گنجور

منتسب به چند شاعر
 
خیام
خیام » رباعیات »

رباعی شمارهٔ ۱۹

بر چهرۀ گل نسیم نوروز خوش است

در صحن چمن روی دل‌افروز خوش است

از دی که گذشت هر چه گویی خوش نیست

خوش باش و ز دی مگو که امروز خوش است

 
 
 
گنجور را از دست هوش مصنوعی نجات دهید!

با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری: رباعی
منبع اولیه: ویکی‌درج
تعداد ابیات: ۲
خلاصه

این شعر در وصف نوروز، نسیم‌بهاری و رفتن به بوستان و گلزار است. شاعر می‌گوید که از گذشته و زمستان مگو و یاد مکن و از فرصتی که الان داری که بهار و نوروز است استفاده کن و شاد باش و درباره گذشته صحبت مکن. به چمن و بوستان و جایی خوش برو و با یک یار زیبا و گل‌رو خوش باش.

برگردان به زبان ساده

# بر چهرۀ گل نسیم نوروز خوش است

در صحن چمن روی دل‌افروز خوش است

نسیم بهاری بر چهره گل زیباست و در گسترهٔ چمن نشستن با یک یار زیبارو و دل‌افروز لذتبخش است.

# از دی که گذشت هر چه گویی خوش نیست

خوش باش و ز دی مگو که امروز خوش است

از گذشته یاد مکن که از گذشته گفتن خوش نیست؛ امروز را غنیمت شمار و خوش باش و دیروز را فراموش کن که امروز خوش است. ( دی بر وزن سی (عدد) یعنی دیروز‌‌، گذشته و بر وزن نی (ساز) یعنی دی‌ماه‌، زمستان)
رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
رباعی شمارهٔ ۱۹ به خوانش داوود ملک زاده
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
رباعی شمارهٔ ۱۹ به خوانش زهرا بهمنی
رباعی شمارهٔ ۱۹ به خوانش نازنین بازیان
رباعی شمارهٔ ۱۹ به خوانش علی پورزارع
رباعی شمارهٔ ۱۹ به خوانش علی قلندری
همهٔ خوانش‌هاautorenew
رباعی شمارهٔ ۱۹ به خوانش بهزاد مهردادی
فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش من بخوانم
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
منتسب به هر دو سخنور
خیام

همین شعر » بیت ۱

بر چهرۀ گل نسیم نوروز خوش است

در صحن چمن روی دل‌افروز خوش است

عطار
عطار » مختارنامه » باب چهل و چهارم: در قلندریات و خمریات » شمارهٔ ۳۸ » بیت ۱

بر چهرهٔ گل شبنم نوروز خوشست

در باغ و چمن روی دل افروز خوشست

چطور یک شعر می‌تواند به چند شاعر منتسب باشد؟
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
خیام
خیام » ترانه‌های خیام (صادق هدایت) » دم را دریابیم [۱۴۳-۱۰۸] » رباعی ۱۲۰

بر چهرهٔ گُل نسیمِ نوروز خوش است،

در صَحنِ چمن رویِ دل‌افروز خوش است،

از دی که گذشت هرچه گویی خوش نیست؛

خوش باش و ز دی مگو، که امروز خوش است.

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها
اطّلاعات
واژگان
تصاویر
خوانش‌ها
مشق شعر
هم‌آهنگ‌ها
ترانه‌ها
حاشیه‌ها

تا به حال ۱۹ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

Ali در ‫۱۷ سال قبل، چهارشنبه ۲۹ اسفند ۱۳۸۶، ساعت ۰۱:۰۵ نوشته:

طبق رسم الخط جدید "چهره ی گل" نوشته شود بهتر است.
با توجه به وزن شعر "دل افروز" درست است.
---
پاسخ: با تشکر از شما، کلمه‌ی «دلفروز» به «دل‌افروز» تغییر یافت. نظر به آن که تصحیح رسم‌الخط مستلزم بازبینی مجموعه‌ی عظیمی از ابیات است -و ممکن است باعث ایجاد دوگانگی رسم‌الخط شود- فعلاً تغییری در رسم‌الخط جاری داده نمی‌شود.

reply flag link

 
ناشناس در ‫۱۵ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۱۴ آبان ۱۳۸۸، ساعت ۲۳:۲۱ نوشته:

