شعرهای سنایی با وزن «فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)» - صفحهٔ ۷
سنایی » طریق التحقیق » و ما ارسلناک الا رحمة للعالمین
بلبل گلستان «ما اوحی»
شمسهٔ چرخ «الذی اسری»
دل او خازن خزانهٔ عشق
سر او مرغ آشیانهٔ عشق
صیت شرعش همه جهان بگرفت
[...]
سنایی » طریق التحقیق » اول ما خلق الله تعالی نوری
تو چه دانی چه در معنی سفت
اندر آن دم که «لی مع الله» گفت
زآنکه بودست روز و شب مطلق
ظاهرش با تو باطنش با حق
هر که فرمان او به جا بگذاشت
[...]
سنایی » طریق التحقیق » مدح امیرالمومنین ابوبکر
دین حق را زابتدا زرسول
جز ابوبکر کس نکرد قول
هر چه پیغمبرش زحق گفته
کرده باور زصدق و پذرفته
جسم او همچو روح صافی بود
[...]
سنایی » طریق التحقیق » مدح امیرالمومنین عمر
قوت دین حق زعمّر بود
خانه دین بدو معمر بود
جگر مشرکان پر از خون کرد
کبرشان از دماغ بیرون کرد
از پی معدلت میان، اوبست
[...]
سنایی » طریق التحقیق » مدح امیرالمومنین عثمان
دین شرف یافته و دنیا زین
از جمال وجود ذوالنورین
منبع جود و جامع قرآن
صد ف در مکرمت عثمان
آنکه همت ورای کیوان داشت
[...]
سنایی » طریق التحقیق » مدح امیرالمومنین علی(ع)
بود حیدر در مدینه علم
حافظ و خازن خزینهٔ علم
جان جود و جهان علم او بود
بحر فضل و مکان حلم او بود
زو ظفر یافته مسلمانی
[...]
سنایی » طریق التحقیق » فی قدوم الخضر
دوش چون شاهد جهان افروز
زلف شب برگرفت از رخ روز
من چو عنقا نهفته روی از خلق
شسته حرف پا زتختهٔ زرق
گاهی اندر فنا بقا جستم
[...]
سنایی » طریق التحقیق » در جواب حضرت خضر علیه السلام گوید
گفتم ای مرهم دل ریشم
سخنت نوش جان پر نیشم
ای همایون لقای عیسی دم
وی مبارک پی خجسته قدم
ای سبک روح این چه دلداری است
[...]
سنایی » طریق التحقیق » در سؤال از عقل کل و جواب او
خردم دوش اندپن معنی
نکته‌ای چند نغز کرد املی
گفت شهری‌که جا و مبین ماست
صحن او سقف‌گنبد اعلا‌ست
خاک او راست نکهت عنبر
[...]
سنایی » طریق التحقیق » در جواب عقل «و سقیهم ربهم شراباً طهورا»
گفتم ای سایهٔ الهی تو
زآنچه هستی جوی نکاهی تو
ای تو بر لوح‌کون حرف نخست
آفرینش همه نتیجهٔ توست
نشو از توست شاخ فطرت را
[...]
سنایی » طریق التحقیق » در شکایت احوال
نیستم اندرین سرای مجاز
طاقت بار و قوف پرواز
نه غم این طرف توانم خورد
نه بدان شهر ره توانم برد
پس همان به که گوشه‌ای گیرم
[...]
سنایی » طریق التحقیق » فی الشکایه
چه‌کنم باکه‌کویم این سخنم
گله از بخت یا زچرخ کنم
جگرم خون‌گرفت و نیست‌کسی
که شود غمگسار من نفسی
روزعمرم‌به‌شب رسید ونبود
[...]
سنایی » طریق التحقیق » فی تخلص الممدوح و تلخیص الروح
بود روزی مبارک و فرخ
کاین سعادت نمود ما را رخ
در این گنجنامه بگشادم
وین سخن را اساس بنهادم
نقش این کارنامه می‌بستم
[...]
سنایی » طریق التحقیق » مفتاح ابواب الاسرار مصباح ارواح الابرار
خالق خلق وایزد بی چون
فاعل کارگاه «کن فیکون»
هر چه آورد از عدم به وجود
از وجود همه تویی مقصود
خویشتن را نخست نیک بدان
[...]
سنایی » طریق التحقیق » و لقد کرمنا بنی آدم
در نگر تا که آفرید ترا ؟
از برای چه برگزید ترا ؟
خاک بودی ترا مکرم کرد
زان پست جلوهٔ دو عالم کرد
از همه مهتر آفرید ترا
[...]
سنایی » طریق التحقیق » افحسبتم انما خلقناکم عبثاً
تو چه پنداشتی که ایزد فرد
از پی بازیت پدید آورد!
عمر ضایع مکن به بیخردی
دور شو دور، از صفات بدی
با دد و دیو چند همنفسی
[...]
سنایی » طریق التحقیق » اعدا عدوک نفسک التی بین جنبیک
گر کنی قهر ازو نفیس شوی
ورمرادش دهی خسیس شوی
وه چه ساده دلی و چه نادان
که ندانی تو عصمت از عصیان
از صفا ت حمیده بگریزی
[...]
سنایی » طریق التحقیق » کما تعیشون تموتون وکما تموتون تحشرون
تو اگر نیک نیکی اربدبد
بدونیک تو باتو باشد خود
چون بدی، پس بدان که بیخردی
که خرد نیست رهنمون بدی
هر که پروردهٔ خرد باشد
[...]
سنایی » طریق التحقیق » حکایت
اندر آن دم که مبدع اشیا
کرد نقش وجود را پیدا
قدسیان چشم بر تو بگشادند
حال را در تردد افتادند
یوسفی دیده‌اند زیبا روی
[...]
سنایی » طریق التحقیق » قالوا اتجعل فیها من یفسد فیها ویسفک الدماء
همه افتاده‌اند در تک و تاز
کرده بر تو زبان طعن دراز
چون زفطرت تو بوده‌ای مقصود
همگنان چون برادران حسود،
کارها ساختند بر سر رام
[...]