... که هبوطش برابر شرفست

گر از این چرخ در نقاب شوی

تا کم از ماهی آفتاب شوی ...

... دوک ریسند و لعبتک بازند

وان فسانه حدیث چرخ کبود

سر افسانه هرچه بود و نبود ...

... کرد ضایع خدای بی چون را

بنده چرخ بنده حق نیست

مر ورا نام مرد مطلق نیست

... تا کنی نان و آب کو و کمیز

تا کی از دور چرخ دون لییم

خورد دونان بوی چو مال یتیم ...

زین زمین خسی به چرخ کسی

شب و شبگیر کن مگر برسی ...

... پاره پاره کنند چون خرگاه

چنبر چرخ و اختر شر و شور

این چو حراقه دان و آن چو بلور ...

... زانکه واللیل والضحاش نماند

چون برآید ز چرخ عمر تو شید

شید مرگ آنگه عود او شد بید ...

... سگ درد پوستین درویشان

ورنه چرخ است بنده ایشان

باش تا روز حشر برخیزند ...

... کام پر زهر و خانه پر تریاک

تا دلت زیر چرخ گردانست

هرچه زی تو بدست نیک آنست ...

... پنج نوبت زنی چو عقل و چو جان

بر سر هفت چرخ و چار ارکان

ور قبای فنا بیندازی ...

... از پی عدل شاه شاخ چمن

گل عمامه است و چرخ پیراهن

از پی ملک چرخ در تدبیر

ماه حکمست و آفتاب ضمیر

هست بر رای روشنش جاوید

همه پنهان چرخ چون خورشید

چرخ تمکین کنست پایش را

شرع تلقین کنست رایش را ...

... تو نبینی به روم یک بد کیش

چرخ را جود او گدای کند

بوم را فر او همای کند ...

... مانده بودند بی سر و سامان

ذلت و غربت و مهانت چرخ

می کشیدند از خیانت چرخ

چون بدین بارگاه پیوستند ...

... بست از بهر قدر خرمن برخ

بر گریبان روز دامن چرخ

شب او گرچه مستمند بود ...

... کی ز دور زمانه گیرد گرد

بلبلی را که چرخ کرد عزیز

قفس ریش دشمنش پر تیز ...

... یک جهان دیو را شهابی بس

چرخ را خسرو آفتابی بس

خاک یابی ز پای تا زانو ...

... شه چو همنام گشت با بهرام

سعد اکبر نهاد چرخش نام

پر گهر زان جمال چون خورشید ...

... از پی ملکت همه آفاق

چون تویی را همی نشاند چرخ

تا بدانی که نیک داند چرخ

بر سرش برنهاد افسر ملک ...

... چون سه حرفست بر دو عالم شاه

همه اطفال چرخ را مادام

چون دو حرفست از کرانه نام ...

... هرکه در کار او پناه گرفت

دست بر چرخ کرد و ماه گرفت

نسبت از وی گرفت خلد خلود ...

... از پی کسب بخشش و جاهش

بوسه آلود چرخ شد راهش

ملکان را ز بهر زیب و فرش ...

... خاک روب آسمان ز درگه او

چرخ اول زمین آخر او

جان باطن شعار ظاهر او ...

... تا ابد هم چنانش خواهد بود

این چنین مرکبی چو چرخ انگار

تا برویست شهریار سوار

... نه ز روی گزاف و راه مجاز

هست چرخ ار چه هرزه دوران نیست

هست قطب ارچه تنگ میدان نیست ...

... من چه گویم که خود در احکامش

دولت از چرخ داد پیغامش

که چو تو خسروی ز بهر سریر ...

... رایتش را فلک به دیده کشد

چرخ بیند چو بازوی چیرش

رخت بر گاو بر نهد شیرش ...

... شود ار دست برنهد به کمان

چرخ از بیم چرخ او حیران

خصمش از دم زند ز پیکانش

ره نماید زه گریبانش

جور چون دور چرخ دم در دم

کار چون زلف یار خم در خم ...

... دهن بحر خاک بیز شده

دیده چرخ سرمه ریز شده

کند گشته ز تیزتازان فهم ...

... باغیان را ز بیم بر سر چاه

شده از بیم چرخ و ناوک شاه

دلوهای دریده تارکشان ...

... خلفی یافتی نکو دارش

چرخ را گرچه بس خلف بودند

تو دری و آن دگر صدف بودند ...

... از پی قدر نامت ای خوش نام

عمر چرخ نام شد بهرام

زانکه بهرام را اگر سفریست ...

... زشت کاری و خوب گفتاری

از تو آموخت چرخ پنداری

فعل تو من به گفت تو دادم ...

... نظر اول است تخم زنا

ماه را پیشه چرخ پیماییست

شاه را کار ملک پیراییست ...

... پادشاهان که این چنین باشند

چرخ دولاب و پارگین باشند

همه در دست دیو تن برده ...

... تخت تو بر رخ زمین عارست

گردن چرخ بهر این کارست

کام زخم زمانه کام تراست ...

... میزبانی کن از درنگ اجل

کرگس چرخ را به جدی و حمل

بره و گاو را بدوز به تیر ...

... برکش از بهر عالم مطلق

چرخ رازق را ز سر ارزق

جامه سوکواریش بستان ...

... از پی جوی اوست جر ملوک

آن چو خورشید چرخ را در خورد

وآن چو بدر فلک سفر پرورد ...

... چون زند بر فلک به خشم آواز

گرچه چشمست چرخ چون عبهر

گوش گردد همه چو سیسنبر ...

... صورت و صیتش آشکار و نهان

چشمه چشم چرخ و گوش جهان

دینش فارغ ز گوشمال زوال ...

... ملک و دین گرد رای او گردان

همچو عقل از ورای چرخ کبود

دیده نابوده هرچه خواهد بود ...

... بحر زا صدهزار تاوان کرد

چرخ را نسبت ویست قدیم

دهر را هیبت ویست عظیم ...