از دی که گذشت هیچ ازو یاد مکن؟
---
پاسخ: به نظرم ضبطی که در شعر شماست متعلق به رباعی دیگری است:
از دی که گذشت هیچ ازو یاد مکن
فردا که نیامده‌ست فریاد مکن
برنامده و گذشته بنیاد مکن
حالی خوش باش و عمر بر باد مکن

reply flag link

 
بهرام مشهور در ‫۱۲ سال و ۱۱ ماه قبل، یکشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۱، ساعت ۱۲:۴۱ نوشته:

برخلاف تصور و نظر یکی از دوستان ، همان که قدیم نوشته بودید درست است زیرا رسم الخط جدید بسیار اشتباه دارد یکی از آنها همین که در قدیم این شعر را بدرستی می نوشتند: بر چهرۀ گل . و نمی نوشتند برچهره ی گل که هم من درآوردی است و هم نوشته را طولانی می کند منتها بخاطر مختصر نوشتن از یای مخفف که علامتی است شبیه همزه استفاده می کردند که در صفحه کلید های ( کیبورد های ) رایانه برای این که ی را به ه بچسبانید در آخر کلمه ای که به آن ختم می شود بجای ه باید شیفت را نگه داشته و روی ل بزنید تا به صورت ۀ درآید می بینید که در رایانه ها دقیقاً پیش بینی کرده اند امّا متأسفانه کسانی که رسم الخطّ جدید را پایه ریزی کرده اند سواد چندانی نداشته اند شاید هم از یای مخفف اطلاعی نداشته اند ! . دیگر آن که دلفروز که قبلاً نوشته بودید درست است زیرا قاعدۀ نوشتن کلمات جدیدی که به صورت مرکب ساخته می شوند این است که در ابتدا کامل و حتی دو جزء کلمه جدا نوشته می شوند مثل ره آورد که بمعنی آوردۀ راه و سوغات است که بعد از مدّتی رهاورد شده و خاقانی می نویسد: این قطعه رهاوردیست از بهر دل اخوان . در اینجا هم دل افروز دستکم از زمان خیّام بوده و برای مختصر تر و راحت تر نوشتن تبدیل به دلفروز شده است .

reply flag link

 
سیاوش بابکان در ‫۱۰ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۲۳ مرداد ۱۳۹۳، ساعت ۲۲:۳۱ نوشته:

جناب بهرام مشهور:
در مصرع دوم از بیت نخست باید دل افروز باشد، ورنه مشکل وزن پیدا میکند(یک هجا کم می آورد)
در باب همزه ای که بر های غیر ملفوظ مینهندحق با شماست که یای کوچکی بوده است، اما امروزیان همه این نمی دانند ، ازیرا برای آسان خواندن است که ی می افزایند و برخی یرم افزارها ی فارسی نویس نیز آنرا دارند.

reply flag link

 
حمید سامانی در ‫۸ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۳ مرداد ۱۳۹۵، ساعت ۰۰:۵۹ نوشته:

علی جان قاعده استفاده از یای مکسور به شکلی که شما به آن اعتقاد پیدا کرده اید صحیح نیست
تنها کلماتی که به الف و ه ختم میشود زمان ارتباط با کلمه ماقبل خود به خود "ی" میگیرند که در اصل جایگزین کسره است چون تلفظ این کلمات با استفاده از کسره به تنهایی دشوار است و به همین دلیل حرف "ی" به شکل مستقل نوشته میشود
استفاده از حرکت (ء) روی حرف (ه) درست است که نشان یای مکسور روی حرف (ه) است و متأسفانه عده کثیری فکر میکنند که علامت فوق همزه است که روی حرف (ه) آمده و برای همین از (ی) به شکل مستقل
استفاده میکنند که کاملاً اشتباه است
کتاب من
دشت پهناور
خانه من
کوچه بن بست
صدای بلند
صفای یار
چنانچه میتوانید بخوانید، کسره زیر حرف (ب) در کتاب و زیر حرف (ت) در دشت می آید ولی در خانه و کوچه که به (ه) ختم میشوند روی حرف (ه) در این دو مثال علامت یای مکسور می نشیند، متأسفانه در نرم افزاری که برای نوشتن فارسی استفاده میکنم این حرکت را نمیتوانم روی حرف (ه) قرار دهم که پوزش میطلبم
در دو مثال آخر مشهود است که نمیتوان کسره را زیر حرف الف در صدا و صفا قرار داد، بنا بر این چنین کلماتی که به الف ختم میشوند به جای کسره برای سهولت تلفظ به خود (ی) میگیرند
پاینده باشد

reply flag link

 
armin در ‫۸ سال و ۷ ماه قبل، دوشنبه ۸ شهریور ۱۳۹۵، ساعت ۱۰:۵۳ نوشته:

سلام دوستان یه پرسش داشتم
اینکه اونجا که میگه 'از دی که گذشت' منظور ماه دی هست با توجه به اینکه از نوروز گفته یا اینکه منظور دیشب هست
و همینط.ور 'ز دی مگو که امروز خوش است' دی ماه هست یا دیشب ؟؟

reply flag link

 
ATAA در ‫۸ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۱۸ مهر ۱۳۹۵، ساعت ۱۱:۲۷ نوشته:

منظور دیماه و همون خزان و مرگ است

reply flag link

 
قباد در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۱۹:۴۸ نوشته:

بین علما اختلاف افتاده!منظور از دی، دیروزه که گذشته!شما که مطلع نیستین مجبورتون کردن که نظر بدین؟

reply flag link

 
مهناز ، س در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۲۰:۲۹ نوشته:

گرامی آرمین
دی ، ” دیروز ، ماه دِی و دیشب“ است ، ولی ”دوش“ به مانای شب گذشته .
و اما درین رباعی از لغت {دی } مانای ” هر آنچه گذشت“ بیشتر در نظر می آید . اما با دی ماه نیز می توان ربطش داد که کمی دور از ذهن است .
ماندگار باشی

reply flag link

 
مهناز ، س در ‫۸ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۳۹۵، ساعت ۲۰:۳۶ نوشته:

ماندگار باشی را از حسین گرامی وام گرفتم

reply flag link

 
رضا در ‫۶ سال قبل، شنبه ۱۸ اسفند ۱۳۹۷، ساعت ۱۳:۰۲ نوشته:

با سلام
باور نمیکردم باشند کسانی که هنوز خوش را در اشعار کلاسیک، به جای خَش به صورت خُش تلفظ کنند. زیرا بدین ترتیب قافیه ابیات فاخری چون زیر کلاً شکسته است:
مرد را دردی اگر باشد خوش است، درد بیدردی علاجش آتش است
یا
گل همین پنج روز و شش باشد، وین گلستان همیشه خوش باشد.
بر این اساس، میبایست طبق یک سنت بازمانده از زبانهای هند و اروپایی، خوش به صورت خَش خوانده شود. همانگونه که همچنان در نواحی مرکزی ایران چنین تلفظ میشود. ممنون

reply flag link

 
mehdi nasiri در ‫۶ سال قبل، پنجشنبه ۱ فروردین ۱۳۹۸، ساعت ۱۵:۱۰ نوشته:

این رباعی از عطّار نیشابوری است. لطفاً بنگرید به:
مختارنامه، عطّار نیشابوری، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، انتشارات سخن، چاپ سوم، صفحه 296

reply flag link

 
احمد نیکو در ‫۴ سال و ۷ ماه قبل، یکشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۹، ساعت ۲۱:۳۸ نوشته:

بر چهرۀ گل شبنم نوروز خوش است
در باغ و چمن روی دل‌افروز خوش است
از دی که گذشت هر چه گویی خوش نیست
خوش باش و زِ دی مگو که امروز خوش است

عطار (مختارنامه باب ۴۴ شماره ۳۸)

reply flag link

 
افسانه چراغی در ‫۴ سال و ۱ ماه قبل، جمعه ۱۷ بهمن ۱۳۹۹، ساعت ۱۵:۰۴ نوشته:

از دِی که گذشت، هرچه گویی خوش نیست: دِی در این مصرع، ماه دِی است که شاعران از آن تعبیر به زمستان می‌کنند؛ بعد از گذشتن آن، نوروز و بهار فرا می‌رسد.
خوش باش و ز دی مگو که امروز خوش است: دی در این مصرع، دیروز است؛ بعد از گذشتن آن، امروز فرا می‌رسد.
(دِی مقابل نوروز- دی مقابل امروز)

reply flag link

 
nabavar در ‫۴ سال و ۱ ماه قبل، جمعه ۱۷ بهمن ۱۳۹۹، ساعت ۱۶:۳۶ نوشته:

