گنجور » سعدی » دیوان اشعار » غزلیات

وزن:	مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف)
قالب شعری:	غزل
دسته:	بدایع
منبع اولیه:	ویکی‌درج
تعداد ابیات:	۱۱

خلاصه

هوش مصنوعی: این شعر به تذکر صبر و تحمل در عشق و محبت می‌پردازد. شاعر به دل می‌گوید که صبر لازم است و عشق نیازمند وفاداری است. در زندگی، تصمیمات و اعمال خداوند است که تعیین‌کننده‌اند، آیا راهبان و حکام محبت و رنج را به ما تحمیل می‌کنند. نیکوست که در هر حال امید را از دست ندهیم و بدانیم که روزگار فانی است و باید از لحظات با ارزش زندگی بهره‌برداری کنیم. همچنین، گفتگو با معشوق و دیدن او ارزشمند است و درد دل دوستان قابل تحمل است. شاعر در پایان به غریبی خود و امید به رحمت الهی اشاره می‌کند و می‌گوید که عشق واقعی خواستار هیچ چیز جز شفقت و وصال محبوب نیست.

برگردان به زبان ساده

# صبر کن ای دل که صبر سیرت اهل صفاست

چارهٔ عشق احتمال شرط محبت وفاست

ای دل، شکیبایی پیش گیر که صبر کردن شیوهٔ پسندیدهٔ پاک دلان است. چاره و درمان عشق تحمّل کردن و شرط دوستداری به سر بردن پیمان است. [ سیرت = طریقه و رفتار، عادت / اهل صفا = اهل اخلاص و مودّت و یکرنگی / احتمال = تحمّل و پایداری نمودن / وفا = مقابل جفا به معنی وعده به جا آوردن و به سر بردن دوستی و عهد و پیمان، ثبات در قول و سخن و دوستی ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# مالک رد و قبول هر چه کند پادشاست

گر بزند حاکم است ور بنوازد رواست

راندن و پذیرفتن با او و در اختیار اوست و چون فرمانرواست، گردن نهادن به حکمش لازم و ضروری می نماید. می تواند بزند و براند یا جایز است که بنوازد. [ مالک ردّ و قبول = کنایه از خداوند است ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# گر چه بخواند هنوز دست جزع بر دعاست

ور چه براند هنوز روی امید از قفاست

اگر معشوق عاشق را به سوی خویش فراخواند، عاشق باز هم او را می طلبد و امّا اگر معشوق عاشق را از خود براند، عاشق باز هم روی امید به سوی او دارد و به سوی او می نگرد و او را می خواهد. [ جَزَع = ناله و زاری، ناشکیبایی / از = به سوی، به طرف / قفا = پشت سر ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# برق یمانی بجست باد بهاری بخاست

طاقت مجنون برفت خیمهٔ لیلی کجاست؟

برق درخشان یمنی برجَست و باد بهاری وزیدن گرفت و شور عاشقی مجنون در بهاران افزون گشت و او را بی تاب کرد. سر منزل لیلی کجاست تا مجنون دمی در او آرام گیرد؟ [ یمانی = منسوب به یمن، یمنی / برق یمانی = کنایه از فیض الهی، عشق / مجنون و لیلی = لیلی، دختر مهدی بن سعد یا مهدی بن ربیعه بود که مجنون بن قیس بن ملوّح عاشق او شد و در عشق او سر به بیابانها نهاد و در فراق معشوقه شعرها گفت و خاک ها بر سر ریخت. در ادب عرفانی فارسی، لیلی مظهر عشق ربّانی و الوهیت و مجنون مظهر روحِ ناآرامِ بشری که بر اثر دردها و رنج ها ی جانکاه، دیوانه شده و در صحرای جنون و دلدادگی سرگردان است و در جستجویِ وصالِ حق به وادی عشق درافتاده و می خواهد به مقامِ قربِ حضرتِ لایزال واصل شود اما بدین مقام نمی رسد، مگر آن روزی که از قفسِ تن رها شود. از داستان عشقِ لیلی و مجنون شاید بیش از هر داستانِ عشقی دیگری در ادب فارسی سخن گفته شده است. ادب غنایی فارسی و ترکی مملوّ است از داستان این دو دلداده که سرآغاز آن تقریباََ از « لیلی و مجنونِ نظامی گنجوی » است. این اثر بعدها موردِ توجه و تقلیدشعرای متعدد قرار گرفته است. ( فرهنگ اساطیر )] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# غفلت از ایام عشق پیش محقق خطاست

