... همیشه تا به تموز و بدی به کار شود

لباس توزی و کتان و قاقم و سنجاب

جهان تو جوی و ولایت تو گیر و گنج تو بخش ...

... به روی سنگ سیه بر نشسته برف سفید

چو موی قاقم بر روی جامه سنجاب

نموده دیو به چشمم ز دور پیکر خویش ...

... زمانه توسن هامون گرفته در سنبل

هوا حواصل گردون نهفته در سنجاب

زمین چو غالیه ای بیخته بر او زنگار ...

... هامون برهنه گشت ز دیبای هفت رنگ

گردون نهفته گشت به سنجاب سیل بار

باد صبا به باغ بسوزد همی بخور ...

... تیر زد بر خیل گرما لشکر سرمای تیر

تا هوا سنجاب پوشید و حواصل کوهسار

گلبن از دیبا برهنه است و گلستان از حریر ...

... که یارد خواند چونینش که یارد گفت چونانش

چو شمشادست پولادش چو سنجاب است دندانش

کسی کاندر خلاف او مقرر گشت خذلانش ...

... با رای تو کاری نشود مشکل و مبهم

با خنجر عزم تو چه پولاد و چه سنجاب

با ناوک رای تو چه خفتان و چه ملحم ...

طبع گیتی سرد گشت از باد فصل مهرگان چون دم دلدادگان از هجر یار مهربان هجر یار مهربان گر چهر را زردی دهد بوستان را داد زردی وصل باد مهرگان در هوا و در چمن پوشید سنجأب و نسیج کوه دیباپوش را داد از مشجر طیلسان شنبلیدی گشت ز آشوبش ثیاب مرغزار زعفرانی گشت ز آسیبش درخت بوستان باد در آشوب او بنهفت گویی شنبلید ابر در آسیب او بسرشت گویی زعفران گر نگشت از زر پالوده چمن سرمایه دار ور نگشت از در ناسفته هوا بازارگان از چه معنی گشت باد اندر چمن دینار بار وز چه معنی گشت ابر اندر چمن لؤلؤفشان سرد و پژمرده شدست اکنون چمن چون طبع پیر چند گه گر بود گرم و تازه چون طبع جوان گر جهان پژمرده شد هرگز نباشد هیچ باک تا جوان و تازه باشد دولت شاه جهان شاه شاهان سایه یزدان ملک سلطان که هست طلعتش چون آفتاب و حضرتش چون آسمان پادشاهی کز جلالش هست رفعت پایدار شهریاری کز جمالش هست دولت جاودان دین به عدل وجود او تازه است همچون دل به دین جان به مهر و مدح او زنده است همچون تن به جان گر به مغرب بگذری از عدل او یابی اثر ور به مشرق بنگری از جود او یابی نشان یک روان از مهر او خالی نبینی در بدن یک زبان از مدح او فارغ نبینی در دهان طاعت یزدان اگر در عقل و دانش واجب است خدمت سلطان عالم هست واجب همچنان هر که او در طاعت یزدان همی بندد کمر همچنان در خدمت سلطان همی بندد میان شهریارا بر فلک جرم زحل در برج قوس لرزه گیرد چون تو را بیند به کف تیر و کمان همچنان کز چشمه خورشید عالم روشن است روشن است از دولت تو گوهر الب ارسلان گر ز بخت و چرخ باشد پادشاهی مستقیم بخت با تو یکدل است و چرخ با تو یکزبان آن یکی گوید زه ای خورشید ناپیدا زوال وین دگر گوید زه ای دریای ناپیدا کران گر کند تقدیر از عدل تو روزی اقتراح ورکند توفیق از جود تو وقتی امتحان بی بزرگی کس خداوندی نیابد بر مجاز بی هنر صاحبقرانی کس نیابد رایگان چون تورا دادست یزدان هم بزرگی هم هنر ملک و دین را هم خداوندی و هم صاحبقران تاکه هر نفسی ز تدبیر هنر باشد عزیز تا که هر جسمی ز تأثیر روان باشد روان در ستایش بیش تو بادا همه ساله خرد در پرستش باد پیش تو همه ساله روان رای ملک افروز تو بر هر چه باشد کامکار دولت پیروز تو بر هر که خواهد کامران عالم از تو چون بهار خرم و فصل بهار بر تو فرخنده خزان فرخ و جشن خزان

... ز آسمان گویی فرود آید حواصل بر زمین

در زمین گویی رود سنجاب سوی آسمان

چون شود آب شمر ماننده سیمین سپر ...

... گفتا به ترک با حسد از خوان اوست خان

گفتم کند به حزم ز سنجاب سنگ سخت

گفتا کند به عزم ز پولاد پرنیان ...

... بوستان را داد زردی وصل باد مهرگان

در هوا و بر چمن پوشید سنجاب و نسیج

کوه دیبا پوش را داد و زمین را طیلسان ...

... تاب زلف عنبرین او مرا در تاب کرد

دید در سنجاب و مشک ناب نرمی و خوشی

سینه چون سنجاب و زلفین همچو مشک ناب کرد

فتنه را پیش گل خود روی و پیش سنگ و روی

سایبان از مشک ناب و پرده سنجاب کرد

تا به لشکرگه نمود آن شکر عناب رنگ ...

... شمردند در پیش او یک به یک

ز سنجاب کش و سمور سپاه

بیاورد دستور نزدیک شاه ...

... که از شهریاران ندید آن به خواب

ز سنجاب موی و سمور سیاه

گزین کرد و آورد گنجور شاه ...

... لاجرم زان سرای بی مزدست

موش را موی هست چون سنجاب

لیک پاکی نیاید از دریاب ...

... ای گنه کار ان شما را بی شک آمرزد خدا

به بود از پوستین کیش چو سنجاب و سمور

دارد از نور خدایی چهره تو آگهی ...

... بحرص خواسته ورزیم تا شود بر ما

وبال خواسته چونانکه موی بر سنجاب

تقی و عاقبت اندیش نیست از ما کس ...

... دشمن فتاده در سقر غم درک درک

سنجاب گون سپهر فتک جو عدوت را

پیراسته به قهر چو سنجاب و چون فتک

... روز باشد بخیمه قاقم

شب درآید بخیمه سنجاب

مطبخی دارد از هوی و هوس ...

... پیریش خر سوار کرد بجبر

بر خری لنگ جای او سنجاب

چرخ سنجاب گون دگر باره

پیریش را بدل کند بشباب ...