... توانایی خویش پیدا کنم

چو فرمان دهد دیده دریا کنم

شتربار بنهاد و خود رفت پیش ...

... جهاندار تا جاودان زنده باش

یکی ژرف دریا درین راه بود

که بازارگان زان نه آگاه بود

ز دریا برآمد یکی کژ باد

که ملاح گفت آن ندارم به یاد ...

... پذیرفتم از دادگر یک خدای

که گر یابم از بیم دریا رهای

یکی بزم سازم به هر کشوری ...

... ازان سان که من گردن ژنده پیل

ببستم فکندم به دریای نیل

چو از من گناهی بیابد پدید ...

... بزرگان به دانش بیابند راه

ز دریا گذر نیست بی آشناه

همان تابش مهر نتوان نهفت ...

... چو دیدش دل سام شد ناامید

بفرمود تا پیش دریا برند

مگر مرغ و ماهی ورا بشکرند ...

... که از چنگ او کس نیابد رها

به دریا نهنگ و به خشکی پلنگ

ورا کس ندیدی گریزان ز جنگ

به دریا سر ماهیان برفروخت

هم اندر هوا پر کرگس بسوخت ...

... تنش بر زمین و سرش بآسمان

که دریای چین تا میانش بدی

ز تابیدن خور زیانش بدی ...

... چنین کارها رفت بر دست او

که دریای چین بود تا شست او

همی برکشیدی ز دریا نهنگ

به دم در کشیدی ز هامون پلنگ ...

... جهان را چنین است آیین و رای

همی راند تا پیش دریا رسید

ز سیمرغ روی هوا تیره دید

چو آمد به نزدیک دریا فراز

فرود آمد آن مرغ گردنفراز ...

... چو ببرید رستم تن شاخ گز

بیامد ز دریا به ایوان و رز

بران کار سیمرغ بد رهنمای ...

... نخواهد گشادن بمابر نهان

به دریا نهنگ و به هامون پلنگ

همان شیر جنگاور تیزچنگ ...

... وزان نیز کان بیگنه را که یافت

کسی یافت گر سوی دریا شتافت

که یزدان پسر داد و نشناختم ...

... ز پستی برآمد به کوهی رسید

یکی بی کران ژرف دریا بدید

بفرمود کز روم و وز هندوان

بیارند کارآزموده گوان

بجویند زان آب دریا دری

رسانند رودی به هر کشوری ...

... به گرد لب آب لشکر کشید

ز جوشن کسی آب دریا ندید

... ز ساز و ز گردان هر دو گروه

زمین همچو دریا بد و گرد کوه

ز خفتان وز خنجر هندوان ...

... به پیش سپاه آوریدند پیل

جهان شد به کردار دریای نیل

سواران جنگ از پس و پیل پیش ...

... که چرخ فلک را بدرید گوش

چو دریا شد از خون گردان زمین

تن بی سران بد همه دشت کین ...

... یکی داستان زد برین مرد سنگ

که گر آب دریا بخواهد رسید

درو قطره باران نیاید پدید ...

... همه زیردستان بیابند بهر

به کوه و بیابان و دریا و شهر

نخواهیم باژ از جهان پنج سال ...

... شود خوار چون آب دانش بخورد

به کردار ماهی به دریا شود

گر از بدکنش بر ثریا شود ...

... چو برزد سر از کوه روشن چراغ

چو دریا فروزنده شد دشت و راغ

سکندر بیامد بران بارگاه ...

... سوی فور هندی سپاهی براند

که روی زمین جز به دریا نماند

به هر سو همی رفت زان سان سپاه

تو گفتی جز آن بر زمین نیست راه

همه کوه و دریا و راه درشت

به دل آتش جنگ جویان بکشت ...

... به هرجای بر لشگر بدگمان

کنون سربه سر کوه و دریا به پیش

به سیری نیامد کس از جان خویش ...

... پیاده به جنگ اندر آید سپاه

گر از خون ما خاک دریا کنند

نشیبی ز افگنده بالا کنند ...

... چو اسکندری کو بیاید ز روم

به شمشیر دریا کند روی بوم

همی از درت بازگردد به چیز ...

... گشاده شتر بار بودی چهل

زنی بود چون موج دریا به دل

دگر چار صد تای دندان پیل ...

... ز شهر برهمن به جایی رسید

یکی بی کران ژرف دریا بدید

بسان زنان مرد پوشیده روی ...

... شگفت اندر ایشان سکندر بماند

ز دریا همی نام یزدان بخواند

هم انگاه کوهی برآمد ز آب ...

... یکی گفت زان فیلسوفان به شاه

که بر ژرف دریا ترا نیست راه

بمان تا ببیند مر او را کسی ...

... چو بگذشت زان آب جایی رسید

که آمد یکی ژرف دریا پدید

جهان خرم و آب چون انگبین ...

... که با جنگ ایشان نبد زور و تاو

سپاهش ز دریا بیکسو شدند

بران نیستان آتش اندر زدند ...