چرخ مردم خوار اگر روزی دو مردم پرور است

نیست از شفقت مگر پرواری او لاغر است ...

... همچو مردان صف شکن گر جان پاکت صفدر است

چرخ زال گوژپشت است و تو مردی بچه طبع

بچه زان مغرور شد کین زال غرق زیور است ...

... و او ز چنگ خود هزاران ماه را پرده در است

چند بر پنها روی پرهیز کن از شیر چرخ

زانکه جای صید شیران وادی پهناور است ...

... زانکه آخر این رسن را هم گذر بر چنبر است

چند بینی ماهیان در طشت چرخ از بهر آنک

چشمت اصغر گشت و ماهی نیست چوب احمر است ...

غره مشو گر ز چرخ کار تو گردد بلند

زانکه بلندی دهد تا بتواند فکند ...

... شاخ خودی را برید بیخ خودی را بکند

هرکه چو چرخ فلک هست ز خود در حجاب

نیست ز سرگشتگی چون فلک خود پسند ...

... ظاهر شد و به پیر و به برنا دراوفتاد

در زیر چرخ باد هوا دید موج زن

چونان که نور دیده بینا دراوفتاد ...

... دیدی که سخت سخت زلیخا دراوفتاد

ای بس که چرخ در پی این راز شد نگون

گاهی به زیر و گاه به بالا دراوفتاد ...

... تو هم یقین بدان که تو را همچو کعبتین

در ششدر فنا فکند چرخ پاک بر

زاری تو همچو کاه و اگر کوه گیرمت ...

... به پای خویش به گور آمدی سر خود گیر

که چرخ از پی تو دارد آتشین مسمار

اگر زمانه زمانت نداد دل خوش دار ...

... دام دارالهوان همی یابم

گردش چرخ را شبان روزی

دایه انس و جان همی یابم ...

... تاج نوشیروان همی یابم

چرخ را همچو گوی سرگردان

در خم صولجان همی یابم ...

... پرها زنم چو زین قفس تنگ بر پرم

زان چرخ چنبری رسن و دلو ساخته است

تا سر در آرد از رسن خود به چنبرم ...

... تا خریدم شهوتی انصاف نیک ارزان خرم

پیکرم چون در دهان اژدهای چرخ زاد

اژدها بچه است گویی در حقیقت پیکرم ...

... هم بر کناری از جهان هم در میان سبحانه

چرخ آستان درگهت شیران عالم روبهت

حیران بمانده در رهت پیر و جوان سبحانه ...

... به آخر چون بشد شب او بجست از جای دل پر غم

برآمد گوی مه ناگه ز روی چرخ چوگانی

به نور ماه اشتر دید اندر راه استاده ...

... به ملک فقر آمد افتخارت

به صورت چرخ از آن فوق تو افتاد

که چرخ آمد طبق های نثارت

فلک زان می دود با طشت خورشید ...

... ازین نه بم نوای زیر داده

چو خوشه ده زبان گشته نهم چرخ

صفاتت صد یکی تقریر داده ...

... تکیه زده همچو پادشاهان

بر اوج سریر چرخ خضرا

وز حجره تنگ آفرینش ...

... بر درش چون حلقه ای سر می زند

چرخ را دور شبان روزی دهد

شب برد روز آورد روزی دهد ...

... کی توان کردن گر دانیی

چرخ می خواهد که این سر پی برد

او به سرگردانی این سر کی برد

چرخ جز سرگشته و پی کرده چیست

اوچه داند تا درون پرده چیست ...

... این زمان شد توتیا زیرزمین

وانک در چرخ فلک خون ریز بود

گشت در خاک لحد ناچیز زود ...

... بهشتی گر بود نبود چراغش

چراغ چرخ خورشید منیرست

چراغ خلد فاروق کبیرست ...

... قدم چون خضر نه در راه مردان

که گردت در نیابد چرخ گردان

مکانت کشتی نوحست ای صدر ...

... بنام او را همی مرحومه خواندند

زنی بودی که دور چرخ گردان

شمردیش از شمار شیرمردان ...

... فلک روشن نماند از گرد لشکر

علی الجمله ز چرخ کوژ رفتار

چنان شهزاده آمد گرفتار ...

بزرگانی که سر در چرخ سودند

همه در خدمت محمود بودند ...

... اگر دل را بگردانی چو مردان

شود خورشید عشقت چرخ گردان

دلی فارغ ز تشبیه وز تعطیل ...