از پی تفسیر قرآن مجید

باشد از حق عمر و توفیقم امید

تا به شکر آنکه دادم نطق و کام

معنی قرآن به نظم آرم تمام

ابتداء از نام خویش اندر کتاب

[...]

گویم از هستی بیانی در نخست

تا بیابی ره به گفتارم درست

دانش هستی بود باب سرای

فهم هستی کن ز در وآ نگه درآی

گر نداری ره به تحقیق وجود

[...]

خلق اشیاء جمله را شش روز کرد

روز خلق از شش جهت فیروز کرد

گر تو را گوید کس از وسواس و شک

روز و شب باشد ز مقدار فلک

اندر آن حضرت نه شب بود و نه روز

[...]

از فیوض عام و خاصش در نمود

حمد او گویند ذرات وجود

عین حمد اوست بود ممکنات

ظاهر از بودش وجود ممکنات

حمد او هر یک ز موجودات او

[...]

هستی مطلق ز غیب ذات خویش

خواست گردد جلوه گر ز آیات خویش

از احد کاطلاق ذات الله بُد

گشت ظاهر در صفات الله شد

صورت الله گر دانی مقام

[...]

چون برآرند این ذراری سر ز خاک

حکم آید بر نجات و بر هلاک

زهرة شیران بدرد از نهیب

هم شود مخطی هراسان هم مثیب

آتش قهر آید آن ساعت به طوف

[...]

هم گروهی بر هدایت از ربند

در حساب نفس خود روز و شبند

رستگارانند آزاد از قیود

فارغ از اندیشۀ بود و نبود

تا نگردی رسته، نبوی رستگار

[...]

فرقه ای دیگر نه بر رسم وفاق

دعوی ایمان نمایند از نفاق

در خدیعت با خدا و اهل اللّهند

ره به خود رایی روند و گمرهند

خدعه با حق کردن از بی دانشی است

[...]

گفته شد بر آن گروه بی مراد

درگذارید این فضولی وین فساد

در جواب اهل حق گفتند زود

نیست ما را جز صلاح اندر وجود

مصلحیم و نیست حاجت وعظ و پند

[...]

همچو آن کز بهر نور افروخت نار

روشنایی برد زآن پروردگار

ترک ایشان کرد و در تاریکیند

زآن نمی بینند و دور از نیکیند

صُم و بُکْم و عُمی گشتند این حرون

[...]

ور به شک باشید زآنچه از رشد

ما فرستادیم بهر عبد خود

یعنی این قرآن با افضال و سود

سوره ای آرید مثلش در نمود

شاهدان خویش را سازید جمع

[...]

هم بشارتهاست بهر مؤمنان

زآن عمل های نکو و نور جان

که بود پاداش هر یک جنّتی

جاری انهارش به زیر، از رحمتی

تا که را روزی بود آن عیش و نوش

[...]

زد به لَا یَستَحیی آن شاه اجل

بر بعوضه اهل دنیا را مثل

پس به مافوقش که آن بال بَق است

نیست ممنوع آن مثالی کز حق است

کافران گویند ، زآن مقصود چیست ؟

[...]

الَّذِینَ یَنقُضُون افسانه نیست

باده پیما کو که در میخانه نیست

بعد میثاق آنکه نقض عهد کرد

زهر در ساغر به جای شهد کرد

امر حق را کز پی پیوند بود

[...]

کَیفَ بالله تَکْفُرُون ما را بس است

بهر ارشاد ار به دارِ جان، کس است

مردگان بودید ، حقتان زنده کرد

بر حیات عاریت زیبنده کرد

پس بمیراند ز بعد از زندگی

[...]

کرده خلق او بر شما گیجانِ مست

در زمین قبل از تقاضا هر چه هست

پس بپا کرد آسمان را در مدار

هفت کون هر یک به نوعی پایدار

معنی ارض و سماء را بی گزند

[...]

با ملایک گفت پس پروردگار

در زمین سازم خلیفه استوار

عرشیان گفتند این باشد فساد

در زمین سَفک دِمَآء است این نه داد

ما به تسبیح و به حمدت یک دلیم

[...]

من دم از عشق ار زنم مجنون شوم

یا نه مجنون خود ندانم چون شوم

زین قدر هم گفتنم دل جوش کرد

جوش او تاراج عقل و هوش کرد

عشق آمد عقل و جان رسوا شدند

[...]

روح نورانی علیین وطن

تا تعلق یابد از حق بر بدن

باید او را از طریقی نسبتی

جسم را هم نسبت از حیثیتی

نفس، وجه نسبت است و برزخ است

[...]

پس شد آدم علّم الاسماء به نام

سرّ اشیاء منکشف بر وی تمام

از خواص و نفع و ضرّ و خیر و شرّ

از حقیقت، وز معانی، وز صوَر

عرضه شد پس بر ملایک سر به سر

[...]