هزار سختی اگر بر من آید آسان است
که دوستی و ارادت هزار چندان است
سفر دراز نباشد به پای طالب دوست
که خار دشت محبت گل است و ریحان است
اگر تو جور کنی جور نیست، تربیتست
و گر تو داغ نهی داغ نیست، درمان است
نه آبروی، که گر خون دل بخواهی ریخت
مخالفت نکنم آن کنم که فرمان است
ز عقل من عجب آید صوابگویان را
که دل به دست تو دادن خِلاف در جان است
من از کنار تو دور اوفتادهام نه عجب
گرم قرار نباشد، که داغِ هجران است
عجب در آن سر زلف مُعَنْبَرِ مَفتول
که در کنار تو خسبد چرا پریشان است؟
جماعتی که ندانند حظ روحانی
تفاوتی که میان دَواب و انسان است
گمان برند که در باغ عشق، سعدی را
نظر به سیب زنخدان و نار پستان است
مرا هرآینه خاموش بودن اولیتر
که جهل پیش خردمند عذر نادان است
وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی و لا أُزَکِّیها
که هر چه نقل کنند از بشر در امکان است
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر احساسات عمیق خود را درباره دوستی و عشق بیان میکند. او میگوید که هزار سختی هم تحمل کند، آسانتر از دوری از دوست است. او عشق را به یک سفر نزدیک تشبیه میکند که با همه دشواریهایش، هدفش همیشه دوست است. شاعر معتقد است که اگر کسی محبت را درک کند، هیچ چیزی نمیتواند او را از محبت دور کند و حتی در سختیها، دوستی و ارادت او بر همه چیز غلبه دارد. او در نهایت بر این نکته تأکید میکند که خاموشی و صبر در مقابل جهل بر دانشمندان بهتر است و خود را نیز از هر گونه برتری دور میداند.
هوش مصنوعی: اگر هزار مشکل و سختی هم به سراغم بیاید، باز هم برای من آسان است زیرا محبت و دوستیام نسبت به تو بسیار بیشتر از اینهاست.
سفر برای پای کسی که دوست را می طلبد دراز به نظر نمی آید. زیرا در قلمرو محبّت که به دشتی می ماند، خارهای خلنده و رنج و سختی مثل گل و ریحان، لطیف و دوست داشتنی است . [ گل = گل سرخ / ریحان = گیاهی است علفی به رنگ های سفید و گلی و گاهی هم بنفش و مجتمع که در گنار برگ های انتهایی ساقه قرار دارند و به معنی هر گیاه خوشبوست ( گل و گیاه در ادبیات منظوم فارسی ) ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
اگر تو بر من جور و ستم روا داری، آن را جوری در راه پرورش دادن تلقّی می کنم و اگر داغ گذاری، آن را وسیله ای برای درمان نهایی خویش می پندارم. [ تربیت = پروراندن، احسان و تفقّد نسبت به شاعر و دیگر زیردستان (لغت نامه) / داغ = سوزش و حرارت ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
نه فقط آبرو، که اگر بخواهی خون دلم را هم بریزی، مخالفتی نمیکنم. آنچه دستور است انجام میدهم.
آنان که به پندار خویش صواب را تشخیص می دهند، از عقل من درشگفتند که چرا عاشق تو شدم. آری، اختلاف من با ایشان در این است که من جان داده ام، ولی ایشان می پندارند که من تنها دل داده ام و عاشق شده ام. [ صواب گویان = راستگویان، درستگویان، کسانی که سخن به صواب گویند، مقابل خطاگویان / خلاف = اختلاف، قبول نکردن / دل به دست کسی دادن = کنایه از عاشق و شیفتهٔ کسی شدن ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
هوش مصنوعی: من از تو دور ماندهام و انتظار ندارم که حالتی آرامشبخش داشته باشم، زیرا داغ دوری و جدایی مرا میآزارد.