اول صبح است خیز کآخر دنیا فناست

غفلت ورزیدن از زمان دوستداری و مهرورزی نزد عارف پذیرفتنی نیست. اینک که آغاز روز است عشق را دریاب! زیرا پایان دنیا جز فنا چیزی نیست. – محقّق = عارف، در اصطلاح صوفیه کسی است که بر او حقیقت اشیا کماینبغی منکشف گشته باشد و این معنی کسی را میسّر است که از حجّت و برهان گذشته، و به مرتبهٔ کشف الهی رسیده باشد و به عین العیان مشاهده نموده باشد که حقیقت همهٔ اشیا حق است و به غیر از وجود احد مطلق، موجودی دیگر نیست و موجودیّت اشیای دیگر به جز اضافت بیش نیست. - منبع: شرح غزلهای سعدی

# صحبت یار عزیز حاصل دور بقاست

یک دمه دیدار دوست هر دو جهانش بهاست

حاصل دوران زندگی چیزی جز همنشینی با یاری عزیز نیست. زیرا یک لحظه دیدن دوست به هر دو جهان می ارزد. [ صحبت = همنشینی و مصاحبت / دور بقا = گردش هستی و روزگار / یک دمه = یک دم، یک لحظه ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# درد دل دوستان گر تو پسندی رواست

هر چه مراد شماست غایت مقصود ماست

دردی که در دل دوستان است، در صورتی که تو بپسندی جایز است و درد به شمار نمی آید. زیرا نهایت آرزوی ما چیزی است که شما اراده کرده اید. [ غایت مقصود = آخر و نهایت خواست و آرزو ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# بنده چه دعوی کند حکم خداوند راست

گر تو قدم می‌نهی تا بنهم چشم راست

بنده در برابر خداوندگار خویش چه ادّعایی می تواند داشته باشد؟ زیرا خداوندگار است که حکم می راند و وظیفهٔ بنده فرمانبرداری است. اینک اگر تو می خواهی گام نهی، بگو تا من چشم راست خود را زیر پایت بگسترم. [ دعوی = ادّعا / حکم = فرمان ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# از در خویشم مران کاین نه طریق وفاست

در همه شهری غریب در همه ملکی گداست

مرا از درگاه خویش مران که این شیوهٔ وفاداری نیست. همانطور که در هر شهری غریب و در هر سرزمینی نادار و فقیر وجود دارد. من مثل غریب و نادار به تو پناه آورده ام. مرا از درگاه خویش بی نصیب بازنگردان. [ از در راندن = کنایه از بی توجّهی کردن و از نظر دور داشتن ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# با همه جرمم امید با همه خوفم رجاست

گر دِرَم ما مس است لطف شما کیمیاست

با وجود گناهانی که مرتکب شده ام، از درگاهت ناامید نیستم و با همهٔ ترسی که بر وجودم مستولی است، هنوز امیدوارم. زیرا اگر هستی ما مثل درم مسین است امّا لطف شما همانند کیمیایی است که می تواند آن را به زر تبدیل کرده و به کمال رساند. [ جرم = گناه / خوف = بیم / رجا = امیدواری / درم مس = زر و سیم تقلّبی / کیمیا = از علوم خمسهٔ محتجبه، اکسیر و مادّهٔ مکمّلی که بوسیلهٔ آن اجسام ناقص کامل گردد. / در این بیت «لطف» به «کیمیا» تشبیه شده است. ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

# سعدی اگر عاشقی میل وصالت چراست؟

هر که دل دوست جست مصلحت خود نخواست

ای سعدی ، اگر عاشق هستی، چرا به رسیدن و وصال می اندیشی؟ هر کس دل معشوق و مراد وی را بخواهد، ناگزیر باید مصلحت اندیشی و عاقبت خواهی خویش را رها کند. [ مصلحت = صلاح کار ] - منبع: شرح غزلهای سعدی

رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی

راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور

حاشیه‌ها

غزل ۴۸ به خوانش حمیدرضا محمدی
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

غزل ۴۸ به خوانش محسن لیله‌کوهی

غزل ۴۸ به خوانش سعیده تهرانی‌نسب

غزل ۴۸ به خوانش سهیل قاسمی

غزل ۴۸ به خوانش پری ساتکنی عندلیب

همهٔ خوانش‌هاautorenew

غزل شمارهٔ ۴۸ به خوانش مریم فقیهی کیا

غزل شمارهٔ ۴۸ به خوانش نازنین بازیان

غزل شمارهٔ ۴۸ به خوانش فاطمه زندی

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش من بخوانم

حاشیه‌ها

غزل شمارهٔ ۴۸ به خوانش امیر اثنی عشری
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش

حاشیه‌ها

پیشنهاد مشق شعر

حاشیه‌ها

مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۶۲

یوسف کنعانیم روی چو ماهم گواست

هیچ کس از آفتاب خط و گواهان نخواست

سرو بلندم تو را راست نشانی دهم

راستتر از سروقد نیست نشانی راست

هست گواه قمر چستی و خوبی و فر

[...]

مشاهدهٔ ۵ مورد هم آهنگ دیگر از مولانا

سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۷

سلسلهٔ موی دوست حلقه دام بلاست

هر که در این حلقه نیست فارغ از این ماجراست

گر بزنندم به تیغ در نظرش بی‌دریغ

دیدن او یک نظر صد چو منش خونبهاست

گر برود جان ما در طلب وصل دوست

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از سعدی

همام تبریزی » غزلیات » شمارهٔ ۱۷

در پی آن می‌دوید دل که نگاری کجاست

نوبت خوبان گذشت شاهد ما وقت ماست

بر سر آب حیات خیمه زده جان ما

این تن خاکی دوان بهر سرابی چراست

بر در بیگانگان هرزه چرا می‌رویم

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از همام تبریزی

حکیم نزاری » غزلیات » شمارهٔ ۱۴۰

قاعدهٔ روزگار پرورش ناسزاست

ورنه گداپیشه را دست تسلط چراست

عقل تبّرا کند از دل دنیاپرست

دل نبود گر نرفت بر روش عقل راست

دنیی و دین پیش ما هست مثال دو رعد

[...]

اوحدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۰

این همه پروانه‌ها، سوخته از چپ و راست

شمع شب ما بود، راه شبستان کجاست؟

شحنه اگر دوست بود، این همه بیداد چیست؟

وین همه آشوب چه؟ گر ملک از شهر ماست

چون نپسندد جفا نرگس سرمست یار؟

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه

حاشیه‌ها

معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

تا به حال ۲۵ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

فیروزه از اصفهان در ‫۱۳ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۰، ساعت ۰۹:۴۱ نوشته:

باسلام خواهش میکنم بیت 4و5 برام تفسیر کنید

reply flag link

عارف محبی در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۱۸ شهریور ۱۴۰۱، ساعت ۱۸:۲۳ پاسخ داده:

بیت ۴

آدم اهل تفکر از زندگی غافل نمیشه و قدر زمان رو میدونه و تلاش میکنه

بیت ۵

اینکه میتونی عاشق بشی اینکه میتونی رفاقت کنی همه به خاطر زنده بودن هست داره اصالت رو به خود رندگی و حیات میده و توی همین زندگی هم رفاقت و همنشینی با عزیران از همه چیز با ارزش تر هست۵

reply flag link

امین کیخا در ‫۱۲ سال و ۲ ماه قبل، شنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲، ساعت ۲۲:۱۶ نوشته:

غریب می شود بیواره و بی کس

reply flag link

امین کیخا در ‫۱۲ سال و ۲ ماه قبل، شنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲، ساعت ۲۲:۱۷ نوشته:

