این جهان را نگر به چشم خرد

نی بدان چشم کاندر او نگری

همچو دریاست وز نکوکاری

کشتیی ساز، تا بدان گذری

ای بزفتی علم بگرد جهان

بر نگردم بتو مگر بمری

گرچه سختی چو نخلکه مغزت

جمله بیرون کنم بچاره گری

نه چو تو در زمانه ناموری

نه چو نام تو در جهان سمری

عزم تو کف حزم را تیغی است

حزم تو روی عزم را سپری

نه چو کین تو ظلم را زهری

[...]

ای شگفتی نکونگار گری

رنگ طبعی نکو به کار بری

آنگه آید به دیه کل هری

شاید ار نام خوک او نبری

نرخری گر به پشت ماده خری

بر جهد و افتدش بر او نظری

معجز معجزی پدید آمد

چون فرورید قوم او پسری

بی‌نهادی پلید و پر هوسی

بی‌زمانی دراز و بی‌خبری

هم ازو بود و از کفایت او

[...]

ترک یوسف کنی زبی نظری

همدم گرگ باشی اینت خری‌!

جهد کن کز اثیر درگذری

به سلامت مگر تو جان ببری

چون ز هستیّ خویش درگذری

هر چه هستیست زیر پی سپری

چون تو با هیمه بر سقر گذری

عجب ار بگذریّ و جان ببری

به دلیلی عقل ره نبری

خیره چون دیگران مکن تو خری

کرد روزی عمر به رهگذری

سوی جوقی ز کودکان نظری

نیست نز دانشی و نز هنری

جز تو سوی توام وکیل دری

عجز و بیچارگی و ضعف خری

نخری سستی و خری و تری

صورتی همچو سرو غاتفری

نظم او چون بنفشهٔ طبری

کخ کخ اندر فقر چیست خری

چک چک اندر چراغ چیست تری

ایمنه غافل از چنان دُرّی

دهر نادیده آن چنان حُرّی

جز از او کس نبود در بشری

در طلب گریه خند خنده گری

تیغ شاهان فرس پر خطری

بود کمتر ز دِرّه عمری