گنجور

 
سوزنی سمرقندی

در این جهان که سرای غمست و تاسه و تاب

چو کاسه بر سر آبیم و تیره دل چو سراب

خراب عالم و ما جغدوار و این نه عجب

عجب از آنکه نمانند جغد را بخراب

بخواب غفلت خفتیم خورده شربت جهل

که تا شدیم زبیدار فتنه بی خور و خواب

کباب آتش حرصیم و آن ز خامی ماست

حقیقت است که هر خام را کنند کباب

کباب خویش نخوانیم و زو عمل نکنیم

که ناگزیر ستایندمان ز اهل کتاب

بحرص خواسته ورزیم تا شود بر ما

وبال خواسته چونانکه موی بر سنجاب

تقی و عاقبت اندیش نیست از ما کس

ازین شدیم سزاوار گونه گونه عقاب

عقاب طاعت ما باز مانده از پرواز

شدیم صید معاصی چو کبک صید عقاب

همه طریق صواب از خطا همیدانم

گرفته راه خطائیم و باز مانده صواب

عنان ز طاعت حق تافتیم و بر باطل

بر اسب معصیت آورده پای را برکاب

اگر خدای تعالی حساب خواهد و بس

بس است ما را گر عاقلیم شرم حساب

که دست طاقت آن گر ملک نهد بر ما

گرانترین گنهی را سبکترین عذاب

همی پزیم همه در تنور چوبین نان

همی بریم همه جامه بر تن از مهتاب

دماغ ما ز خرد نیستی اگر خالی

نرانده ایمی گستاخ وار جز بخلاب

درین جهان که دو دم بیش نیست مایه عمر

درنگ سود ندارد چو دم بود بشتاب

از آن چه به که یکی زین دو دم بتوبه زنیم

چو باب توبه نه بستست ایزد تواب

شدیم جمله بگرداب معصیت گردان

که هم امید خلاص است و هم ز غرق بآب

دو دیده را زندم سیل بار باید کرد

بر آن امید که سیلاب می کند گرداب

بآب دیده بشوئیم نامه عصیان

که هست نامه عصیان چو ریم خورده بتاب

اگر به نسبت سلمانیم ز روی پدر

نسب چو سود چو گوید فلک فلاانساب

که تا بسیرت سلمان شوم دعائی کن

مگر دعای تو در حق من شود ایجاب

بحکم ایزد وهاب تا بخواهد داشت

سپهر روشن دوران بگرد تیره تراب

چه بوتراب و جنید و شفیق و شبلی باش

دو دیده بر ره فرمان ایزد وهاب

درود باد ز ما و تو بر رسول خدای

فزون ز ذره خورشید و قطره های سحاب

 
 
 
گنجور را از دست هوش مصنوعی نجات دهید!
فرخی سیستانی

چو سیر گشت سر نرگس غنوده ز خواب

گل کبود فرو خفت زیر پرده آب

چو سرخ گل بسر اندر کشید سبز ردا

نمود باغ بدان شمعهای خویش اعجاب

ز لاله باغ پر از شمع بر فروخته بود

[...]

ازرقی هروی

بفرخی و سعادت بخواه جام شراب

که باز باغ برید از پرند سبز ثیاب

ز رنگ میغ و ز برگ شکوفه پنداری

زمین حواصل پوشید و آسمان سنجاب

بشاخ سوسن نازک قریب شد قمری

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از ازرقی هروی
قطران تبریزی

شده است بلبل داود و شاخ گل محراب

فکنده فاخته بر رود و ساخته مضراب؟

یکی سرود سراینده از ستاک سمن

یکی زبور روایت کننده از محراب

نگر که پردر گردید آبگیر بدانکه

[...]

مشاهدهٔ ۳ مورد هم آهنگ دیگر از قطران تبریزی
مسعود سعد سلمان

مرا ازین تن رنجور و دیده بی خواب

جهان چو پر غرابست و دل چو پر ذباب

ز بهر تیرگی شب مرا رفیق چراغ

ز بهر روشنی دل مرا ندیم کتاب

رخم چو روی سطرلاب زرد و پوست بر او

[...]

مشاهدهٔ ۴ مورد هم آهنگ دیگر از مسعود سعد سلمان
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه