مرا به وقت سحر دوش مژده داد نسیم
که شهریار جهان پادشاه هفت اقلیم
خزانهای ممالک هم مفوض کرد
برای آنکه به حق یافت بر جهان تقدیم
نظام ملک و قوام جهان خداوندی
که کرد جانب او را خدایگان تعظیم
یگانه صاحب عادل محمد آنکه بود
به نزد جودش دریا بخیل و ابر لئیم
زحل محلی و برجیس منظری که سزد
مهش سفیر و عطارد دبیر و زهره ندیم
قد موافق او راست تر ز شکل الف
دل مخالف او تنگ تر ز حلقه میم
جهان خراب شدستی ز باس او بی شک
اگر نبودی زین گونه بردبار و رحیم
چو مادحی که ببوسید خاک درگه او
ببرد زر درست و نبرد عذر سقیم
ز دست جودش اگر مال در عناست چه شد؟
ز جود دستش خلق است در میان نعیم
خهی عنایت تو بر ولی دلیل بهشت
زهی سیاست تو بر عدو نشان جحیم
اگر نسیم ز خلق تو گیردی تأثیر
وگر سحاب ز جود تو یابدی تعلیم
کمینه نفحه این باشدی چو مشک تبت
کهینه قطره آن گرد دی چو در یتیم
فلک حسود ترا زان نمی کند فانی
که مردن آنرا بهتر ز زیستن در بیم
مخالفت مثلا گر مه سما گردد
شود ز خامه انگشت شکل تو بدو نیم
بزرگوارا نبود عجب که شاه جهان
گزید بهر خزاین ترا حفیظ و علیم
تو کوه حلمی و شاه آفتاب معلوم است
که کوه باشد گنجور آفتاب مقیم
کنون بدیع نباشد که سعی تو سازد
برای نقد خزانه ز مهر و مه زر و سیم
خجسته خلعت شاه جهان چو پوشیدی
بطالعی که تولا کند بدو تقویم
چو نای دشمن جاه تو باد پیماید
که همچو ابر زند طبل را به زیر گلیم
همیشه تا که چمن بشکفد به آب زلال
همیشه تا که هوا تر شود به باد نسیم
نسیم خلق تو بادا ز معجزات مسیح
زلال عفو تو بادا ز چشمهای کلیم
ز رای پیر تو شاه جهان چنان بادا
کز آفتاب و فلک سازد افسر و دیهیم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف فضیلتها و ویژگیهای یک پادشاه میپردازد که او را به عنوان "شهریار جهان" معرفی میکند. شاعر از نسیم صبحگاهی یاد میکند که خبر از عدالت و رحمت پادشاه میدهد. او به ویژگیهای پادشاهی اشاره میکند که قادر است نظام و قوام جهان را حفظ کند و در عین حال بر دیگران رحمت و عطا کند.
شاعر از جود و بخشش پادشاه سخن میگوید و آن را مشابه دریا و ابر ذکر میکند. همچنین، به ویژگیهای جسمانی و روحی پادشاه اشاره دارد که او را از دیگران متمایز میکند.
در نهایت، شعر پیامی از امید و رهایی میدهد و قدرت و سلطه پادشاه را در ایجاد سعادت برای مردم و حفظ عدالت تحسین میکند. به طور کلی، شعر تجلیل از پادشاهی عادل و بخشنده است که رحمتش شامل حال همه میشود.
هوش مصنوعی: نسیم در صبح زود به من خبر داد که پادشاه بزرگ، فرمانروای هفت سرزمین، به من وعدهای داده است.
هوش مصنوعی: تمامی پاییزهای سرزمینها به او سپرده شد، چون او را شایسته و درخور دانستند تا بر اهل زمین هدیه دهد.
هوش مصنوعی: حکومت و استحکام دنیا به دست خداوندی است که فرشتگان و بزرگان در برابرش احترام و عظمت قائل هستند.
هوش مصنوعی: محمد تنها صاحب و پیشوای عادل است؛ او که به اندازه جود و سخاوتش، دریا را بخیل و ابر را لئیم میسازد.
هوش مصنوعی: در اینجا به زیبایی و شکوه سیارهها اشاره شده است. سیاره زحل به عنوان مکان و برجیس به عنوان جایی که باید توجه شود، توصیف شدهاند. در این تصویر، ماه به عنوان نمایندهای مهم و عطارد به عنوان نویسندهای مسلط دیده میشود. همچنین، زهره به عنوان دوست و همراهی نزدیک معرفی شده است. این واژهها به نوعی به زیبایی و اهمیت این اجرام آسمانی در چشمانداز کلی اشاره دارند.
هوش مصنوعی: قد او به طور طبیعی به اندازهای راست و زیباست که از شکل حرف الف نیز بهتر به نظر میرسد، در حالی که دل کسی که با او مخالف است، تنگتر از حلقه حرف میم است.