برق فارسی است و پیشساز ان بیر یعنی رعد

reply flag link

الهه از یزد در ‫۱۰ سال و ۲ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۴، ساعت ۱۵:۵۵ نوشته:

بیت اول مصرع 1و2رابرام معنی کنید

reply flag link

شایق در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۰:۱۳ نوشته:

با سلام در بیت اول احتمال به معنای بردباری و تحمل است و سعدی میگوید انانی که دلشان صفا یافته و تزکیه نفس کرده اند صبورند و چاره عاشقی صبر و تحمل است و شرط محبت نیز وفا است که از عشق محبت خیزد و از محبت وفا

reply flag link

شایق در ‫۹ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۰:۴۲ نوشته:

با سلام در رابطه با بیت چهارم و بنجم ( برق یمانی بجست باد بهاری بخاست ) کنایه از بهار است یعنی باد بهاری وزیدن اغاز کرد و در اسمان رعد و برق جهید و خلاصه بهار شد و طاقت عاشق از دست رفت منزل یار کجاست بر خیز و عاشق شو از عشق غفلت مکن این مطلب را محققین میگویند همین الان وقت عشق ورزیدن است مگو دیر است که اول صبح است اگر الان شروع نکنی دیر است

reply flag link

مریم در ‫۸ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۶، ساعت ۱۶:۲۶ نوشته:

سلام مفهوم بیت آخر چیه؟هرکه دل دوست جست مصلحت خود نخواست
یعنی چی؟؟؟

reply flag link

بشیر در ‫۷ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۹ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۶:۵۳ نوشته:

افسوس که دوستی ها ما معمولا برآمده از خودخواهی است. ما خودمان را دوست داریم و اگر با دیگران دوستی می کنیم از آنروست که برای ما فایده ای دارند. نزد دانایان -همچون سعدی- دوستی حقیقی آن است که دوست را به خاطر خودش دوست داشته باشی نه به خاطر سودی که برای تو دارد.

reply flag link

مسعود در ‫۶ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۷، ساعت ۱۵:۲۲ نوشته:

بعضی از ابیات واژه ها درست دکلمه نشده با صدای آقای حمیدرضا محمدی. مثلا بیت 6 که باید در واژه ی دور روی دال کسره گذاشته باشه و خوانده بشه.

reply flag link

همیرضا در ‫۶ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۳۰ مرداد ۱۳۹۷، ساعت ۱۹:۴۹ نوشته:

@مسعود:
کسره روی دال دور؟!! اشتباه مرقوم نفرمودید؟ اگر نه، به چه معنی و طبق کدام منبع؟

reply flag link

احسان در ‫۵ سال و ۳ ماه قبل، دوشنبه ۱ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۱۹:۵۶ نوشته:

واقعا این غزل یکی از زیباترین و لطیف ترین غزلیات جناب سعدی است
اوج زیبایی و لطافت در بیت آخر است. جناب سعدی عشق را به نهایت رسانده. هر عاشقی به دنبال وصال است اما سعدی هرچه که دل دوست بخواهد آنرا می‌پسندد و مصلحت خود را نادیده میگیرد.
"هرکه دل دوست جست مصلحت خود نخواست"
این اوج قله عشق است.

reply flag link

احمد در ‫۴ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۴ آبان ۱۳۹۹، ساعت ۱۶:۲۰ نوشته:

جالبه تمام مصراع های این شعر هم قافیه است

reply flag link

احسان چراغی در ‫۳ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۱۲ فروردین ۱۴۰۱، ساعت ۰۹:۲۹ نوشته:

وای خدای من ...

این غزل را ...

سعدی چه از جان ما می‌خواهی؟

reply flag link

احسان چراغی در ‫۳ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۱۲ فروردین ۱۴۰۱، ساعت ۱۳:۰۷ نوشته:

وقتی اولین بار بیت ششم این غزل را دیدم دوست داشتم همان لحظه سوت پایان زندگی زده شود. چرا که اوج لذت را تجربه کردم و ادامه‌ی زندگی بعد از این بیت و این غزل را دیگر بی‌معنا می‌دانم.

