قافله ئی بد برهی رهسپار

شد بکف رهزن چندی دچار

یکتن از آن قافله ز اندازه بیش

گشت هراسان و فکار و پریش

گفت بوی دیگری اینحال چیست

[...]

کار کن و کار کن و کار کن

بار خود ای جامعه خود بار کن

رفته توئی از تو که یادش بخیر

نفی شدستی تو در اثبات غیر

هیکلت ای جامعهٔ ذولجاج

[...]

چون به ازل طرح جهان ریختند

عالم و عمل را بهم‌ آمیختند

بهر بشر هست دو پر در مثل

زان دو یکی علم بود یک عمل

زین دو پر آن مرغ بلند آشیان

[...]

گوش فرا دار که گوید صریح

پنبهٔ ایران به زبان فصیح

کی بسیه روزی و محنت قرین

ملت بیچارهٔ ایران زمین

من همه نفعم که خداوند پاک

[...]

دوش رسیدند بخوان نعم

ظرف مس و کاسهٔ چینی بهم

بانگی از آن هر دو درآمد بگوش

کآمد از آن دیگ دل من بجوش

داشت در آواز خود از روی لاف

[...]

اشتری از سردی دی گشت‌زار

رفت سوی آغلی از کشت‌زار

آن گله‌دان را بد از عجز خفت

وز پس در با گلهٔ خام گفت

کی منتان بنده بر این خسته جان

[...]

گرسنه شیری چو حریصان بدشت

در طلب طعمه بهر سوی گشت

روبهی افتادیش اندر به چنگ

خواست درد پیکر آن بیدرنگ

گفت که ای بر تو سراسر سباع

[...]

بود دو تن را دو درخت کهن

حاسد و محسود بدند آن دو تن

خواست شبی حاسد شوریده بخت

قطع ز محسود نماید درخت

جست یکی اره کش تیشه زن

[...]

سخت گرانی به درختی نشست

سست بدآن شاخ و بهم درشکست

چونکه بدان شاخ شکست اوفتاد

مرد از آن اوج به پشت اوفتاد

خورد شد اندر تن وی استخوان

[...]

گفت گلی از سر نخوت بخار

کی ز تو هر خاطر خرم فکار

میکنی از جلوه ناخوش مدام

عیش تماشائی بستان حرام

نقص کمالات چمن گشته‌ای

[...]

بود یکی ظالم مردم گداز

مردم از او در حذر و احتراز

روز و شبان بود به پیکار خلق

کار نبودش مگر آزار خلق

کم‌کمش این خصمی و بیگانگی

[...]

ماست کشی بود به عهد قدیم

در هنر ماست کشی مستقیم

بود همی ماست کشی پیشه‌اش

ماست‌کشی روز و شب اندیشه‌اش

ماست همی ساخت به غایت نکو

[...]

خانه ما هست بسی تنگ‌تر

از رحم مادر و صلب پدر

هست همانا مثل ما در آن

همچو جنین در رحم مادران

حجره و صحنش همه بر روی هم

[...]

گوش فرا دار که سازم بیان

کیفیت صلحیهٔ اصفهان

بودم از این اسم بسی در شگفت

کش به چه منظور توانم گرفت

مصلح این عالم اضداد کیست

[...]

بود یکی مرد تهی مغز خام

با زن خود خفته شبی روی بام

کرد به حیرت سوی گردون نظر

وز زن خود جست ز انجم خبر

زن ز کسان آنچه که بشنیده بود

[...]

صیحگهی پر فن حیلت‌گری

از همه در مکر و حیل برتری

چابک و طرار و ره‌ آموخته

حیله و تزویر و فن اندوخته

برد سوی دکهٔ صراف رخت

[...]

داد به صباغ کسی یک قدک

گفت که ای خم تو رشگ فلک

این قدک من فلکی رنگ کن

رود به انجام وی آهنگ کن

هرچه که خواهی دهم ای بی‌عدیل

[...]

حضرت لقمان که بنوع بشر

هست ز حکمت به حقیقت پدر

با پسر خویش برای رشاد

گفت سخنها ز طریق و داد

لاجرم از آن درر آبدار

[...]

دید فلاطون مرضی در مزاج

جست ز شاگرد خود آنرا علاج

گفت ز روی ادب ای ذوفنون

صد چومنی را تو بره رهنمون

ما ز تو علم و هنر‌ آموختیم

[...]

بود یکی خانه چو باغ جنان

سر بسر اسباب تجمل در آن

سیم و زر و لعل و در شاهوار

نیز در آن خانه بدی بی‌شمار

خانه خدا داشت ز دزدان هراس

[...]