... شرار آتش نمرود و نارست

همی مر موج دریا را بسوزد

بدان ماند که خشم شهریارست ...

... بجای زخم او خارا خمیرست

بجای بخششش دریا غبارست

بر شمشیر او مغفر شکافست ...

... مدح او بر خاک خوانی چشمۀ کوثر شود

جود او گر بر بیابان اوفتد دریا شود

خشم او گر بر زمین افتد زمین اخگر شود ...

... آن نکوتر باشد از دعوی که با برهان بود

جود او را بر نپاید گر همه دریا بود

زخم او را برنتابد گر همه سندان بود ...

... در معنی را سبب شد قطرۀ باران سخاش

در دریا را سبب هم قطرۀ باران بود

کرد محکم کردگار اندر بقای جاودان ...

... یکی که جامه بپوش و دگر که زر بر گیر

گر ابر و دریا یکره بجود او نگرند

یکی نماید عجز و دگر خورد تشویر ...

... ببرق آراسته میغند و دارند

بگرد موج دریا شعلۀ نار

چو مار انندشان خرطوم ار ایدون ...

... دو لفظند از یکی معنی بتکرار

وگر گویی که کف شاه و دریا

دو ره باشد بیک منزل بهنجار ...

... بجنبد بر زمین سیار و طیار

هوا از ابر نم بیند ز دریا

زمین را مایه بخشد ابر از امطار ...

... چو دولت جوان و چو دانش به نیرو

چو آتش بلند و چو دریا توانگر

ز عرعر تراشند منبرش ازیرا ...

... ببالا چو صندوق نمرود باشد

بدریا چو صندوق فرخ سکندر

چو وهم اندر آید بهیجا زبیره ...

... به تقریبش از باختر تا بخاور

نه جستن کند کم ز دریا بدریا

نه منزل کند کم ز کشور بکشور ...

... کمر بسته دیدم ترا زین سپس

نگویم که دریا نبندد کمر

ز تدبیر تست آهن از بهر آن ...

... انده هجران مرا و جسم او شد سوکوار

ابر بارنده گر از دریا بر آید عشق او

مر مرا ز آتش برآورده است ابر سیل بار ...

... تن به زیر اضطراب و جان به زیر اضطرار

آسمان و دهر و خورشید است و دریای بموج

روز بزم و روز رزم و روز چنگ و روز بار

آسمان خواسته بخش است و دهر شیر گیر

آفتاب چرخ فرسای است و دریای سوار

از عوار و عیب دنیا هر کسی آگاه بود ...

... محرری که کند مدح شاه را تحریر

بلفظ دریا گویی کفش بود معنی

بخواب دولت بینی رخش بود تعبیر ...

... بود عجب که کند کوه چون ستاره مسیر

بزیر پای مر او را چه دشت و چه دریا

چه قلعه های فلک برج بیستون همشیر ...

... چو تاج قیصر اندر زر و زیور

چرا زیر گهر شد موج دریا

که زیر موج دریا بود گوهر

جهانی هر یکی دریا که بروی

همی گردد همی جوشد برو بر ...

... اگر خوی گیرد آن دست مبارک

سرشکی زو به از دریای اخضر

شدست از مدح او چون ناف آهو ...

... بفخر از خلق بی همتا بفضل از خسروان یکتا

بدل معطی تر از دریا بکف کافی تر از کوثر

خرد را تاج و پیرایه ادب را جوهر و مایه ...

... ز جودش هر که بشتابد ز گیتی روی برتابد

بعمر نوح دریابد ز بحر جود او معبر

بباده افراه و پاداشن نبشته دو خط روشن ...

... زیر پای نیکخواهش روید از پولاد گل

زیر پای بدسگالش خیزد از دریا غبار

هم بدو مجبور گردد هم بدو مختار مرد ...

... قدر او را در شرف گردون مخوان کآیدش ننگ

دست او را در سخا دریا مخان کآیدش عار

خدمت او در شرف گردون نبازی نیستی ...

... بلکه خیر خویش کردست او ز گیتی اختیار

ابر اگر هر چند بر دارد ز دریای سرشگ

هیچ نقصان آید اندر موج او وقت بهار ...

... نبود هیچ میانه ز گنبد اخضر

بگردش اندر دریای سبز موج زنان

ز نم او همه بنیاد برجها شده تر ...

... بکامش اندر زهر کشنده کرد شکر

زمین ز لشکر او موج سبز دریا بود

ز گرد ایشان گیتی سیاه و روز اغبر ...

... به یک خدنگ دژ آهنگ جنگ داری تنگ

تو بر پلنگ شخ و بر نهنگ دریا بار

اگر نبرد ترا کوه جانور گردد ...

... که پر زعفران شد میان و کرانش

نپاید بسی تا سیاهان دریا

بپاشند کافور بر زعفرانش ...

... آفتاب عقل و رای و روح طبع و دهر عزم

آسمان قدر و زمانه دولت و دریا نوال

این جهان و آن جهان در زیر مهر وجود اوست ...

... دو دست تو بعطا گاه بر مبارز خواست

نه موج دریا پیش آمدش نه کان جبال

همه ملوک جهان را کجا ثنا گویند ...

... هزار جیحون بگذاشته است هر دینار

چو خضر از بر دریا و صد هزار جبال

بتیغ هندی از هندوان گرفته بقهر ...

... گر آن عطا که پراکنده داد جمع شود

ز حد دریا بیش آید و ز وزن جبال

چو عقل خاطر او را هزار مرتبتست ...

... از آن صوابتر آید که مر ترا بهمال

اگر ببزم تو دریا بود خزینۀ تو

بیک عطای تو بیشک سراب گردد و نال ...

... آهن همه تیغست ولیکن نه چنان تیغ

دریا همه آبست ولیکن نه چنان یم

گویند که فرمان بر جم بود جهان پاک ...