست از ما منقطع اسباب ناکامی از آنک
جو رها چون دورها هم بر توالی میکند
دست او بالاست، بر وی هیچکس را دست نیست
لاجرم هرچ آن مراد اوست حالی میکند
با کس او را مهربانی نیست، هرچ او ناکسیست
گر تو از دستش بنالی ور ننالی میکند
هردم از بهر نثار سمّ اسب هر خری
از سرشک چشم من عقد لالی میکند
گه دواج پرنیان بر سفت سگ میآکند
گه نشست یوز را اطلس نهالی میکند
بوریای کهنه از پهلوی ما دارد دریغ
بهر پشمآگند خر ترتیب قالی میکند
قصد جان میدارد اکنون، روزگار لطف بود
آن که میگفتم زیان جاه و مالی میکند
مردمی رفت از جهان آن کس که جوید مردمی
...الی میکند
دور دور سفلگانست و خسیسان جلد باش
وای مسکینی که او قصد معالی میکند
تا سگان را طوق زرّینست و کسوت ششتری
هرکجا شیریست در عالم شکالی میکند
زشتتر کاری در این ایّام نیکوکاریست
نیکبختا، آنکه رای بدسگالی میکند
جاهلی را دست میبوسند اندر دست حکم
فاضلی در پایماچان پایمالی میکند
هرکجا اشراف نادان در تنعّم یافتی
زیرکی آنجا فغان از بیمنالی میکند
هرکه او چون سنگ زیرین سینه مالد بر زمین
گنبد گردون خطابش، صدر عالی میکند
یوسفی را میدهد هفده درم گردون بها
گرگ بین کو دعوی صاحب جمالی میکند
کاروان ناجوانمردان فراوان میرسند
از جوانمردان جهان زان عرصه خالی میکند
تا زبان بند هنر شد حرز بازوی ملوک
حق به دست ناطقهست ار میل لالی میکند
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به نقد و بررسی رفتار نادرست و نابهنجار جامعه و زمانه شاعر پرداخته است. شاعر از بیعدالتیها، فریبها و خیانتهایی که در روابط اجتماعی و سیاسی وجود دارد، گلایه میکند. او به ستمگری زمانهای اشاره دارد که با افرادی با نیتهای زشت و دورویی مهربان است و کسانی که در جستجوی انسانیت و ارزشهای برترند، مورد بیمهری قرار میگیرند. همچنین، شاعر به نوعی نفاق در جامعه اشاره میکند که نادانها مورد احترام قرار میگیرند و فاضلان و دانایان زیر پا گرفته میشوند.
شاعر بیان میکند که دور گردون (زمان) با همه بدرفتاری میکند و در نهایت به این نکته میرسد که کوشش برای نیکوکاری در چنین فضایی بینتیجه است. او از سالهای حیات انساندوستانه در جامعهای خالی از حقیقت و فریب سخن میگوید و به نوعی دعوت به هوشیاری و جستجوی ارزشهای واقعی میکند.
هوش مصنوعی: زمانه با همه به بدی رفتار میکند، به ویژه با ما که نیتهای بیپروا و careless داریم.
هوش مصنوعی: از ما هیچ دلیلی برای ناامیدی وجود ندارد، زیرا جو رها به طور طبیعی بر توالی و ارتباطات اثر میگذارد و این باعث میشود که راهها به هم متصل شوند.
هوش مصنوعی: دست او بالا و توانمند است و هیچکس نمیتواند به او دست درازی کند؛ بنابراین، هر خواستهای که او داشته باشد، به آسانی محقق میشود.
هوش مصنوعی: اگر با کسی که ارزش و لیاقتی ندارد مهربان باشی، فایدهای نخواهد داشت. حتی اگر از او شکایت کنی یا نکنی، او به رفتار خود ادامه میدهد.
هوش مصنوعی: هر لحظه به خاطر نثار سم اسب، هر خر با اشک چشم من، سکوت و خاموشی میکند.
هوش مصنوعی: گاهی اوقات، پارچهای نرم و لطیف را بر تن سگی میپوشانند، و گاهی هم یوزی را در زیر یک پارچه مخملین قرار میدهند.
هوش مصنوعی: در کنار ما، جارو و کاههای قدیمی به دلیل پشم و آشغالهایی که روی آنها جمع شده، برای بافت فرش استفاده میشود.
هوش مصنوعی: اکنون روزگار به شدت به جان من آسیب میزند؛ آن زمان که میگفتم از دست دادن مقام و مال زیان است، اشتباه میکردم.
هوش مصنوعی: کسی که به دنبال انسانیت و شرافت واقعی باشد، از این جهان رفته است.
هوش مصنوعی: به دور و بر افراد پست و حقیر توجهی نکن و ای بدبخت مسکین، تو که به دنبال اوج و مقام بلندی هستی.
هوش مصنوعی: هر جا که شیر و قدرتی وجود دارد، شغالها هم با طمع و دلبستگی به آنجا میآیند و در پی سود خود هستند، حتی اگر ظاهری زیبا و جذاب داشته باشند.
هوش مصنوعی: در این روزگار، کار بدی که ممکن است انجام شود، نیکوکاری است. خوشا به حال کسی که به فکر بدیها نیست و کار ناپسندی نمیکند.
هوش مصنوعی: در اینجا به فردی که جاهل و نادان است احترام و ارادت میگذارند، در حالی که فردی با دانش و فهم بالا در مقام پایینتری قرار دارد و مورد بیاحترامی قرار میگیرد. این نشاندهنده تناقض در ارزشگذاریها و بیعدالتی در جامعه است.
هوش مصنوعی: هر جا که افراد خودخواه و نادان در رفاه و خوشی زندگی کنند، نشانهای از رنج و بیخوشی در آنجا به چشم میخورد.
هوش مصنوعی: هر کسی که مانند سنگ سخت و استوار بر زمین بایستد، در برابر چرخش زندگی و دنیای بالا، به او احترام میگذارد و مقامش عالی میشود.
هوش مصنوعی: این بیت به مفهوم این است که زیبایی و جذابیت یک شخص، به قدری ارزشمند و با صرفه است که حتی با قیمت کمی قابل خرید نیست. در واقع، این زیبایی را نمیتوان به هیچ بهایی در بازار گذاشت و افرادی که به زیبایی خود غرور دارند، در واقع مانند گرگهایی هستند که در پی جلب توجه و تمجید دیگرانند.
هوش مصنوعی: در میدان زندگی، افرادی که شجاعت و جوانمردی ندارند، به وفور پیدا میشوند، اما انسانهای واقعی و بااخلاق به تدریج از این فضا دور میشوند و آنجا را خالی میکنند.
هوش مصنوعی: تا زمانی که هنر به زبان بسته میشود، نجاتدهندهی قدرت پادشاهان الهی در دست سخنگو قرار دارد، اگرچه تمایل به سکوت داشته باشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
گل به گلشن دعویی صاحب کمالی می کند
هر که زر دارد تمناهای عالی می کند
می توان گفتن درد خود به یاران قدیم
پیش میخواران دل خود شیشه خالی می کند
هر که می باشد حباب آسا به هستی اعتماد
[...]
هر که اینجا میرسد بیاعتدالی میکند
شمع هم در بزم مستان شیشه خالی میکند
تا به گردون چید آثار بنای میکشی
طاق این میخانه را ساغر هلالی میکند
زاهدا بر ریش چندان اعتمادت فاسد است
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.