یک دمه دیدار دوست هر دو جهانش بهاست

reply flag link

صدیقه آذربهرام در ‫۳ سال قبل، دوشنبه ۲۷ تیر ۱۴۰۱، ساعت ۱۵:۵۶ نوشته:

فوق العاده بود

reply flag link

فاطمه زندی در ‫۲ سال و ۱۰ ماه قبل، چهارشنبه ۲۳ شهریور ۱۴۰۱، ساعت ۰۹:۵۱ نوشته:

غزل ۴۸ سعدی

وزن : مفتعلن فاعلات مفتعلن فاعلات

صبر کن ای دل که صبر سیرت اهل صفاست

چارۀ عشق احتمال ، شرط محبّت وفاست

ای دل ، شکیبایی پیش گیر که صبر کردن شیوۀ پسندیدۀ پاک دلان است . چاره و درمان عشق تحمّل کردن و شرط دوستداری به سر بردن پیمان است . [ سیرت = طریقه و رفتار ، عادت / اهل صفا = اهل اخلاص و مودّت و یکرنگی / احتمال = تحمّل و پایداری نمودن / وفا = مقابل جفا به معنی وعده به جا آوردن و به سر بردن دوستی و عهد و پیمان ، ثبات در قول و سخن و دوستی ]

بیت دوم

مالک ردّ و قبول ، هر چه کند پادشاست

گر بزند حاکم است ، ور بنوازد رواست

راندن و پذیرفتن با او و در اختیار اوست و چون فرمانرواست ، گردن نهادن به حکمش لازم و ضروری می نماید . می تواند بزند و براند یا جایز است که بنوازد . [ مالک ردّ و قبول = کنایه از خداوند است ]

بیت سوم

گر چه بخوانَد ، هنوز دست جَزَع بر دعاست

ور چه برانَد ، هنوز روی امید از قفاست

اگر معشوق ، عاشق را به سوی خویش فراخواند . عاشق باز هم او را می طلبد و امّا اگر معشوق ، عاشق را از خود براند ، عاشق باز هم روی امید به سوی او دارد و به سوی او می نگرد و او را می خواهد . [ جَزَع = ناله و زاری ، ناشکیبایی / از = به سوی ، به طرف / قفا = پشت سر ]

بیت چهارم

برق یمانی بجَست ، باد بهاری بخاست

طاقت مجنون برفت ، خیمۀ لیلی کجاست ؟

برق درخشان یمنی برجَست و باد بهاری وزیدن گرفت و شور عاشقی مجنون در بهاران افزون گشت و او را بی تاب کرد . سر منزل لیلی کجاست تا مجنون دمی در او آرام گیرد ؟ [ یمانی = منسوب به یمن ، یمنی / برق یمانی = کنایه از فیض الهی ، عشق / مجنون و لیلی = لیلی ، دختر مهدی بن سعد یا مهدی بن ربیعه بود که مجنون بن قیس بن ملوّح عاشق او شد و در عشق او سر به بیابانها نهاد و در فراق معشوقه شعرها گفت و خاک ها بر سر ریخت . در ادب عرفانی فارسی ، لیلی مظهر عشق ربّانی و الوهیت و مجنون مظهر روحِ ناآرامِ بشری که بر اثر دردها و رنج ها ی جانکاه ، دیوانه شده و در صحرای جنون و دلدادگی سرگردان است و در جستجویِ وصالِ حق به وادی عشق درافتاده و می خواهد به مقامِ قربِ حضرتِ لایزال واصل شود اما بدین مقام نمی رسد ، مگر آن روزی که از قفسِ تن رها شود . از داستان عشقِ لیلی و مجنون شاید بیش از هر داستانِ عشقی دیگری در ادب فارسی سخن گفته شده است . ادب غنایی فارسی و ترکی مملوّ است از داستان این دو دلداده که سرآغاز آن تقریباََ از « لیلی و مجنونِ نظامی گنجوی » است . این اثر بعدها موردِ توجه و تقلیدشعرای متعدد قرار گرفته است . ( فرهنگ اساطیر )]

بیت پنجم

غفلت از ایّام عشق پیش محقّق خطاست

اوّل صبح است خیز کآخر دنیا فناست

غفلت ورزیدن از زمان دوستداری و مهرورزی نزد عارف پذیرفتنی نیست . اینک که آغاز روز است . عشق را دریاب ، زیرا پایان دنیا جز فنا چیزی نیست .

