سحرگاهی چو چشم دلبران مست

و زان مستی به یک ره رفته از دست

گدشتم بر سر کوی دلارام

به دستی شیشه و دستی دگر جام

که ناگه بر درش راهم ببستند

[...]

نباید مست شد در کوی محبوب

که مستان را بود بد پیش خود خوب

نباید عاشقان را هیچ هستی

که هستی نیست غیر از بت پرستی

اگر خواهد کسی کو نشکند جام

[...]

چو کرد آخر نکیسا این عمل را

دگر ره باربد، خواند این غزل را

ز سر بنهاد دوران حشمت و ناز

زمان چشم نظر دارد به من باز

فلک کو مدتی نامهربان بود

[...]

زهی نور رخت شمع دل من

وصالت از دو عالم حاصل من

بسی بی ماه رویت، صبر کردم

بسی از انتظارت غصه خوردم

بسی شبها سرشک از چشم پرخون

[...]

ز قول شاه کرد این نغمه آهنگ

که زهره از فلک زد بر زمین چنگ

سه تایی زد ز بربط این چنین زار

که شد چنگ دو تا زان نغمه افگار

چو اندر پرده بنمود این عمل را

[...]

در آن روزی که تخم مهر کشتند

به مهر تو گل ما را سرشتند

نیامد غیر مهرت در دل من

که بسرشتند با آب و گل من

مرا با مهر تو پیوسته حالی ست

[...]

مرا عشق از جهان و جان برآورد

به یکبار از سر و سامان بر آورد

مرا بی عشق از جان و جهان بس

مرا عشق از جهان، آرام جان بس

بگو عشقم برون بر از جهان رخت

[...]

غرض از بود و از نابود چبود

و زین آمد شدن مقصود چبود

جوابش داد کای شاه جوان بخت

که بادت تا ابد هم تاج و هم تخت

غرض از بودن ما نیست جز آن

که از ما ظاهر آمد گنج پنهان

اگر آیینه نبود، چشم محبوب

[...]

دگر گفتش بگو کاین چرخ دوار

چرا گردانست دایم همچو پرگار

زمین بهر چه دایم در سکون است

طریق آگهی زین هر دو چون است

جوابش داد استاد سخنور

که بشنو شرح این چرخ مدور

حدیث«کل یوم» گر بخوانی

تمام اسرار این را بازدانی

از آن دارد فلک، دور پیاپی

[...]

دگر گفتش بگو کز ذات قادر

چه اول گشت ای استاد، ظاهر

چو ذاتش اولین را رهنمون شد

دگر ز اول چه ظاهر گشت و چون شد

دگر بر گوی تا آدم که باشد

[...]

چنین دادش خبر استاد کامل

که گویم شرح این با شاه عادل

ز واجب عقل کل اول هویدا

شد و زو نفس کل گردید پیدا

طبیعت باز شد از نفس، موجود

[...]

دگر گفتش زمان با آدمی زاد

چه نسبت دارد این را یاد کن یاد

جوابش داد کین شخص زمانه

همی این کار دارد جاودانه

که می سازد ز ترکیبات ایشان

نبات و جانور از بهر انسان

خدایی کو ز مشتی گل بشر کرد

[...]

دگر گفتش که عالم را و آدم

بگو تا شان، چه نسبت هست با هم

جوابش داد استاد از سر عقل

که بشنو شرح این از کشف و از نقل

بود آدم ز عالم نسخه راست

که هر چه آنجا نهان اینجا هویداست

ز اوج آسمان، تا مرکز خاک

[...]

دگر گفتش فنا چبود، بقا چیست

بهشت و دوزخ و (روز) لقا چیست

جوابش داد و گفتش ای خداوند

بگویم زآنچه دانم با تو یک چند

فنا ماییم و این هستی(ست)موهوم

که بی واجب وجود ماست معدوم

بقا ذات خدا دان کوست دایم

[...]

دگر گفتش که ای پیر معانی

چگونه کرد باید زندگانی

چه نوع از پیش باید بردن این کار

چه سان باید شدن این راه دشوار