گنجور

حاشیه‌گذاری‌های حمید سامانی

حمید سامانی


حمید سامانی در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ فروردین ۱۴۰۰، ساعت ۲۲:۱۵ دربارهٔ سعدی » بوستان » باب دوم در احسان » بخش ۱۶ - حکایت در معنی صید کردن دلها به احسان:

آقای حمیدرضا محمدی
دوست عزیز به رهبر خوانده اید
به ره بر یکی پیشم آمد جوان یعنی در راه با جوانی برخورد کردم, کسی را دیدم

 

حمید سامانی در ‫۴ سال قبل، سه‌شنبه ۵ فروردین ۱۳۹۹، ساعت ۱۷:۳۴ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۷۰۰:

ناشناس، نامم بها بدادند به معنای ارزش قائل شدن و ارج نهادن است

 

حمید سامانی در ‫۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۶:۵۱ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۲۰۹:

سرشکم بیخود از چشم تر آیو

 

حمید سامانی در ‫۴ سال و ۸ ماه قبل، شنبه ۱۵ تیر ۱۳۹۸، ساعت ۰۶:۴۷ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۲۰۹:

چرا این همه غلط دارید؟
سرشک نه “سر شگ” و نه “سرشگ”
سرشک صحیح است

 

حمید سامانی در ‫۴ سال و ۹ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۴ خرداد ۱۳۹۸، ساعت ۲۳:۱۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۷:

در بیت یکی به آخر مانده، جای دو کلمه "مردم چشم" را عوض کنید معنا برایتان قدری واضحتر میشود، در اینجا حافظ از استفاده از "مردم چشم" اشاره به تنگی نظر و در حقیقت چشم زدن و حسادت مردم دارد و این هیچ ربطی به معنای بعید و چندم مردمک چشم ندارد، چرا عده ای اینقدر سرسری میخوانند و از خود چیزی در می آورند و یکی دو صفحه برای توضیح پیچیده خود تفسیر غلط و بی ربط مینویسند، واقعاً باعث تأسف است، به هر حال حافظ در استفاده از فن استعاره و تشبیهات یک نابغه بود
جابجایی کلمات اختیار شاعری بوده که برای موزون بودن شعر، شاعران بزرگی همچون حافظ و سعدی تغییرات ابتکاری و زیبایی برای سرودن شعر بکار میبرده اند
در ضمن بین کلمات "باز" و "آ" بایستی فاصله حفظ شود، "باز آ" سر هم نوشته نمیشود
ماجرا کم کن و باز آ که مرا مردم چشم

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۲ آذر ۱۳۹۶، ساعت ۲۱:۴۱ دربارهٔ سعدی » بوستان » باب هفتم در عالم تربیت » بخش ۲۳ - گفتار اندر پروردن فرزندان:

آقای خادمی کاملاً درست گفته اند، در اولین مصراع بیت اول بین ز و ده بایستی فاصله رعایت شود
یعنی سن پسر از ده (سالگی) که گذشت
مصراع دوم بیت ششم به نازش مدار صحیح است نه "بنازش" مدار
مصراع اول بیت شانزدهم کاو (مخفف که او) صحیح است نه کو - ولی کو خوانده میشود حرف الف صامت است
همینطور نظر خانم جابری بسیار صحیح و منطقی به نظر میرسد

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، جمعه ۱۹ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۲۳:۱۸ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۶:

این دو بیتی لنگ دارد و بخصوص مصراع سوم هم موزون نیست و هم از واژه پست در آن استفاده شده، به ظن قوی از خیام نیست و مثل چندین شعر دیگر منسوب به وی میباشد و یا به احتمال دیگر اصل شعر را تغییر داده اند که به این شکل به دست دیگران و در نهایت به تارنامه گنجور رسیده و باز نشر شده

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، جمعه ۱۹ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۲۲:۵۷ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۴:

آقا/خانم ایران نژاد
ظاهراٌ در دستور زبان شما مفعول در جمله نقشی ندارد

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، جمعه ۱۹ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۲۱:۵۷ دربارهٔ خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۱۴:

آقای/خانم ایران نژاد
بیت نمونه شما "بگفتند هرگونه ای هر کسی" صحیح است، یعنی به هر شکلی (گونه ای) به او گفتند، این جمله ایرادی ندارد و با شعر مورد نظر اینجا از لحاظ دستوری فرق دارد، شاید شما متوجه فرق این دو نیستید
نمونه دومتان "برفتند هر مهتری با نثار" را نیافتم و نمیتواند از فردوسی باشد چرا که "نثار" یک واژه عربی است و در اشعار فارسی فردوسی نمیگنجد
البته در آداب معاشرت معمولاٌ برای احترام به شخص ثالث از فعل جمع استفاده میشود مثلاٌ: جناب آقای ایران نژاد گفتند / فرمودند

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۱۷ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۰۱:۴۱ دربارهٔ خیام » ترانه‌های خیام به انتخاب و روایت صادق هدایت » راز آفرینش [ ۱۵-۱] » رباعی ۱۵:

جماعت این دو بیتی از خیام نیست - چندین شعر من جمله این شعر منسوب به خیام هستند و نه از خیام
لسان خیام سَبُک و زشت و توهین آمیز نیست

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۱۷ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۰۱:۳۳ دربارهٔ خیام » ترانه‌های خیام به انتخاب و روایت صادق هدایت » راز آفرینش [ ۱۵-۱] » رباعی ۱۰:

دوری که درو آمدن و رفتن ماست
دور: زمانه، دوره، جهان و دنیا - دوری: دنیایی، جهانی
درو: مخفف "در او" است - این دو کلمه با هم متصل نوشته شده و حرف الف حذف میگردد، اضافه های پرانتزی و کروشه را حذف کنید

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۶ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۰۰:۵۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷۸:

و نکته آخر: در بیت ششم کلمه "به" اضافه نوشته شده و به جای نوشد، نوشید صحیح است
شاه اگر جرعه رندان به حرمت نوشید
سپاس

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، دوشنبه ۱۵ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۲۳:۱۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷۸:

توضیح لازم و تصحیح در رابطه با نظر مندرج قبلی، ازرق یک کلمه عربی و در اصل با همزه روی الف "أزرق' نوشته میشود به معنای آبی, نیلگون و کبود است، در نظر قبلی این واژه با اشتباه تایپی نوشته شده که پوزش میخواهم
مضافاٌ اینکه جامه سیاه به تن کردن در فرهنگ شرق و ایران نشانه عزاداری و سوگواری است - با این وصف "جامه کس سیه و دلق خود ازرق نکنیم" را میتوان چنین تفسیر کرد که اشاره به عزادار کردن و به سوگ کشاندن کسی است، با توجه به مصراع اول اینچنین برداشت میشود که با بد گویی یا بد گفتن ممکن است موجب مرگ کسی شد که در نتیجه دیگری را عزادار میکند، حال باید دید که اشاره حافظ از بدگویی به حکمرانی و قضاوت چه کسی بوده و در چه شرایطی چنین انگیزه شعری به ذهنش آمده، پوشیدن لباس با رنگهای شاد نشان از خوشی و شادمانی است، رنگ آبی و نیلگونی هم رنگهای شاد هستند بنا بر این تفسیر تحت الفظی اولین بیت میتواند این باشد که یعنی بدگویی کسی را نمیکنیم و طرف ناحق را نمیگیریم و لباس درویشی خود را با رنگ نیلگونی نپوشیم که با عزادار کردن کسی موجب خوشی خود شویم، ولی تفسیر جامعتر و خلاصه تر دیگر آن با استفاده و کاربرد ماهرانه حافظ از استعارات و تشبیهات میتواند این باشد که با بد نگفتن و جانب حق را گرفتن نه کسی را رسوا میکنیم و نه خود به آن مفتخر میشویم، حال باید دید مکنونات حافظ چه بوده
دیگر اینکه همانطور که در نظر قبلی اشاره کردم حفظ فاصله بین کلمات بایستی رعایت شود ولی از قلم افتاد که به نمونه آن اشاره کنم، در بیت پنجم و استفاه از "مَد" روی الف لازم است - "بر آنیم" صحیح است و "برانیم" غلط است

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۱۰ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۰۸:۲۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۸۵:

گمنام عزیز
باز رسان صحیح است، منظور من از نوشتن بازرس تکرار اشتباه املایی در متن شعر است که ویرایشگر این تارنامه بی توجهی به خرج داده امیدوارم تصحیح کنند اشکالهای متعدد نگارش و غلط املایی و عدم رعایت فاصله بین کلمات در تمامی اشعار مندرج در گنجور به چشم میخورد
پاینده باشید

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۱۰ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۰۲:۰۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۸۵:

"باز رسان" از دو کلمه تشکیل شده و بایستی جدا نوشته شوند
بازرسان جمع بازرس است
یا رب آن آهوی مشکین به ختن باز رسان - تا با آخر . . .