– محقّق = عارف ، در اصطلاح صوفیه کسی است که بر او حقیقت اشیا کماینبغی منکشف گشته باشد و این معنی کسی را میسّر است که از حجّت و برهان گذشته ، و به مرتبۀ کشف الهی رسیده باشد و به عین العیان مشاهده نموده باشد که حقیقت همۀ اشیا حق است و به غیر از وجود احد مطلق ، موجودی دیگر نیست و موجودیّت اشیای دیگر به جز اضافت بیش نیست .

بیت ششم

صحبت یار عزیز ، حاصل دَور بقاست / یک دمه دیدار دوست ، هر دو جهانش بهاست

حاصل دوران زندگی چیزی جز همنشینی با یاری عزیز نیست . زیرا یک لحظه دیدن دوست به هر دو جهان می ارزد . [ صحبت = همنشینی و مصاحبت / دور بقا = گردش هستی و روزگار / یک دمه = یک دم ، یک لحظه ]

بیت هفتم

درد دل دوستان ، گر تو پسندی رواست

هر چه مراد شماست ، غایت مقصود ماست

دردی که در دل دوستان است ، در صورتی که تو بپسندی جایز است و درد به شمار نمی آید . زیرا نهایت آرزوی ما چیزی است که شما اراده کرده اید . [ غایت مقصود = آخر و نهایت خواست و آرزو ]

بیت هشتم

بنده چه دعوی کند ؟ حکم ، خداوند راست / گر تو قدم می نهی ، تا بنَهم چشمِ راست

بنده در برابر خداوندگار خویش چه ادّعایی می تواند داشته باشد ؟ زیرا خداوندگار است که حکم می راند و وظیفۀ بنده فرمانبرداری است . اینک اگر تو می خواهی گام نهی ، بگو تا من چشم راست خود را زیر پایت بگسترم . [ دعوی = ادّعا / حکم = فرمان ]

بیت نهم

از درِ خویشم مران ، کِاین نه طریق وفاست

در همه شهری غریب ، در همه مُلکی گداست

مرا از درگاه خویش مران که این شیوۀ وفاداری نیست . همانطور که در هر شهری غریب و در هر سرزمینی نادار و فقیر وجود دارد . من مثل غریب و نادار به تو پناه آورده ام . مرا از درگاه خویش بی نصیب بازنگردان . [ از در راندن = کنایه از بی توجّهی کردن و از نظر دور داشتن ]

بیت دهم

با همه جرمم امید ، با همه خوفم رجاست

گر دِرَم ما مِسَ است لطف شما کیمیاست

با وجود گناهانی که مرتکب شده ام ، از درگاهت ناامید نیستم و با همۀ ترسی که بر وجودم مستولی است ، هنوز امیدوارم . زیرا اگر هستی ما مثل درم مسین است امّا لطف شما همانند کیمیایی است که می تواند آن را به زر تبدیل کرده و به کمال رساند . [ جرم = گناه / خوف = بیم / رجا = امیدواری / درم مس = زر و سیم تقلّبی / کیمیا = از علوم خمسۀ محتجبه ، اکسیر و مادّۀ مکمّلی که بوسیلۀ آن اجسان ناقص کامل گردد . / در این بیت «لطف» به «کیمیا» تشبیه شده است . ]

بیت یازدهم

سعدی اگر عاشقی ، میل وصالت چراست ؟

هر که دل دوست جُست ، مصلحت خود نخواست

ای سعدی ، اگر عاشق هستی . چرا به رسیدن و وصال می اندیشی ؟ هر کس دل معشوق و مراد وی را بخواهد . ناگزیر باید مصلحت اندیشی و عاقبت خواهی خویش را رها کند . [ مصلحت = صلاح کار ]

