بزرگا گر خطایی کرده آمد

مگیر از من اگر باشد بزرگ آن

خطای بندگان باید به هر حال

که تا پیدا شود عفو بزرگان

چو غزنینی به محشر زنده گردد

بسنجد طاعتش ایزد به میزان

کم آید طاعتش گوید خدایا

ترازو چشمه دارد سر بگردان

من توانم که نگویم بد کس در همه عمر

نتوانم که نگویند مرا بد دگران

گر جهان جمله به بد گفتن من برخیزند

من و این کنج و به عبرت به جهان در نگران

در بد و نیک جهان دل نتوان بست ازآنک

[...]

احمد مرسل ز خاک مکه چون هجرت گزید

مدتی آن خطه بود انگشت نومیدی گزان

باز چون باز آمد از اقبال میمون موکبش

تازه شد چون در سحرگاهان گل از باد بزان

بلخ را پیروز شاه احمد همان هجرت نمود

[...]

روبهی می‌دوید از غم جان

روبه دیگرش بدید چنان

گفت خیرست بازگوی خبر

گفت خر گیر می‌کند سلطان

گفت تو خر نیی چه می‌ترسی

[...]

کم عیالی سعادتیست که مرد

نرود جز برای خویش بدان

مرد رد نیز بند تخته و غل

جز عیال گران مدان به جهان

گرچه مردانگی به جهد کند

[...]

روی بخت خواجه خرم همچو گل

باد تا هر سال گل آرد جهان

بسته دولت عهد با دورانش باد

تا بود پیوسته با دوران زمان

باد حاجت خرمی را با دلش

[...]

ای جهانت به مهر دل جویان

آسمان هم در این هوس پویان

مویه‌گر گشته زهرهٔ مطرب

بر جهان و جهانیان مویان

عمر خوش خوی رو ترش کرده

[...]

ما را برون ز حکمت یونانیان چو هست

تقلید مکیان و قیاسات کوفیان

نان حلال کسب خوریم از طریق علم

ادرار چون خوریم چو جهال صوفیان

خواجه اسفندیار می‌دانی

که به رنجم ز چرخ رویین تن

من نه سهرابم و ولی با من

رستمی می‌کند مه بهمن

خرد زال را بپرسیدم

[...]

ایا خورشید و مه در پیش رایت تیره و تاری

به روز و شب گهی خورشید و ماهم ثقبهٔ روزن

پس ای سردی و تاریکی که در من هست بازم خر

ازین سردی و تاریکی به اندک پنبه و روغن

نشاید بهر آداب ندیمی

دگر بر جان و دل محنت نهادن

زبان کردن به نظم و نثر جاری

ز خاطر نکتهای بکر زادن

که باز آید همه کار ندیمان

[...]

سگ خشم و خر شهوت که زبون‌گیری نیست

تیز دندان‌تر از این هر دو در این خاک کهن

نفس من کو ملک مملکت شخص منست

هر دو را سخرهٔ خود کرده به تادیب سخن

ترک و تازیک شما جمله سگانند و خران

[...]

ای پایهٔ دانش از دلت عالی

وی دیدهٔ بخشش از کفت روشن

آمال و نسیم و بوی خلق تو

یعقوب و نسیم و بوی پیراهن

پیراهن مدت تو دوران را

[...]

من از تاثیر این گردنده گردون

بر این ساکن نیم یک لحظه ساکن

مرا گویی جهان اینست خوش باش

همی کوشم که خوش باشم ولیکن

حسام دولت و دین ای خدای داده ترا

جمال احمد و جود علی و نام حسین

نهاد آدم لفظ و تو چون مراد از لفظ

سواد عالم عین و تو چون سواد از عین

عنایت ازلی صورت تو چون بنگاشت

[...]

ای جوان بخت پیر ملت و ملک

صدر دنیا امین دولت و دین

ای چهل سال نام و کنیت تو

بوده نقش نگین دولت و دین

چیست دانی محمد یوسف

[...]

چهار چیز ز ارکان بارگاه تو باد

مخالف تو کزو هست عیش تو شیرین

دو نیمه تن چو ستون و دریده دل چو شرج

چو میخ کوفته سر چون طناب راه‌نشین

ای فلک قدری که در انگشت قدر و همتت

از شرف مهر فلک زیبد همی مهر نگین

هست یسر خادمان از خاتم تو در یسار

هست یمن چاکران از خامهٔ تو در یمین

مادحت را تا بدان رخ برفروزاند چو شمع

[...]

ای بزرگی که از شمایل و قدر

ملک را زینتی و دین را زین

نور رای تو فالق الاصباح

کف و کلک تو مجمع‌البحرین

روزی خلق تو به یوم‌الدین

[...]