هوش مصنوعی: جهان به خاطر وجود او خراب شده است، بدون تردید اگر او اینگونه باحوصله و مهربان نبود، وضعیت از این بدتر میشد.
هوش مصنوعی: مانند ستایشگری که خاک درگاه محبوبش را میبوسد، کسی که به عشق و ارادت به محبوبش در میآید، طلا و زر واقعی را میبرد و برای عذرخواهی از نواقص خود جایی ندارد.
هوش مصنوعی: اگر ثروتی در دست بخشش او به خطر بیفتد، چه اهمیتی دارد؟ زیرا به واسطه generosity او، مردم در خوشی و نعمت هستند.
هوش مصنوعی: عطای تو به دوستانت نشانهای از بهشت است و تدبیر تو در برابر دشمنان، علامتی از جهنم.
هوش مصنوعی: اگر نسیم از زیباییهای تو تأثیر بگیرد و اگر ابر از بخشش تو درس بگیرد، همگان از تو الهام خواهند گرفت.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که حتی کمترین عطر و بویی که از مشکی قدیمی به مشام میرسد، مانند قطرهای از گرد غبار آسمان است که در دیوانگی یتیمی گم شده است. این بیان نمادین به زوال و فراق اشاره دارد و نشان میدهد که حتی اندک نشانهای از زیبایی یا جذابیت نیز میتواند تأثیرگذار باشد.
هوش مصنوعی: آسمان حسود به خاطر اینکه تو را از بین نبرد، بهتر است که مردن را بر زندگی در ترس ترجیح دهی.
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد با زیبایی تو مخالفت کند و آن را انکار کند، حتی از قلم هم میتوان فهمید که چقدر جذاب و خاص هستی.
هوش مصنوعی: ای بزرگوار، جای شگفتی نیست که پادشاه جهان تو را برای حفاظت و نگهداری از خزاینش انتخاب کرده است، زیرا تو دارای علم و دانش بسیار هستی.
هوش مصنوعی: تو مانند کوه صبر و بردباری هستی و مانند پادشاهی که در آفتاب روشن دیده میشود. مشخص است که در این کوه، گنجینهای از نور و روشنی نهفته است.
هوش مصنوعی: الان چیزی تازه و زیبا وجود ندارد که تلاش تو بتواند برای داراییهای گرانبهایت از عشق و زیبایی ایجاد کند.
هوش مصنوعی: وقتی جامه خوشبختی و بزرگی را به تن کردی، همچون تقدیری که باید با دقت و درستی رقم بخورد.
هوش مصنوعی: اگر دشمنی به حماقت تو بیفتد، مانند ابری که طبل را زیر یک حصیر به صدا درآورد، صبر کن و آرامش را حفظ کن.
هوش مصنوعی: تا زمانی که چمن سبز و خرم شود و آب پاک و زلال جاری باشد، و همچنین تا زمانی که نسیم ملایمی در هوا بوزد، چیزهای زیبا و دلنشین همچنان ادامه خواهند داشت.
هوش مصنوعی: نسیم دلانگیز وجود تو شبیه معجزات مسیح است و مهربانی تو مانند چشمان حضرت کلیم زلال و پاک است.
هوش مصنوعی: از نظر اندیشه و تدبیر بزرگترين افراد، تو مانند پادشاهی باش که همچون خورشید و ستارهها بتوانی تاج و دیهیم را بسازی و بر سر بگذاری.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
کسی که او کند از کان که به میتین سیم
مکن بر او بر بخشایش و مباش رحیم
بر آن صحیفة سیمین مسای مشک مقیم
که رنگ مشک نماید بر آن صحیفة سیم
مکن ستیزه اگر چند خوبرویان را
ستیزه کردن بیهوده عادتیست قدیم
غرض ز مشک نسیمست ، رنگ نیست غرض
[...]
چو روی چرخ شد از صبح چون صحیفه سیم
ز قصر شاه مرا مژده داد باد نسیم
که عز ملت محمود سیف دولت را
ابوالمظفر سلطان عادل ابراهیم
فزود حشمت و رتبت به دولت عالی
[...]
سپهر دولت و دین آفتاب هفت اقلیم
ابوالمظفر شاه مظفر ابراهیم
کشید رایت منصور سوی لوهاور
به طالعی که تولا کند به دو تقدیم
قضا ز هیبت او دیده حال شرع قوی
[...]
تویی که دل بتو کردند عاشقان تسلیم
سلیم باشد ، اگر جان بتو دهند ، سلیم
یکی منم ، که اگر صد هزار جان بودم
بجان تو که کنم جمله را بتو تسلیم
ز طلعت تو بخورشید داده اند فروغ
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.