جهانا همانا فسونی و بازی

که بر کس نپایی و با کس نسازی

ایا بر جان ما ماهر چو بر شطرنج اهوازی

چو ما را شاه مات آید ترا سپری شود بازی

امیر عالم عادل نبیره خسرو غازی

جلال دولت عالی امین ملت تازی

ملک بو احمد محمود زیبای سرافرازی

شهنشاهی که روز جنگ با شیران کند بازی

ایا شاه جهانداری که فردی و بی انبازی

[...]

جهانا همانا فسوسی‌ و بازی‌

که بر کس نپایی و با کس نسازی‌

چو ماه از نمودن‌ چو خار از پسودن‌

بگاه ربودن چو شاهین و بازی‌

چو زهر از چشیدن چو چنگ از شنیدن‌

[...]

نماند کار دنیا جز به بازی

بقائی نیستش هر چون طرازی

تو کبگ کوه و روز و شب عقابان

تو اهل روم و گشت دهر غازی

سر و سامان این میدان نیابد

[...]

جهان بازی گری داند مکن با این جهان بازی

که در مانی به دام او اگرچه تیز پر بازی

برآوردم چو کاخی خوب و اکنون می‌فرود آرد

برآورده فرود آری نباشد کار جز بازی

چه باشد بازی آن باشد که ناید هیچ حاصل زو

[...]

ای گشته سوار جلد بر تازی

خر پیش سوار علم چون تازی؟

تازیت ز بهر علم و دین باید

بی‌علم یکی است رازی و تازی

گر تازی و علم را به دست آری

[...]

که مهمان داری و چاکر نوازی

به کام دوست دشمن را گدازی

گروهی در نشاط و اَسپْ‌تازی،

گروهی در سِماع و پا‌یْ‌بازی.

به هم رُستند آنجا دو نیازی.

به هم بودند روز و شب به بازی.

نه فرزندِ نیازی را نوازی،

نه بر دیدارِ او یک روز نازی.

بدو گفت ای گرانمایه نیازی

چرا جان در تباهی میگدازی

وگر این چاره کت گفتم نسازی

تو نیز از بخت من هرگز ننازی

جهان در چشم دانا هست بازی

نباشد هیچ بازی را درازی

سزد گر با چنین رخ عشق بازی

سزد گر با چنین دلبر بسازی

معلم چون کند دستان نوازی

کند کودک به پیشش پای بازی

به میدان اسپ تازی نیک تازی

همیدون گوی تنها نیک بازی

تو چاره دانی و نیرنگ بازی

نگر در کار ما چاره چه سازی

نگر تا از هوای او ننازی

که گر نازی ز نازش بر مجازی

شبی مادر بدو گفت ای نیازی

چرا از رنج و اندُه می‌گدازی