درشگفتم از اینکه چرا آن سر زلف خوشبوی درهم بافته که در کنار تو می خوابد و باید آرام یابد، آشفته است؟ [ معنبر = عنبرآلود و خوشبو، عنبر ماده ای است چرب و خوشبو و سیاه رنگ که از رودهٔ نوعی وال یا ماهی عنبر (کاشالو) می گیرند / مفتول = تابدار و پیچیده ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
آن گروهی که لذّت معنوی را که وجه تمایز انسان و چهارپا است درنیافته اند. [ جماعت = گروه و عدّه / حظّ = بهره و نصیب / روحانی = معنوی / دواب = چهارپایان، به فارسی یعنی ستور که سواری می دهد و بار می کشد (لغت نامه) ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
می پندارند که در باغ دوستی و عشق، سعدی به زنخدان سیب مانند و پستان چون انار یار نظر دارد. [ زنخدان = چانه / نار = انار / تشبیه: عشق به باغ، زنخدان به سیب و پستان به نار ( اضافه تشبیهی ) ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
بی تردید سکوت من در برابر این نادانان شایسته تر است، زیرا نادانی آنان در برابر من، عذرخواه آنان است و آنان را از فهم موضوع معذور می دارد. [ اولاتر = سزاوارتر، نیکوتر / هر آینه = البتّه، در هر حال /تضاد: خردمند، نادان ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
من نَفس خویش را مبرّا نمی دانم و آن را از هوا و هوس پاک نمی پندارم، زیرا هر چیزی که در باب آدمی گفته شود امکان دارد که تحقّق یابد. [ وَ ما اُبَرِّیُ نَفسی = من خویشتن را بی گناه نمی دانم، بخشی از آیه 53 سورهٔ یوسف است. / وَ لا اُزَکّیها = و آن را پاک نمی دانم. / در امکان بودن = ممکن بودن، امکان داشتن ] - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
خوانش آقای لیله کوهی
بیت 5 مصرع 2 که دل به دست تو دادن خلاف در جان است – خِلاف با فتحه خوانده شده (خِلاف مصدر دوم باب مُفاعَلة است و به کسر خ صحیح است.)
بیت 11 مصرع اول وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی و لا أُزَکِّیها – أُبَرِّئُ به صورت أُبَرِّیُ خوانده شده همزه به ی تبدیل شده – أُزَکِّی به صورت أُزَکّا خوانده شده (فعل متکلم وحده باب تفعیل است و به ی ختم می شود.)
خوانش آقای لیله کوهی
بیت 5 مصرع 2 که دل به دست تو دادن خلاف در جان است – خِلاف با فتحه خوانده شده (خِلاف مصدر دوم باب مُفاعَلة است و به کسر خ صحیح است.)
بیت 10 أَولی به ضم همزه خوانده شده است (أَولی سزاوار – أُولی نخستین)
بیت 11 مصرع اول وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی و لا أُزَکِّیها – أُبَرِّئُ به صورت أُبَرِّیُ خوانده شده همزه به ی تبدیل شده – أُزَکِّی به صورت أُزَکّا خوانده شده (فعل متکلم وحده باب تفعیل است و به ی ختم می شود.)
خوانش خانم بازیان
بیت 10 أَولی به ضم همزه خوانده شده است
بیت 11 مصرع اول وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی– أُبَرِّئُ به صورت أُبْرِئُ به سکون ب . بدون تشدید ر خوانده شده است.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
سدید ملک ملک عارض خراسان است
صفی دولت و مخدوم اهل دیوان است
پناه دین خدای و معین شرع رسول
عمر که همچو علیّ و صدیق و عثمان است
لقب سدید و صفی یافته است زانکه دلش
[...]
مدبری ملکی بر جهان جهانبان است
که هر چه گوئی از او صد هزار چندان است
احد صفت صمدی لم یلد و لم یولد
که پیک «و» نامه او جبرئیل و قرآن است
مقدری که خداوندی کرسی و عرش است
[...]
چه آفتی تو که کمتر غم تو هجران است
چه گوهری تو که کمتر بهای تو جان است
جهان حسن تو داری به زیر خاتم زلف
تو راست معجزه و نام تو سلیمان است
از آن زمان که تو را نام شد به خیره کشی
[...]
وداع چون تو نگاری نه کار آسان است
هلاک عاشق مسکین فراق جانان است
نگر مفارقت جان ز تن چگونه بود
به جان دوست که هجران هزار چندان است
ز وصل خود نفسی پیش از آن که دور شوم
[...]
مرا به دیدن تو اشتیاق چندان است
که تشنه را به بیابان ، به آب حیوان است
چنان به ذکر تو مشغول خاطرم شب و روز
که ورد نام تو بالای حرز ایمان است
مگر تو یوسف گم گشته ای و من یعقوب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۱۱ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.