بود روزی مبارک و فرخ
کاین سعادت نمود ما را رخ
در این گنجنامه بگشادم
وین سخن را اساس بنهادم
نقش این کارنامه می‌بستم
تیر بوسید خامه و دستم
گفتم این نظم را طرازش چیست؟
زیور این عروس، مدحت کیست؟
بر که افشانم این نثار بگوی؟
کیست لایق در این دیار بگوی؟
گفت این بحر پر معانی را
چشمهٔ آب زندگانی را ،
عیسی آثار سروری باید
خضر سیرت سکندری باید،
که طراز سخن ثناش بود
ورد جان و خرد دعاش بود
نه غلط گفتم این خطا باشد
که طراز سخن ثنا باشد
زین نمط هر سخن‌که آن من است
به حقیقت طراز هر سخن است
گرچه بی برگ و بی نوایم من
بلبل نغز خوش سرایم من
زان در افواه خلق مذکور است
سخن من، که از طمع دور است
خرد از گوشه‌ای در آمد چست
گفت این نقد راکه سکهٔ‌توست،
سخن سرسری نمی‌بینم
زان کسش مشتری نمی‌بینم
گرچه هست این سخن تمام عیار
بس کساد است اندر این بازار
سکه این نقد راز معرفت است
معرفت را نشان این صفت است
که در این کار نامه کردی درج
نکنش تا توانی اینجا خرج
زآنکه صاحبدلی نمی‌بینم
حال را مقبلی نمی‌بینم
که درو ذکر او توانی کرد
یا زجودش بری توانی خورد
کو قدم تا بدین طریق رود
یا کجا گوش کاین سخن شنود
همه محبوس شهوت و حسدند
طالب قوت و قوت جسدند
میل اینها به ترهات بود
فعلشان نیز بر صفات بود
نز طریقت کسی اثر دارد
نز حقیقت دلی خبر دارد
چون ترا این سخن فتوح آمد
عاشقان را غذای روح آمد
نزد آن کاو محبتی دارد
این سخن قدر و عزتی دارد،
که زشرحش زبان بود قاصر
نرسد در نهایتش خاطر
عارفان کاین سخن فروخوانند
هر چه جز حق بود برافشانند
قیمت این سخن کسی داند
که همه نقش معرفت خواند
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر در روزی خوش و فرخنده از سعادت و خوشبختی سخن می‌گوید. او به گنجینه‌ای از معانی و دانش اشاره کرده و قصد دارد کارنامه‌ای از سخنانش تهیه کند. شاعر به دنبال یافتن لایق‌ترین شخص برای ستایش و نثار سخن خود است و به عیسی و خضر به عنوان نمادهای دانش و حکمت اشاره می‌کند.
وی به این نکته می‌پردازد که سخنانش باید حقیقتی عمیق را منتقل کند و از طمع به دور باشد. شاعر معتقد است که در دنیای امروزی، بیشتر افراد گرفتار شهوات و حسدها هستند و تنها به دنبال مادیاتند. او همچنین تأکید می‌کند که در میان این شلوغی، ارزش واقعی سخن و معرفت به راحتی فهمیده نمی‌شود و فقط عارفان به عمق این مفاهیم دست می‌یابند.
در انتها، شاعر می‌گوید که شناخت ارزش واقعی سخن و معانی عمیق آن، تنها بر عهده کسانی است که به حقیقت و معرفت دست یافته‌اند.
هوش مصنوعی: روزی نیکو و خوش‌یمنی بود که این خوشبختی، چهره‌مان را روشن کرد.
هوش مصنوعی: من این گنجینه را باز کردم و مبنای این سخن را برقرار کردم.
هوش مصنوعی: نقش این کارنامه را به تصویر می‌کشیدم، تا اینکه قلم و دستم آن را در آغوش کشیدند.
هوش مصنوعی: گفتم این شعر چه زیبایی دارد؟ چه کسی این عروس (شعر) را با ستایش خود زینت بخشیده است؟
هوش مصنوعی: بر کدام کس باید این هدیه را بپاشم؟ کیست که در این سرزمین شایسته‌ی آن باشد؟
هوش مصنوعی: این دریا پر از معانی عمیق است، همچون چشمه‌ای که زندگی و حیات را به ما می‌بخشد.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که برای رسیدن به مقام والای رهبری و سروری، باید از صفات نیک و ویژگی‌های مثبت برخوردار بود. همچنین، به ویژگی‌های ویژه‌ای از شخصیتی دیگر اشاره می‌کند که می‌تواند در این مسیر کمک‌کننده باشد. به عبارت دیگر، برای اینکه فردی به مقام بالا و رهبری برسد، باید از ویژگی‌های خاص و اخلاقی برخوردار باشد.
