... در چمن کو بدخش و کان طیسون ساخته

باد چون گنجور از درگاه خاقان آمده

باغ را از حله چون خرگاه خاتون ساخته ...

رای گفت برهمن را معلوم گشت داستان ساعی نمام که چگونه جمال یقین را بخیال شبهت بپوشانید تا مروت شیر مجروح شد و سمت نقض عهد بدان پیوست و دشمنایگی در موضع دوستی و وحشت بجای الفت قرار گرفت و دستور ملک و گنجور او در سر آن شد

اکنون اگر بیند عاقبت کار دمنه و کیفیت معذرتهای او پیش شیر و وحوش بیان کند که شیر در آن حادثه چون بعقل خود رجوع کرد و در دمنه بدگمان گشت تدارک آن ا زچه نوع فرمود و بر غدر او چگونه وقوف یافت و دمنه بچه حجت تمسک نمودو تخلص از چه جنس طلبید و از کدام طریق گرد جستن پوزش آن درآمد

... و پوشیده نماند که مشاورت برانداختن رای هاست و رای راست به تکرار نظر و تحصین سر حاصل آید و فاش گردانیدن اسرار از جهت پادشاهان ممکن باشد یا از مشاوران و رسولان یا کسانی که دنبال خیانت دارند و گرد استراق سمع برآیند و آنچه به گوش ایشان رسد در افواه دهند یآ طایفه ای که در مخارج رای و مواقع آثار تامل واجب بینند و آن را بر نظایر آن از ظواهر احوال باز اندازند و گمان های خود را بر آن مقابله کنند و هر سر که از این معانی مصون ماند روزگار را بر آن اطلاع صورت نبنندد و چرخ را در آن مداخلت دست ندهد و کتمان اسرار دو فایده دارد اگر اندیشه بنفاذ رسد ظفر بحاجت پیوندد و اگر تقدیر مساعدت ننماید سلامت از عیب و منقصت

و چاره نیست ملوک را از مستاشر معتمد و گنجور امین که خزانه اسرار پیش وی بگشایند و گنج رازها به امانت و مناصحت وی سپارند و ازو در امضای عزایم معونت طلبند که رجحان دارد به اشارت او فواید بیند چنانکه نور چراغ به مادت روغن و فروغ آتش به مدد هیزم و هرکرا متانت رای و مظاهرت کفات جمع شد

بدین پای ظفر گیرد بدان دست خطر بندد ...

... گاهی کبودپوش چو خاک است و همچو خاک

گنجور رایگان و لگذ خسته عوام

گاهی سفیدپوش چو آب است و همچو آب ...

... حلی آریم و به تابوت پسر بربندیم

گوهر دانش و گنجور هنر بود رشید

قبله مادر و دستور پدر بود رشید ...

... به خدمت پیش تخت شاه شاپور

چو پیش گنج بادآورد گنجور

و زان سو آفتاب بت پرستان ...

... دگرها را به نسخت راز جستند

ز گنجور ان کلید ش باز جستند

کلید و نسخه پیش آورد گنجور

زمین از بار گوهر گشت رنجور ...

... گوش را حلقه غلامی داد

دو امین بر امانتی گنجور

این ز دیو آن ز دیو مردم دور ...

... دهد زینت پادشاهی تمام

چنان کرد گنجور کار آزمای

که فرمود شاهنشه خوب رای ...

... ز گوهر بر آن تخت گنجی فشاند

که گنجور خانه در آن خیره ماند

بفرمود تا کرسی زر نهند ...

... تو کوه حلمی و شاه آفتاب معلوم است

که کوه باشد گنجور آفتاب مقیم

کنون بدیع نباشد که سعی تو سازد ...

... بنزد شاه شو با ملک دستور

برد یک سر ترا تا عین گنجور

ترا بخشند شه اینجا تمامت ...

... به حامیی چو تو بازوی روزگار قوی

ز گوهری چو تو گنجور آب و خاک فقیر

جناب توست جهان را ز جور خود ملجا ...

... گهر ذخیره بحر آمد و تحمل کان

چو گشت گنج بیان را زبان من گنجور

من ارکه دست بزلف سخن برم که کند ...

... اثیر رفت و بحضرت گذاشت گنج سخن

خنک شهی که بر این گنج یافت گنجوری

... که باشد بحر تاباشد چو دستش

که او چون بحر صد گنجور دارد

غلام آن چنان رای منیرم ...

... جان خواستن تو بین و جان دادن من

اگرچ بحمدالله دستوری دستیار که گنجور خزاین اسرارست در پیش کارست بعلو همت و سمو رتبت و اصابت نظر و اصالت رأی بر همه سابق

تجلی غیابات الامور برایه ...

... این منی خاکست زر در وی بجو

کاندر او گنجور یار غار ماست

خاک بی آتش بننماید گهر ...

... چرا غم دارد آن مفلس که یار محتشم دارد

غمش در دل چو گنجور ی دلم نور علی نوری

مثال مریم زیبا که عیسی در شکم دارد ...

... بی دیده و بی گوش صدف رزق کجا یافت

تا حاصل در گشت و چو گنجور برآمد

نرم آهن و سنگی سوی انوار چه ره یافت ...