... چو آمد به دست تو از خیل توست

مران اسب بداد بر خیل خویش

بگردان ز بنیادشان سیل خویش ...

... نی نی که نعل زر به بساطی که یافت رنگ

از خون دشمنان ز سم اسب شه فتاد

شاهی که در مقام غلامیش ماه عید ...

تند می راندی و می سوخت سراپای وجودم

که به زیر سم اسب تو چرا خاک نبودم

به جفا دور مکن روی من از خاک ره خود ...

... سواره رفتی و سودم جبین به راه تو چندان

که شد نشان سم اسب و ماند نقش جبینم

اساس زهد شکستم ز نام و ننگ برستم ...

... گردم از رخ مبر ای اشک که این عطر وفا

یادگاری ز سم اسب سواری دارم

باغ من آن سر کوی است و بهار آن گل روی ...

... دی می شدی سواره و من بوسه می زدم

هر جا ز نعل اسب تو می یافتم نشان

مردم ز شوق آن لب میگون خدای را ...

... چندین جفاکاری مکن با دردمند خویشتن

چون کشته افتم بر رهت بر من مران اسب جفا

حیف است کآلایی به خون نعل سمند خویشتن ...

... دل به داغش لاله وارم سوختی

زآتشی کز نعل سم اسب جست

در پی آن شهسوارم سوختی ...

می گفت دی خطیب که خواهم نشان شاه

تا اسب من ز ایلچیان کم کشد گزند

گفتم فروش اسب و بخر بهر خود خری

زیرا که هست بهر خطابت خری پسند

... خوش آن کو چون تو باری برگزیند

اگر اسب تو هرگز جو نیابد

ز ضعف و لاغری کی رنج بیند ...

... فرمود که کاغذ پاره ای داری گفت نی سفالی برداشت و بر آنجا نوشت که شکایت کنندگان از تو بی حسابند و شکرگزارندگان نایاب از موجبات شکایت بپرهیز یا از مسند حکومت برخیز و در آخر نوشت که کتبه عمر بن الخطاب

نه بر آن مهر زد و نه طغرایی رقم کرد اما چندان صولت عدالت و هیبت سیاست وی در خاطرها نشسته بود که چون یهودی آن سفال را به حاکم بصره داد وی سوار بود از اسب فرود آمد و زمین ببوسید وجه یهودی را تمام ادا کرد و وی سوار ایستاده بود

چو نبود شاه را عز و سیاست ...

عمرو لیث یکی از لشکریان خود را دید بر اسبی لاغر نشسته

زین لاغر اسبکی که همانا نیافته ست

جز از عظام جوهر ترکیب او نظام ...

... لیکن هنوز گوشت نروییده از عظام

لاغر اسبی که گر بجویی

از گوشت در او نشان نیابی ...

... جز پوست بر استخوان نیابی

گفت لعنت بر لشکریان من باد که هر دینار و درم که به ایشان دادم فروج زنان خود را فربه ساختند و مرکوبان خود را از گرسنگی بگداختند آن شخص بشنید گفت والله ای امیر اگر نظر استبصار بر فرج زن من گماری آن را از سرین اسب من لاغرتر شماری

عمرو از این سخن بخندید و او را چیزی کرایمندی انعام کرد و گفت برو هر دو مرکوب خود را فربه کن ...

... گوش استر که دراز است گواست

کش نه اسب است پدر بلکه خر است

... و دیگری کاتبی نیشاپوری است و وی را معانی خاص بسیار است و در ادای آن معانی نیز اسلوبی خاص دارد و اما شعر وی یکدست و هموار نیست شتر گربه افتاده است

و دیگر شاهی سبزواری است و وی را اشعار لطیف است یکدست و هموار با عباراتی پاکیزه و معانی پر چاشنی و دیگری عارفی هروی است صاحب کتاب مقاوله گوی و چوگان و آن از نظمهای سرآمد اوست و این چند بیت از آن کتاب است در صفت اسب چوگانی

چون گوی سپهر گرد بستی ...

... چو سوی صید تیرانداز می شد

دو اسبه صید پیشش باز می شد

سوی میدان چو چوگان بازگشتی ...

... چو چشمش بر جمال خسرو افتاد

فرود آمد ز اسب آنجا باستاد

ز سختی اسب شه هم نرم گردید

ز مهر او درونش گرم گردید ...

... چنان شد زآتش سودای او گرم

کز آن گرمیش نعل اسب شد نرم

چو زلف دلبران افتاد در تاب ...

... پی یک منزل دیگر گرفتند

کشیدند اسب و او را بر نشاندند

سپندی چند بر آتش فشاندند

... چو آن خوبان بدان منزل رسیدند

عنان اسبها را واکشیدند

چو شیرین نقش او وان نقشها دید ...

... برد از چرخ گوی مه به چوگان

به نیزه چون نهد بر اسب زین را

رباید حلقه انگشترین را ...

... به نوک تیر مویی را دو سازد

به زیر رانش یک اسب است گلرنگ

که هریک گام او باشد دو فرسنگ ...

... رود آنجا که آرد پیشم آن ماه

مرا اسبی است آن همزاد شبدیز

که همچون اوست اندر شبروی تیز ...

... وزین بند غمم دل برگشاید

دهم شکرانه اش آن اسب نیکو

به جان هم نیز منت دانم از او ...

... زشادی هر یکی بیرون دویدند

نهادند اسب خود را هر یکی زین

نبود آن جایگه گلگون شیرین ...

... دوان آمد به استقبال آن ماه

به دست و پای اسب افتادش از راه

چو شیرین شکر لب آنچنان دید ...