دارِ عزلت گزید خاقانی

که به از دارِ ملکِ خاقان است

خورش از مشربِ قناعت ساخت

که چو زمزم هم آبِ حیوان است

نبَرَد تا تواند اَندُهِ رزق

[...]

اساس شرع او ختم جهان است

شریعت‌ها بدو منسوخ از آن است

جهان زنده بدین صاحب‌قران است

درین شک نیست کاو جان جهان است

مراد شه که مقصود جهان است

به عینه با برادر هم چنان است

سخن جان است و جان‌دارو‌ی جان است

مگر چون جان عزیز از بهر آن است

گر آن صورت بُد‌‌، این رخشنده‌، جان است

خبر بود آن و این باری عیان است

حساب باج بَرسَم آن چنان است

که او بر چاشنی‌گیری نشان است

اگر نازی کنم مقصودم آن است

که در گرمی شکر خوردن زیان است

قصب بر رخ که گر نوشم نهان است

بناگوشم به خرده در میان است

یکی را گفتم این جان و جهان است

جهان بستد کنون دربند جان است

زبانم خود چنین پرزخم از آن است

که هرچ او می‌دهد زخم زبان است

چه یار آن یار کاو شیرین زبان است

مرا صد بار شیرین‌تر ز جان است

ز شیرین تا شِکر فرقی عیان است

که شیرین جان و شِکر جای جان است

اگر مرغ زبان تسبیح‌خوان است

چه تسبیح آرد آن کاو بی‌زبان است‌؟

کز آن افزون که دوران جهان است

شب و روز و زمین و آسمان است

ز قند من سمرها در جهان است

درِ قصرم سمرقندی از آن است

من آن خانیچه‌ام کآبم عیان است

هر آنچم در دل آید بر زبان است

بر این رقعه که شطرنج زیان است

کمینه بازی‌اش بین‌الرخان است

خورشید ممالک جهان است

شایستهٔ بزم و رزم از آن است

کز دوری دوست بر چه سان است

بر دوست چگونه مهربان است