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۹ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۲۱:۱۵ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷۸:

غلطهای املایی و بد نویسی و عدم فاصله خواننده را دچار سرگردانی و اشتباه میکند - حیف که با این همه ذوق و عشق به شعر و ادبیات کمتر کسی به نگارش فارسی توجه میکند - چرا با دست خودتان ضربه به این زبان زیبا میزنید؟
ما نگوییم بد و میل به ناحق نکنیم
جامه کس سیه و دلق خود از رق نکنیم
رقم مغلطه بر دفتر دانش نزنیم
سِرّ حق بر ورقِ شعبدهْ، ملحق نکنیم
عیب درویش و توانگر به کم و بیش بد است
کار بد مصلحت آن است که مطلق نکنیم
گر بدی گفت حسودی و رفیقی رنجید
گو تو خوش باش که ما گوش به ناحق نکنیم
خوش بر آنیم جهان در نظر راهروان
فکر اسب سیه و زین مُغَرَق نکنیم
شاه اگر جرعه رندان نه به حرمت نوشد
التفاتش به می صافْ، مُرَوَق نکنیم
آسمان کشتی ارباب هنر می‌شکند
تکیه آن بِه که بر این بحرِ معلق نکنیم
حافظ ار خصم خطا گفت، نگیریم بر او
ور به حق گفت، جدل با سخن حق نکنیم

دلق: خرقه، جامه درویشان
رَق: پوست نازک برگ (با ارزق فرق میکند، ارزق به معنای کبود، نیلگون و آبی است)
مغلطه: کلامی که مردم به آن وسیله در غلط و اشتباه اندازد
ملحق: مربوط، پیوسته، وابسته
حسودی: یک شخص حسود
بیت چهارم: استفاده کلمه "احمق" از حافظ بسیار بعید است، به ظن قوی چیزی شبیه "گوش به ناحق نکنیم" بوده است
رند: آن‌که در باطن پاکتر و پرهیزکارتر از صورت ظاهر باشد؛ کسی که تظاهر به عملی یا حالتی درخور ملامت کند و در باطن شایان ستایش باشد
رند در معنای اول و عام یعنی زیرک و زرنگ و حیله گر - استفاده از این معناها در چنین شعرهایی غلط است
مُغَرَق: آراسته، مزین
مُرَوَق: خارج از دین و آیین
ور: و اگر

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۸ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۰۷:۳۵ دربارهٔ خیام » ترانه‌های خیام به انتخاب و روایت صادق هدایت » راز آفرینش [ ۱۵-۱] » رباعی ۲:

قافیه این رباعی دو حرف •واو و دال" یعنی "ود" است

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۲ آبان ۱۳۹۶، ساعت ۲۱:۴۲ دربارهٔ سعدی » بوستان » باب اول در عدل و تدبیر و رای » بخش ۳۴ - گفتار اندر نواخت لشکریان در حالت امن:

آقا رهام "تهئر " یعنی گستاخی؟ فکر میکنید اصلاٌ کلمه "تهئر" در زبان فارسی وجود دارد؟
تهور به معنای بی باکی و جرأت و دلیری است

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۲۸ مهر ۱۳۹۶، ساعت ۰۶:۰۲ دربارهٔ خیام » ترانه‌های خیام به انتخاب و روایت صادق هدایت » درد زندگی [۲۵-۱۶] » رباعی ۱۹:

کوردی یا کردی؟
کورد را به لهجه زبان کردی نوشته اید، در زبان فارسی "کردی" و در صورت استفاده از اِعراب (کّردی) صحیح است، یکی از امتیازات برجسته زبان فارسی این است که از اِعراب بندرت استفاده میشود

 

حمید سامانی در ‫۶ سال و ۵ ماه قبل، جمعه ۲۸ مهر ۱۳۹۶، ساعت ۰۵:۵۵ دربارهٔ خیام » ترانه‌های خیام به انتخاب و روایت صادق هدایت » درد زندگی [۲۵-۱۶] » رباعی ۱۷:

در ضمن علامت مکث یعنی ویرگول، بدون فاصله با کلمه ماقبل قرار میگیرد و بعد از آن فاصله وارد شده و رعایت میشود، به استفاده از علامت مکث در همین درج نظر توجه کنید

 

۱
۲
۳
sunny dark_mode