شبی با گل‌عذاری مست و مخمور

گذر کردم به شادروان شاپور

کنار چشمه‌ای دیدم در آن کاخ

درختی برزده بر آسمان شاخ

به هر شاخش گلی خوشبوی و خوش‌رنگ

[...]

مطرب عشق بگلبانگ طرب

خواند این نغمه بصد شور و شغب

که ابوالقاسم طنبور نواز

در عراق آمده از ملک حجاز

سالها ساکن بغداد شده

[...]

در مجانی الادب شماره نخست

این چنین خواندم آشکار و درست

که امیری بشاه یاغی شد

نعمت افزوده دید و طاغی شد

پادشه لشکری فراز آورد

[...]

آزمندی هواپرست و خسیس

در دهی بود کدخدا و رئیس

داشت مرغی ظریف و زرین بال

تیز پرهمچو شاهباز خیال

هر زمان زاغ شب بچرخ بلند

[...]

چو دانا ز گنجینه در باز کرد

بنام خدا نامه آغاز کرد

خدائیکه در مغز هوش آفرید

بتن آدمی با سروش آفرید

روان را بدانش ستایش نمود

[...]

بنام خداوند هر بود و هست

نگارنده نقش بالا و پست

فروزنده گوهر آفتاب

طرازنده پیکر خاک و آب

خدائی که بخشید تن را خرد

[...]

بنام پدید آور هست و بود

که این جامه را بافت بی تار و پود

بگسترد بر آب فرشی زمی

بر آن آب زد خیمه آدمی

ز خاک آدمی کرد و از نار دیو

[...]

ای تاج خدایگان اعظم

دیهیم قباد و افسر جم

زیب سر کسری و فریدون

پیرایه تارک همایون

کاوس پی تو درکه و دشت

[...]

ما را چه که باغ لاله دارد

ما را چه که خسته ناله دارد

ما را چه که گربه می کند تخم

ما را چه که گاو می زند شخم

ما را چه که گوش خر دراز است

[...]

من که در دانش و هنر طاقم

شمع ایوان و شمس آفاقم

دختر قاضی نیشابورم

ماه پرویز و شاه شاپورم

رشک شیرین و جفت پرویزم

[...]

سهی سروی از تخم شاهان کی

چو گلبن بروئید در خاک ری

بیاراست رخسار و بالا فراشت

گل و لاله از چهره در باغ کاشت

بتان سر نهادند بر پای او

[...]

ای طرازنده اساس خرد

که خرد رنگ هستی از تو برد

جامه دلکشت کلید ادب

بسته بر درگهت امید ادب

ادب از دانش تو ترکیبی

[...]

ای مجیر السلطنه ای جان پاک

ای مقامت برتر از این آب و خاک

شکوه ها باشد مرا از بن عمت

زخم او را چاره سازد مرهمت

این نه سعدالملک نحس الملک بود

[...]

خداوندان دانش را بشارت

که از گردون بخاک آمد اشارت

ز نور آفتاب بامدادی

گشایش یافت اینک باب شادی

جریده آفتاب از مطلع نور

[...]

زمین گرد است مانند گلوله

نیوتن کرده واضح این مقوله

اگر چه گفته فیثاغورث از پیش

نبودش حجتی بر گفته خویش

نیوتن قول خود را با دلائل

[...]

این چه . . . الملک بود ای نور چشم

که نباشد در کلاهش هیچ پشم

هر چه کتبا یا شفاها نزد وی

رفتم و در ناله افتادم چو نی

مرمرا نامد جوابی زین خصوص

[...]

آن شنیدم که روبهی عیار

با بزی شد درون صحرا یار

روبهک سخت رند و دانا بود

در همه کارها توانا بود

گرم و سرد زمانه دیده بسی

[...]

آفریننده شفا و مرض

آنکه او جوهر آفرید و عرض

آدمی را ز خاک پیدا کرد

خاک را محو و مات و شیدا کرد

خاک از آب و آب از آتش ساخت

[...]

آن شنیدم که گفت پشه به کیک

بامدادان پس از سلام علیک

کای گرامی رفیق چابک چست

سر این نکته را بگو بدرست

من بدین بال و برز و سینه و شاخ

[...]

بنام ایزدان امشاسپندان

کز ایشان دیو و اهریمن به زندان

نخست افروزه اهورمزدا

خدای زنده دادار توانا

خجسته و همن و اندیشه نیک

[...]