بوی گل و بانگ مرغ برخاست
هنگام نشاط و روز صحراست
فراش خزان ورق بیفشاند
نقاش صبا چمن بیاراست
ما را سر باغ و بوستان نیست
هر جا که تویی تفرج آنجاست
گویند نظر به روی خوبان
نهی‌ست نه این نظر که ما راست
در روی تو سر صنع بی چون
چون آب در آبگینه پیداست
چشم چپ خویشتن برآرم
تا چشم نبیندت به جز راست
هر آدمیی که مهر مهرت
در وی نگرفت سنگ خاراست
روزی تر و خشک من بسوزد
آتش که به زیر دیگ سودا‌ست
نالیدن بی‌حساب سعدی
گویند خلاف رای داناست
از ورطهٔ ما خبر ندارد
آسوده که بر کنار دریاست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شعر دربارهٔ زیبایی طبیعت و عشق است. در آغاز، بوی گل‌ها و آواز پرندگان در یک روز دل‌انگیز حس می‌شود. با وجود زیبایی‌های بیرونی، شاعر بیان می‌کند که شادی واقعی در حضور معشوق است. به نوعی، بینایی و توجه به زیبایی‌های ظاهری مورد تمسخر قرار می‌گیرد و عشق واقعی را عمیق‌تر و محکم‌تر می‌داند. عشق در دل افراد، موجب سوختن و شعله‌ور شدن احساسات می‌شود و کسی که این عشق را در دل نداشته باشد، بی‌احساس و سرد است. در انتها، شاعر اعتراف می‌کند که ناله و گلایه‌اش در برابر دانایی بی‌فایده است، زیرا او در خطر غرق شدن در مشکلات است، در حالیکه دیگران به راحتی در کنار زندگی آرام هستند.
بوی گل همه جا را فرا گرفته و نای پرندگان به گوش می رسد . روزگارِ پای کوبی و سیر و تفرّج در صحرا فرا رسیده است. - منبع: شرح غزلهای سعدی
اگر پاییز به سان فرّاشی برگ های زرد درختان را بر صحن باغ و بستان گسترده است . اینک بادِ صبا مثل نقّاشی چیره دست نگارگر چمن زاران شده است . [ فرّاش = آنکه فرش و بساط را گسترده ، پیش خدمت / ورق = برگ درخت / چمن = سبزه و گیاه ، در اینجا مجازاََ به معنی باغ آمده است . ] صبا = نسیمِ خوشی که به هنگامِ صبح در فصلِ بهار می وزد و سبب شکفتن گل ها و گیاهان می گردد و پیام آور عاشقان است . « در تذکرة اولیا مذکور است : صبا بادی است که از زیرِ عرش خیزد و آن در وقتِ صبح وزد . بادی لطیف و خنک است و در اصطلاح سالکان ، با صبا اشارت است از نفحاتِ رحمانیه که از مشرقِ روحانیت می آید . » ( شرح اصطلاحات تصوّف ) . صبا یکی از عناصر فارسی است که در غزلیات سعدی و حافظ فراوان آمده و به نامهای نسیمِ سحر ، بادِ شمال و بادِ صبحگاهی از آن یاد شده است. - منبع: شرح غزلهای سعدی
ما به فکر رفتن به باغ و بوستان نیستیم . زیرا جایی که تو در آن باشی ، شایستگی تبدیل شدن به گردشگاهی فرح انگیز و دلگشا را دارد . [ تفرّج = خوشحالی و گشایش ، گردش و تماشا / سر چیزی داشتن = کنایه از قصد و توجّه به امری داشتن ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
می گویند نگریستن به چهرهٔ زیبارویان روا نیست و آن را نهی کرده اند . امّا نگریستن ما بر آنان از آن روی که از سر هوی و هوس نیست ، مشمول این قانون نمی گردد . [ نظر = نگاه / خوبان = جمعِ خوب به معنی زیبارویان / نهی = بازداشتن و منع کردن ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
راز آفرینش خداوند را در چهرهٔ تو می توان به وضوح دید . همچنانکه می توان آب را در شیشه آشکارا مشاهده کرد . [ سرّ صنع = راز آفرینش / بی چون = بی کیفیّت و بی مانند ، کنایه از خداوند است ، صفتی است برای خداوند که در اینجا جانشین موصوف شده است / آبگینه = شیشه و ظرف شیشه ای ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
چشم چپ خود را از حدقه درمی آورم تا فقط چشم راستم بماند و تو را آنچنانکه هستی مشاهده کند. منبع: شرح غزلهای سعدی
هر انسانی که نشانِ محبّت تو بر وی اثری باقی نگذارد . موجودی است چون سنگ خارا سخت و انعطاف ناپذیر . [ گرفتن = اثر کردن / سنگ خارا = نوعی سنگ سخت و سیاه که مظهر سرسختی است ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
این آتش شعله وری که زیر دیگ آرزوهای من است و هر دم هوس و میلم را بیشتر به جوش می آورد . روزی همهٔ هستی مرا از میان خواهد برد . [ سَودا = یکی از اخلاط اربعه که غلبهٔ آن موجب عشق و هوس و خیال (مالیخولیا) می شود / تر و خشک = کنایه از هستی و وجود ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
می گویند این ناله های از حد گذشتهٔ سعدی را اندیشهٔ دانایان برنمی تابد. - منبع: شرح غزلهای سعدی
آن کسی که با آرامش در ساحل دریا قدم می زند . از گرداب و غرقابی که ما در آن گرفتار آمده ایم ، آگاهی ندارد . [ ورطه = غرقاب ، گرداب / کنار = ساحل ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
همین شعر » بیت ۱۰
از ورطه ما خبر ندارد
آسوده که بر کنار دریاست
بی‌بهره ز دولت غم تو
از محنت ما خبر ندارد
تا نقش خیال دوست با ماست
ما را همه عمر خود تماشاست
آنجا که جمال دلبر آمد
والله که میان خانه صحراست
وانجا که مراد دل برآمد
[...]
برخیز که موسم تماشاست
بخرام که روز باغ و صحراست
امروز بنقد عیش خوشدار
آن کیست کش اعتماد فرد است
می هست و سماع و آن دگر نیز
[...]
زین چار خلیفه مُلک شد راست
خانه به چهار حد مهیا‌ست
این خاک ز لطف نور برخاست
وانگاه روان شد از چپ و راست
شد جانوری که آشیانش
برتر ز ضمیر و وهم داناست
هر لحظه ز فیض و فضل آن نور
[...]
شوری ز شرابخانه برخاست
برخاست غریوی از چپ و راست
تا چشم بتم چه فتنه انگیخت؟
کز هر طرفی هزار غوغاست
تا جام لبش کدام می داد؟
[...]
معرفی ترانههای دیگر
تا به حال ۱۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.