چه فتنه بود که حسن تو در جهان انداخت
که یک دم از تو نظر بر نمیتوان انداخت
بلای غمزه نامهربان خونخوارت
چه خون که در دل یاران مهربان انداخت
ز عقل و عافیت آن روز بر کران ماندم
که روزگار حدیث تو در میان انداخت
نه باغ ماند و نه بستان که سرو قامت تو
برست و ولوله در باغ و بوستان انداخت
تو دوستی کن و از دیده مفکنم زنهار
که دشمنم ز برای تو در زبان انداخت
به چشمهای تو کان چشم کز تو برگیرند
دریغ باشد بر ماه آسمان انداخت
همین حکایت روزی به دوستان برسد
که سعدی از پی جانان برفت و جان انداخت
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بیان زیبایی و جذبهی محبوبی میپردازد که تأثیر عمیقی بر دلها و عقلها گذاشته است. شاعر از غمزه و دلربایی معشوق صحبت میکند که نه تنها دل یاران را به درد آورده بلکه باعث شده است که او از عقل و عافیت خود بیفتد. به عشق و دوستی اشاره میکند و میگوید که به خاطر محبوب نمیتواند از او چشم بردارد. در نهایت، شاعر به این نتیجه میرسد که دوستانش نیز روزی از حال او باخبر خواهند شد و از عشقش سخن خواهند گفت.
چه شور و آشوبی زیبایی تو در جهان به پا کرد که حتی یک لحظه هم نمیتوان از تو چشم برداشت و محو زیبایی تو نشد. [ فتنه:آشوب و غوغا/حسن:جمال و زیبایی/نظر انداختن:نگاه را برداشتن. / استعارهء مکنیّه(تشخیص):حسن(به قرینه فتنه در جان انداختن).]
مصیبت و بلای آن نگاه های دلفریب و بی رحم تو، چه بسیار خون هایی که در دل عاشقان مهربان جاری کرد ( چه رنج و اندوه سنگینی به آنها وارد کرد ) / [ غمزه: ناز و عشوه،اشاره به چشم و ابرو. / کنایه:خون در دل انداختن (رنجور و غمگین ساختن)/ تشبیه:غمزه به بلا(اضافه ی تشبیهی) /استعاره مکنیّه (تشخیص):غمزه(به قرینهء نامهربانی و خونخواری)/ جناس لاحق: خوار،یار.]
آن روزی از عقل و سلامت ( آرامش و آسودگی ) دور ماندم، که سرنوشت و گردش ایام سخن و یاد تو را در میان آورد ( عشق تو را در دلم انداخت ) [ عافیت:سلامت ونجات و رستگاری / برکران: برکنار و دور / حدیث:سخن و ماجرا. / تناسب: کران، میان (که یادآورساحل و میانه ی دریاست) / جناس زاید: روز و روزگار.]
دیگر نه باغی ماند و نه بستانی، زیرا قامت سرو مانند و رعنای تو نمایان شد و شور و غوغا و فتنه در باغ و بوستان به پا کرد. [ تشبیه:قامت به سرو(اضافه تشبیهی) / آرایه تکرار:باغ و بوستان / تناسب:باغ و بستان،سرو،رستن.]
ای جانان من، لطفاً دوستی ( مهربانی ) کن و من را از نظرت دور نکن، زیرا دشمنانم به خاطر تو من را مورد سرزنش و بدگویی قرار داده اند. [ تناسب:دیده و زبان/ واج آرایی:تکرار حرف «ز»/ تضاد:دوست،دشمن/ کنایه:از دیده افکندن(بی توجهی کردن و روی برگردندان).]
آن چشمی که از چشمان تو روی برگرداند ( و به جای آن به چیز دیگری نگاه کند )، حیف است که به ماه آسمان نگاه کند ( به زبان ساده تر حیف است اگر کسی به جای چشمان تو به ماه نگاه کند. زیبایی چشمان معشوق از هرچیزی در جهان فراتر است ) / [ به چشم های تو: سوگند به چشم های تو. / کنایه: چشم برگرفتن( چشم بستن و ندیدن) / تضاد: برگیرند، انداخت / تشبیه: معشوق به ماه آسمان مانند شده است.]
روزی همین داستان به دوستان و یاران میرسد، که سعدی به دنبال جانان خود ( معشوق ) رفت و جان باخت. ( در راه عشق جان خود را فدا کرد ) / [ جانان: معشوق و محبوب همچون جان عزیز. / کنایه: جان انداختن (جان دادن و نثار کردن) ]
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
به یک گره که دو چشمت بر ابروان انداخت
هزار فتنه و آشوب در جهان انداخت
فریب زلف تو با عاشقان چه شعبده ساخت؟
که هر که جان و دلی داشت در میان انداخت
دلم، که در سر زلف تو شد، توان گه گه
[...]
شبت ز بهر چه بر روز سایبان انداخت
که روز من به شب تیره در گمان انداخت
که داد جز رخ و زلفت نشان روز و شبی
که آن براین شکن و این گره بر آن انداخت
دو زلف پر گرهت گر نگه کنی دو شبند
[...]
چو عکس روی تو پرتو بر آسمان انداخت
زمانه را به دو خورشید در گمان انداخت
جهان ز زحمت تاریکی شب ایمن شد
چو آفتاب رخت سایه بر جهان انداخت
فزود رونق بستان عارضت کامسال
[...]
چه تیر بود که چشم تو ناگهان انداخت؟
که بر نشانه دلهای عاشقان انداخت
شمایل قد رعنا و طبع موزونت
هزار فتنه و آشوب در جهان انداخت
کمال حسن تو جایی رسید در عالم
[...]
چو حسن روی تو آوازه در جهان انداخت
هوای عشق تو در جان بی دلان انداخت
سمن بران همه چوگان خویش بشکستند
کنون که شاه رخت گوی در میان انداخت
از آن میانه گل و لاله را برآمد نام
[...]
معرفی ترانههای دیگر
تا به حال ۸ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.