منبع : شرح غزلهای سعدی

دکتر محمدرضا برزگر خالقی

دکتر تورج عقدایی

سعدی : به چه کار آیدت ز گُل طبقی ؟

از گلستان ِ ما بِبَر طبقی

شاد و تندرست باشید .

reply flag link

روح و ریحان در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، شنبه ۲۹ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۱۰:۵۰ پاسخ داده:

ممنون از شما، سبز و سربلند باشید.

reply flag link

روح و ریحان در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، شنبه ۲۹ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۱۰:۵۰ نوشته:

بیت آخر فوق العاده زیبا

reply flag link

فاطمه یاوری در ‫۲ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۲ اسفند ۱۴۰۱، ساعت ۰۱:۱۱ نوشته:

گر درم ما مس است، لطف شما کیمیاست....(:

reply flag link

سفید در ‫۲ سال قبل، دوشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۰۳:۵۳ نوشته:

هر چه مراد شماست غایت مقصود ماست...

reply flag link

سفید در ‫۲ سال قبل، دوشنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۲، ساعت ۰۳:۵۶ نوشته:

با همه جرمم امید، با همه خوفم رجاست...

reply flag link

سجاد داوری در ‫۱ سال و ۳ ماه قبل، یکشنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۳، ساعت ۱۸:۱۲ نوشته:

سالهاست به دنبال معبود خود میگردم این چنین باید بنیان ذهنی من با بیت آخر سعدی ویران شود ؟دردی از این شیرین تر؟

reply flag link

سید مصطفی سامع در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، شنبه ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۰۶:۱۱ نوشته:

مصحف ناطق

حمد خدا کن دلا رهبر تو مرتضاست
بر در رب سر بسا میر تو شمس هُدا ست

اینکه تویی پیروی شاه جهان شکر گو
سالک این راه باش راه علی بی بلاست

غیر ره مرتضی هر که در آن راه رفت
رفته به سوی فنا، راه علی دان بقاست

شمه ی از فضل او گویمت ای جان شنو
نفس نبی در نُبی مظهر ذات خداست

بدر و حنین و احد ، خندق و خیبر همه
فاتح هر یک ز آن کیست؟ امیر ولاست

آنکه به جای نبی خفت شبی بی هراس
حفظ تن شاه دین بهر علی پر بهاست

بر سر منبر کسی غیر علی این نه گفت
حرف سلونی فقط از شه خیبر گشاست

گفت به روز غدیر بر همه خاص و عام
بعدِ منِ مصطفی رهبر تان مرتضاست

خشک شود بحر آب از صفت و مدح شاه
مدح علی در کتب بی حد و بی انتهاست

کیست به غیر علی وارث علم نبی ؟
عالم اعلم یقین بعد رسول خدا ست

آمدن و رفتنش راز عجیب است وبس
کعبه و مسجد ببین زاد و شهادت او راست

مهر جواز صراط در کف والای اوست
قاسم نار و بهشت در صف روز جزاست

یاور بی یاوران بهر یتیمان برد
بر سر دوش علی کیسه ی پر از غذاست

مصحف ناطق بود دست خدا سامعا
معیت حق بدان با وصی مصطفاست

پنجشنبه ۶-۲-۱۴۰۳

reply flag link

فاطمه یاوری در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، جمعه ۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۴۳ نوشته:

سعدی!

اگر عاشقی، میل وصالت چراست؟

هر که دل دوست جست،

مصلحت خود نخواست....((:

به یادگار از یه شب بهاری شدیدا بارانی

reply flag link

جلال ارغوانی در ‫۸ ماه قبل، شنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۳، ساعت ۲۳:۰۱ نوشته:

در سخن عاشقی شیخ اجل پادشاست

شیوه سعدی زهر شیوه دیگر جداست

reply flag link

محمد ملکی در ‫۴ ماه قبل، چهارشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۳، ساعت ۱۴:۳۳ نوشته:

من شیفتهٔ این غزلم. تمامی مصراع ها قافیه یکسان دارند...

استاد سخن سعدی ست و بس....

reply flag link

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	همرسانی متن شعر جاری در گنجور
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

ورود به گنجور

غزل شمارهٔ ۴۸