هوش مصنوعی: سخن و ستایش او در حد و اندازه‌ای است که به جان و خرد انسان زندگی و معنا می‌بخشد و دعا و خواسته او می‌تواند روح را آرام کند.
هوش مصنوعی: من اشتباه نگفتم، اگر هم اشتباهی باشد، این نقص در کلام نیست بلکه نشانه‌ای از هنرمندی و بلاغت در صحبت است.
هوش مصنوعی: از این روش هر سخنی که به من مربوط می‌شود، حقیقتاً نمایانگر هر سخن دیگری نیز هست.
هوش مصنوعی: اگرچه که من بی‌برگ و بی‌صدا هستم، اما همچنان بلبل زیبایی هستم که خوش‌نوا می‌خوانم.
هوش مصنوعی: سخن من در میان مردم مشهور است، زیرا از طمع و آرزوهای نفسانی دور است.
هوش مصنوعی: خرد به شکل活 می‌روید و با فهم و درک بالایی نشان می‌دهد که این دارایی و سرمایه‌ای که داری، متعلق به خود توست.
هوش مصنوعی: من به سادگی و سرسری به حرف‌های کسی نگاه نمی‌کنم، زیرا مشتری آن شخص را نمی‌شناسم و نمی‌بینم.
هوش مصنوعی: اگرچه این حرف کاملاً درست و بی‌نقص است، اما در عمل در این شرایط، کسی به آن توجهی نمی‌کند و بازار از رونق افتاده است.
هوش مصنوعی: این بیت به ارتباط بین شناخت و نمایانگرهای آن اشاره دارد. در واقع، سکه‌ای که به عنوان نماد معرفی می‌شود، نشان‌دهنده‌ی شناخت و درک عمیق از حقیقت است. به عبارتی دیگر، معرفت و آگاهی به نوعی بیانگر ویژگی‌ها و صفات خاصی هستند.
هوش مصنوعی: در این کار، نگذار نام او ثبت شود؛ تا جایی که می‌توانی، این موضوع را مخفی نگه‌دار.
هوش مصنوعی: از آنجا که هیچ‌کس را که دارای دل روشن و صاحب معرفت باشد نمی‌بینم، بنابراین حال خوب و دلپذیری هم نمی‌توانم ببینم.
هوش مصنوعی: اگر در آنجا یاد خدا را بر زبان جارى کنی، یا از رحمت او بهره‌مند شوی، می‌توانی به آرامش و خوشی دست یابی.
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد به این راه برود، باید ببیند چه کسی به این صحبت‌ها گوش می‌دهد و در کجا می‌تواند صدای آنها را بشنود.
هوش مصنوعی: تمام انسان‌ها درگیر خواسته‌ها و حسادت‌های خود هستند و فقط به دنبال تأمین نیازهای جسمانی خود هستند.
هوش مصنوعی: تمایل این افراد به حواشی و مسائلی بی‌اهمیت است و رفتارهایشان نیز براساس ویژگی‌های ظاهری و سطحی شکل می‌گیرد.
هوش مصنوعی: کسی که در راه عرفان و سیر و سلوک قدم بردارد، از تجربیات و نشانه‌های آن بسیار می‌آموزد و در عمق حقیقت‌ها دست می‌یابد.
هوش مصنوعی: وقتی که این سخن برای تو روشن و پیروزی‌بخش شد، برای عاشقان مانند غذایی برای روح است.
هوش مصنوعی: کسی که محبت و دوستی دارد، این سخن برای او ارزش و مقام خاصی دارد.
هوش مصنوعی: این بیت بیان می‌کند که زبان و کلام قادر به بیان تمام زیبایی‌ها و عمق معانی نیستند و انسان به هر اندازه که تلاش کند، نمی‌تواند به تمامی جوانب و جزئیات موضوع دست یابد. در نهایت، فکر و احساسات در مقابل این موضوع ناتوان می‌مانند.
هوش مصنوعی: عارفان وقتی این سخن را بیان می‌کنند، هر چیزی که غیر از حقیقت باشد را کنار می‌گذارند و رها می‌کنند.
هوش مصنوعی: فقط کسی می‌فهمد که این کلام چه بهایی دارد که به تمامی معناهای شناخت پی برده باشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.