سرای خود به غارت داد شاهی

در افتادند غارت را سپاهی

غلامی پیش شاه ایستاد بر پای

درآن غارت نمی‌جنبید از جای

یکی گفتش که غارت کن زمانی

[...]

اسیری را به صد درد و ندامت

بدوزخ می‌برند اندر قیامت

زند انگشت و دیده بر کند زود

به خواری دیده بر خاک افکند زود

چنین گوید که از دیده چه مقصود

[...]

شنیدم من که شبلی با گروهی

همی شد در بیابان تا به کوهی

به ره در کاسهء سر دید پر باد

که از باد وزان می‌کرد فریاد

گرفت آن کاسهء سرگشته گشته

[...]

یکی پشه شکایت کرد از باد

به نزدیک سلیمان شد به فریاد

که ناگه باد تندم در زمانی

بیندازد جهانی تا جهانی

به عدلت باز خر این نیم جان را

[...]

چنین گفت آن جوانمرد پگه خیز

که پیش از صبح دم در طاعت آویز

بهر طاعت که فرمودند پای آر

نماز چاشت آنگاهی بجای آر

چو این کردی ز فرمان بیش کردی

[...]

یکی کناس بیرون جست از کار

مگر ره داشت بر دکان عطار

چو بوی مشک از دکان برون شد

همی کناس آنجا سرنگون شد

دماغ بوی خوش او را کجا بود؟!

[...]

عزیزی بد که تا شد شصت ساله

هوای گوشت بودش یک نواله

اگرچه دست می‌دادش ولیکن

نبود از نفس نامعلوم ایمن

مگر روزی شنود از دور بویی

[...]

بدان خر بنده گفت آن پیر دانا

که کارت چیست ای مرد توانا

چنین گفتا که من خربنده کارم

بجز خر بندگی کاری ندارم

جوابی دادش آن هشیار موزون

[...]

کری بر ره بخفت از خرده دانی

که تا وقتی درآید کاروانی

درآمد کاروان و رفت چون دود

کجا آن خفتهٔ کر را خبر بود

چو شد بیدار خواب از دیدگان رفت

[...]

شنودم حال بوالفش چغانی

که گفتندش چرا خر می نرانی

که چون خورشید روشن روی درگشت

بتاریکی فرو مانی درین دشت

تو هم ای برده اندر دشت خوابت

[...]

چرا بودی چو بودی کارت افتاد

چه گویم عقبه دشوارت افتاد

ترا چه جرم کآوردندت ای دوست

تویی در راه معنی مغز هر پوست

معادن مغز ارکانست لیکن

[...]

سیاهی کرد در آبی نگاهی

بدید از آب رویی پر سیاهی

چو رویی دید نامعلوم و ناخوش

از آن زشتی دویدش بر سر آتش

چنان اندیشه کرد آن مرد دل تنگ

[...]

یکی پرسید از آن دیوانه مجنون

که عالم چیست گفتا کفک صابون

به ماسوره بگیر آن کفک و در دم

برون آور از آن ماسوره عالم

ببین این شکل رنگارنگ زیبا

[...]

بدان ای پاک دین گر پاک آیی

که آن ساعت که زیر خاک آیی

قدم بیرون نهی از کوی دنیا

نبینی نیز هرگز روی دنیا

چو رفتی رفتی از دنیا و رفتی

[...]

شنودم من که بودست اوستادی

که خر گم کرده را آواز دادی

چو کرد این کار سال شصت و هفتاد

پس هفتاد و یک در نزع افتاد

چو عزرائیلش اندر پرده آمد

[...]

به گورستان یکی دیوانه بگریست

بدو گفتند اندر گورها کیست؟

چنین گفت او که مشتی خلقِ مردار

ولیکن اوفتاده در نمک سار

چو زیرِ خاک یکسر خاک گردند

[...]

به مسجد در بخفت آن عالم راه

ستاد اندر نماز آن جاهل آنگاه

یکی ابلیس را دید ایستاده

بدو گفتا چه کارست اوفتاده؟

لعین گفتا: همی‌خواهم هم اکنون

[...]

مگر مردی ز مردان طلب‌کار

به گِردِ گورِ مردان گشت بسیار

شبی می‌گشت خوش خوش گرد خاکی

به گوشِ او رسید آواز پاکی

که تا کی گور مردان را پرستی؟

[...]

رسید آن پیر را سرّ الهی

که مردی ز آنِ ما گر دید خواهی

برو سوی خرابات و نشان خواه

که پیری‌ست آن ز حمّالانِ این راه

بیامد مرد و شرح حال او خواست

[...]

یکی دریای بی پایان نهادند

وزان دریا رهی با جان گشادند

یکی بر روی آن دریا برون شد

گهی مؤمن گهی ترسا برون شد

درین دریا که بی قعر و کنارست

[...]