جمالش جلوه ذات از کمال است

جمال مطلقش لیکن جلال است

که قهاریت محض است و آنجا

نباشد هیچ غیر از وجه یکتا

نباشد غیر او باقی در آنحال

[...]

گروهی کاهل علم و اختصاصند

تعرف را بطور و طرز خاصند

به برهان می‌کنند اثبات توحید

ولی خود پیرو ظنند و تقلید

دهند از بیخودی درس معارف

[...]

بعبدالظاهر از حق گشت ظاهر

ظهور حق که بیند در مظاهر

ز بس پیداست پنداری نهانست

چوبی ضدست این پندار از آنست

چون هر چیزی بضد اوست ظاهر

[...]

مسامر با اضافه تاست صحبت

که حق در سر کند با اهل وحدت

بعرفست آن سخت در لیل گفتن

بیاری رازها از میل گفتن

بود صحبت بشب نیکو مناسب

[...]

تو را نفس ار شناسی بس شریفست

بُخاری جوهری پاک و لطیف است

حیات و حس و قوت راست حامل

به رفتار ارادی باز شامل

حکیمان جمله وجدانیش دانند

[...]

کنم بر عارفی چالاک و بینا

بیان آن ولایت کوست علیا

تو را گفتم گرت یاد آن مقال است

مبادی تعینها ظلال است

ظلالی کان مگر ز اوصاف و اسماست

[...]

هزاران شکر کین پاکیزه دیوان

رسید از عون ذوالطولم بپایان

ز حق می‌خواستم عمر و عنایت

که این منظومه آید بر نهایت

تفصل کرد و توفیق بیان داد

[...]

گشت قاسی پس شما را دل چو سنگ

سختتر زآن بلکه دل بگرفته زنگ

أشَد کَالْحِجارةِ أو بعدِ ذلِک

بعد از آن آیت، چنین شد بی رشد

سختتر از سنگ بودن آهن است

[...]

هم به تحقیق اینکه موسی را کتاب

ما عطاء کردیم از راه خطاب

وز قفای او رسولان پی ز پی

هم فرستادیم با آیات وی

همچنین دادیم افزون بیّنات

[...]

میکنید آیا اراده که سؤال

از رسول خود نمایید از جدال

همچنان که قوم موسی از محال

خود سؤال مینمودند از نبیّ

از پیمبر خواست شخصی بی هنر

[...]

آن زنان حرثند از بهر شما

کیست زن نفس حمول با حیا

چونکه قوّامی و داری اختیار

نفس را بر خُلق و خوی نیک دار

از رهی او را ببر گر آدمی

[...]

گو خدا را گر شما دارید دوست

پیروی من دلیل حبّ اوست

اهل نجران را چنین گو در جواب

که کنند اظهار حبّ و انتساب

حبّ حق از راه تعظیم مسیح

[...]

پاره ای هستند از اهل کتاب

که کند رد امانت با حساب

میکند رد باشد ار قِنْطَار مال

نفس او باشد امین در کل حال

پاره ای هم در امانت خائنند

[...]

نی پرستند اهل غفلت در پسند

جز زنانی را که غیر فاعلند

ظاهر این باشد که بتها را عیان

میتراشیدند بر شکل زنان

هست اشارت نزد معنی سوی نفس

[...]

آمدیم اندر بیان قوم لوط

تا نباشی بر نشان قوم لوط

قوم خود را چونکه گفت او از خرد

ناید آیا ننگتان زین فعل بد

این چنین فحشاء کنید آیا شما

[...]

چون بدیدند اضطرابش را چنان

پس به او گفتند آن روحانیان

ما فرستادة خداییم ای امین

کی رسند ایشان به اضرارت ز کین

تو از ایشان باش یک ره بر کنار

[...]

صورت فکریه این است ای فقیر

نقش دل کن صورت زیبای پیر

چون ز صورت رسته او شاه دل است

فارغ از آلایش آب و گل است

چون تو بندی نقش او را در خیال

[...]

هم بگفتند آن زمان آیا که ما

استخوان گردیم و خاک بی نوا

عظمها پوسیده و بگسیخته

می شویم آیا ز نو انگیخته

گو شما باشید گر سخت و شدید

[...]

کرد مهمانی به پیغمبر ورود

خوردنی در خانه اش چیزی نبود

بر یهودی او فرستاد از مقام

خواست از وی قرض چیزی از طعام

گفت او ندهم ز گندم نیم جو

[...]

مشرکان بنهاده بودندی مقیم

سیصد و شصت از بتان اندر حطیم

رفت و بنشست آن رسول خوش کلام

نزدشان یک روز در بیت الحرام

کرد با آن قوم آغاز سخن

[...]