از دی که گذشت هر چه گویی خوش نیست
خوش باش و ز دی مگو که امروز خوش است
” دی ” را درین جا بهتر است به مانای دیرباز و دیرین بدانیم که شامل گذشته می شود { آنچه رفته }
هر چند که می توان به صورت ماه دِی و یا دیروز هم تصور کرد

reply flag link

 
nabavar در ‫۴ سال و ۱ ماه قبل، جمعه ۱۷ بهمن ۱۳۹۹، ساعت ۱۹:۰۰ نوشته:

گرامی بهرام مشهور
نوشته اید: { در صفحه کلید های ( کیبورد های ) رایانه برای این که ی را به ه بچسبانید در آخر کلمه ای که به آن ختم می شود بجای ه باید شیفت را نگه داشته و روی ل بزنید تا به صورت ۀ درآید می بینید که در رایانه ها دقیقاً پیش بینی کرده اند امّا متأسفانه کسانی که رسم الخطّ جدید را پایه ریزی کرده اند سواد چندانی نداشته اند شاید هم از یای مخفف اطلاعی نداشته اند}
دو اشتباه در نوشته ی شما نیز می بینم
اول آنکه بسیاری را بی سواد خوانده اید که از ادب به دور است که هر کس از دیریان پیروی نکرد بی سواد نیست.
هم از یای مخفف اطلاع داریم و هم از کلید مخصوص آن که خانهٔ من را طبق نظر شما بنویسیم، ضمن آنکه در کیبورد های Mac یا هما لپتاب های اَپِل باید شیفت را گرفته و حرف F را بزنیم
خانهٔ من، کوچهٔ بن بست
می توان هم از ” ی “ و هم از یای مخفف استفاده کرد مخصوصاً به تناسب برای تنظیم طول ابیات در شعر
با احترام

reply flag link

 
حبیب شاکر در ‫۳ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۸ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۲۲:۳۶ نوشته:

سلام

نوروز کنار سبزه با یار خوش است

با یارمیان کوی و بازار خوش است

بازار فروشنده منصف خوشتر

بربایع خریدار چه؟پولدار خوش است

reply flag link

 
حبیب شاکر در ‫۳ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۸ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۲۳:۰۵ نوشته:

نوروز کنار سبزه و یار خوش است

دل دادن دلداده به دلدار خوش است

از دی که گذشته غیر افسوس نماند

از حال سخن گوی که این کار خوش است

تشکر

reply flag link

 
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۱۲:۴۵ نوشته:

دی یا همان گذشته, یا خوب بوده و یا بد, که یادآوری آنها حاصلی جز غم و اندوه دوباره و یا حسرت و افسوسِ مضاعف نخواهد داشت!

گذشته یِ خوب, چیزی جز یک خوابِ خوش نیست! و گذشته یِ بد همچون کابوسی است که سپری شده است!

نکته قابل تامل از فرهنگ ایران باستان در مورد فراموش کردن حوادث گذشته, این بوده که گورستان برایِ مُردگان خود نداشته اند. چون بر این باور بوده که قبرستان خاطرات تلخ و بعضا شیرین  را برای بازماندگان یادآور خواهد شد. به همین دلیل چند تپه یا کوه را معین می کردند و اجساد مردگان را بر بالای آن قرار داده تا توسط پرنده ها خورده و تجزیه شوند و هیچ اثری باقی نماند. این تپه ها را "گَم" می نامیدند که بعد از حمله اعراب و اشغال ایران به "غم"  تغییرِ نام داد. بعدها حصاری بالای قلّه هایِ گَم ساخته شد که نام دَخمَه به خود گرفت!

بنابراین:

از دی که گذشت هرچه گویی خوش نیست / خوش باش و زِ دی مگو که امروز خوش است

 

کوچه بیوک> یزد {۱۶ ژولای ۲۰۲۳/ ۵ روز پس از مرگِ مادر}

reply flag link

 
حبیب شاکر در ‫۱ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۵ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۴۷ پاسخ داده:

سلام.تقدیر و تشکر بابت مطالب زیبایتان و عرض تسلیت بمناسبت درگذشت مادر بزرگوارتان.انشاالله روحشان قرین آرامش ابدی باشد.

reply flag link

 
فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۲۳:۵۹ پاسخ داده:

سپاس از همدردی شما

reply flag link

 

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.